Eerste trimester

Die vermoeidheid in de begintijd van je zwangerschap is goed te verklaren. Er vinden enorme veranderingen in je hormoonhuishouding plaats. Zowel de hoeveelheid oestrogeen als progesteron blijft de hele zwangerschap toenemen. Gelukkig blijven de meeste vrouwen niet hun hele zwangerschap zo moe als in die eerste drie maanden.

Zowel de structuur als de functie van vrijwel elk orgaan verandert als je zwanger bent. De hoeveelheid en samenstelling van je bloed, spijsvertering en stofwisseling, longen en ademhaling, nieren en urinewegen veranderen allemaal onder invloed van de zwangerschapshormonen.

Ook psychisch gebeurt er veel. Ook als je zwangerschap gepland en gewenst is, moet je je instellen op een compleet ander leven. De onzekerheid dat er iets mis kan gaan in de eerste maanden kost veel energie. Misschien wil je nog even wachten met het vertellen van het grote nieuws, terwijl je ondertussen zelf aan niets anders kunt denken. Ook dat is vermoeiend.

Je bent wat emotioneler en labieler als je net zwanger bent. Het beste wat je in deze maanden kunt doen, is toegeven aan je moeheid. Houd je niet groot, maar slaap lekker uit wanneer het kan, las middagdutjes in en ga vroeg naar bed.

Tweede trimester

De kans is groot dat je je na drie maanden wat energieker voelt. Maar als je na de eerste drie maanden nog steeds doodmoe bent, kan het zijn dat je een tekort aan ijzer hebt. Je verloskundige huisarts kan dit vaststellen en je eventueel staalpillen voorschrijven. Ook ijzerrijke voeding (groene groenten, volkorenbrood, peulvruchten, vlees en appelstroop) kan helpen. Drink je bij het eten een glaasje sinaasappelsap, dan helpt de vitamine C hierin de ijzeropname in je lichaam. Als het ijzertekort verdwenen is, zul je merken dat je je fitter voelt.

Het lijkt wel of je meer ligt te draaien en woelen in bed dan anders. Meestal is dat niet zo. Omdat je lichter slaapt en je je meer bewust bent van je lichaam en je buik, voelt het alsof je meer draait en woelt. Bovendien ben je ‘s nachts vaker wakker, bijvoorbeeld om naar het toilet te gaan. Je blaas wordt door de groeiende baarmoeder uit het bekken omhoog geduwd. Hierdoor worden de blaasbodem en -hals enigszins gestrekt en heb je eerder aandrang om te plassen.

Een ander typisch zwangerschapsverschijnsel zijn levendige en vreemde dromen. Soms lijkt het alsof je meer droomt dan anders. Over zulke vreemde dromen hoef je je geen zorgen te maken.

Derde trimester

Je baarmoeder is inmiddels flink gegroeid en kan een goede doorstroming van je bloed belemmeren als je te lang in één houding ligt. Hierdoor kun je last hebben van tintelende benen of kramp krijgen. Het is nu niet meer zo makkelijk om van houding te veranderen in bed met die dikke buik. Om kramp en tintelingen te voorkomen, kun je proberen de doorbloeding te stimuleren. Dat kan met veel frisse lucht (slaap als het kan met de ramen open), voldoende beweging en een warme douche vlak voor het slapen gaan. Je benen omhoog leggen kun je beter niet doen; dan stroomt het bloed nog moeilijker naar je voeten. Dit heeft wel zin als je veel vocht vasthoudt. Je benen iets hoger leggen geeft dan verlichting.

Ook de baby in je buik kan je wakker houden. Juist als jij ontspannen gaat liggen, kan je baby actief worden. Door bijvoorbeeld met je handen rustig op je buik te liggen, kun je je kleine proberen te kalmeren. Lukt dat niet, geniet dan van het gespartel zolang je zwangerschap duurt.

Blijf je last houden van ernstige slaapproblemen? Overleg dan even met je huisarts.

Tips voor een goede nachtrust

• Creëer een avondritueel
• Doe geen verwarming aan in je slaapkamer
• Luister liever naar rustgevende muziek dan dat je intensieve televisieprogramma’s bekijkt
• Gebruik kussentjes om je zware buik te ondersteunen of koop alvast een voedingskussen; deze kan je tussen je benen leggen voor ondersteuning
• Drink ‘s avonds geen koffie, thee of cola, maar liever kruidenthee of warme melk met honing

Medicijngebruik bij slaapproblemen

Slaapproblemen komen tijdens de zwangerschap veel voor. Vaak zorgen algemene slaap- en leefstijladviezen al voor verbetering. Overleg altijd met je verloskundige of huisarts voor je een medicijn gaat gebruiken voor je slaapproblemen.

Zelfzorgmiddelen tijdens de zwangerschap

• Valeriaan (in pure vorm, dus geen tinctuur of combinatiemiddel) mag tijdens de zwangerschap worden gebruikt, maar niet langdurig.
• Gebruik liever geen melatonine tijdens je zwangerschap. Er is nog weinig ervaring met dit middel.

Zelfzorgmiddelen tijdens de borstvoeding

• Het gebruik van valeriaan tijdens de borstvoedingsperiode wordt afgeraden. Het is niet duidelijk of valeriaan in de moedermelk terecht komt. Als dat zo is kan het een versuffend effect hebben op je baby.
• Melatonine gaat in vrij grote hoeveelheden over in de moedermelk en kan mogelijk de ontwikkeling van het dag- en nachtritme van je baby verstoren. Gebruik dit dus liever niet als je borstvoeding geeft.

Slaapmiddelen die alleen op recept verkrijgbaar zijn, zoals benzodiazepines (lorazepam, oxazepam en temazepam), zopiclon en zolpidem worden afgeraden tijdens de zwangerschap en borstvoedingsperiode. Alleen als het echt nodig is kan je arts deze middelen voorschrijven voor maximaal enkele dagen. Gebruik het middel niet vlak voor de bevalling. De middelen kunnen de baby suf maken.

Voorgeschreven medicijnen tijdens de zwangerschap en borstvoeding

Slaapmiddelen die alleen op recept verkrijgbaar zijn, zoals benzodiazepines (lorazepam, oxazepam en temazepam), zopiclon en zolpidem worden afgeraden tijdens de zwangerschap en borstvoedingsperiode. Alleen als het echt nodig is kan je arts deze middelen voorschrijven. Het advies is om deze middelen wel zo kort mogelijk en in een lage dosering te gebruiken. Gebruik ze niet vlak voor de bevalling. Deze middelen kunnen de baby suf maken.

Heb jij een van deze geneesmiddelen tijdens je zwangerschap wel eens gebruikt, bijvoorbeeld omdat je ze nog in huis had van vóór je zwangerschap? Je hoeft je niet direct zorgen te maken, maar neem wel even contact op met je huisarts om te overleggen wat je het beste kunt doen nu je zwanger bent.