Wat zijn zwangerschapshormonen?

Hormonen zijn stofjes in je lichaam die zorgen voor allerlei processen. Tijdens je zwangerschap verandert je hormoonhuishouding flink. Dat is nodig om je baby te laten groeien en je lichaam klaar te maken voor de bevalling. Hormonen zorgen ook voor bijwerkingen, zoals misselijkheid, duizeligheid, stemmingswisselingen, gevoelige borsten en cravings.

Deze zwangerschapshormonen spelen een belangrijke rol

Er zijn een paar belangrijke hormonen die veel invloed hebben op je lichaam in de periode dat je zwanger bent én erna. We lichten ze hieronder uit.

• HCG
• HPL
• Oestrogeen
• Progesteron
• Oxytocine
• Prolactine
• Relaxine

HCG (zwangerschapshormoon)

Het hCG-hormoon wordt al heel vroeg in je zwangerschap aangemaakt. Het zorgt ervoor dat je menstruatie stopt en je lichaam zich klaarmaakt voor de groei van je baby. hCG is ook de reden dat je een positieve zwangerschapstest hebt, omdat de hoeveelheid van dit hormoon gemeten wordt en zorgt voor de twee streepjes op de test als je er genoeg van in je urine hebt zitten.

Minder leuk: het is vaak de boosdoener achter (ochtend)misselijkheid. Ook vermoeidheid, hoofdpijn, vaak plassen, gevoelige borsten, duizeligheid en stemmingswisselingen worden (deels) veroorzaakt door hCG.

HPL

Het hormoon Humaan Placentair Lactogeen (HPL) is misschien niet zo bekend, maar wel een belangrijk zwangerschapshormoon. Samen met progesteron en hCG zorgt HPL ervoor dat je lichaam het embryo niet afstoot. Ook helpt HPL je baby groeien en speelt het een rol bij de verwerking van suikers in je lichaam.

Verder remt dit hormoon - samen met een paar andere - de werking van het hormoon prolactine tijdens de zwangerschap. Prolactine zorgt voor het op gang brengen van de borstvoeding. Na je bevalling verdwijnt HPL snel uit je lichaam, zodat prolactine aan het werk kan gaan.

Oestrogeen

Oestrogeen is hét vrouwelijke hormoon en ken je vast wel. Dankzij dit hormoon ben je van meisje uitgegroeid tot vrouw. Het speelt een grote rol bij de ontwikkeling van je borsten, je vrouwelijke vormen en het begin van je menstruatie. Ook helpt oestrogeen om je menstruatiecyclus goed te laten verlopen. Tijdens je zwangerschap doet oestrogeen er nog een schepje bovenop. Het helpt bij de bevruchting, zorgt ervoor dat je baarmoederslijmvlies klaar is voor de innesteling en maakt je lichaam soepeler, zodat je baby genoeg ruimte heeft om te groeien.

Toch brengt dit hormoon ook wat zwangerschapskwaaltjes met zich mee. Denk aan stemmingswisselingen, misselijkheid, striae, spataderen, zwangerschapsmasker, meer trek in eten én vaak wat minder zin in seks.

Progesteron

Samen met oestrogeen regelt progesteron je menstruatiecyclus. Tijdens de zwangerschap verandert het in een echte ‘beschermengel’ voor je baby. Zo zorgt het ervoor dat je baarmoederwand stevig en gezond blijft, en voorkomt het dat je lichaam het embryo afstoot. Ook helpt progesteron bij de vorming van de slijmprop, die als een soort schild werkt om je baby te beschermen tegen invloeden van buitenaf.

Daarnaast speelt dit hormoon een rol bij de voeding van je baby. Zolang de placenta nog niet helemaal ontwikkeld is, zorgen speciale klieren in je baarmoederwand - gestimuleerd door progesteron - voor het eerste voedsel. Helaas kan dit hormoon ook minder leuke kwaaltjes veroorzaken, zoals vermoeidheid, duizeligheid, vaak plassen, spataderen, brandend maagzuur en zwangerschapsdementie.

Oxytocine

Oxytocine wordt ook wel het ‘knuffelhormoon’ genoemd, maar het is meer dan dat. Het speelt namelijk een grote rol tijdens de zwangerschap. Net als prolactine is oxytocine belangrijk voor het geven van borstvoeding. Als je baby aan je tepel zuigt, zorgt oxytocine ervoor dat de melk toeschiet. Dit noemen we de toeschietreflex.

Maar oxytocine doet nog veel meer! Het helpt bij de bevruchting, zet de weeën in gang, vermindert het bloedverlies tijdens de bevalling en versterkt de band tussen jou en je baby.

Prolactine

Prolactine bereidt je borsten voor op borstvoeding. Het zorgt ervoor dat je melkklieren groeien en klaar zijn om melk aan te maken. Je merkt dat je borsten groeien en je tepels veranderen doordat ze vaak groter en donkerder worden. Dit hormoon blijft ook na de bevalling actief als je borstvoeding geeft.

Relaxine

Tijdens je zwangerschap zorgt het hormoon relaxine ervoor dat de banden rond je gewrichten soepeler worden en je gewrichten zelf wat losser. Dat kan minder fijn uitpakken: je kunt rugpijn krijgen, last hebben van bekkeninstabiliteit of wat wiebelig gaan lopen. Ze zeggen niet voor niets als je zwanger bent: waggelen is het nieuwe lopen. Daar kun je dit hormoon dus de schuld van geven. Maar … relaxine heeft ook een groot voordeel. Doordat je bekken beweeglijker wordt, kan je baby straks gemakkelijker geboren worden. Dus uiteindelijk is het goed voor jou én je kind.

Wat merk je van al die hormonen?

Iedere vrouw reageert anders op zwangerschapshormonen. De een voelt zich fantastisch, de ander zit met wallen op de bank en huilt om alles. Dit zijn veelvoorkomende klachten:

• Stemmingswisselingen: van vrolijk naar verdrietig in een minuut.
• Vermoeidheid: je lichaam werkt keihard, ook al voel je dat niet altijd.
• Misselijkheid: vooral in het eerste trimester, door het HCG-hormoon.
• Gevoelige borsten: je borsten kunnen gespannen en pijnlijk aanvoelen.
• Sneller huilen of boos worden: je emoties kunnen sterker zijn dan normaal.

Ik merk niet zoveel, is dat wel goed?

Merk jij niet zoveel van alle hormonen en twijfel je of dit wel goed is? Wees niet ongerust, want ook dat kan. De ene zwangere vrouw ervaart meer klachten dan de andere. Er zijn zelfs vrouwen die nauwelijks iets merken, los van hun groeiende buik en alle schopjes natuurlijk. Mocht je erg twijfelen of ongerust zijn, mag je natuurlijk altijd je verloskundige bellen.

Hormonen tijdens je bevalling

Tijdens de bevalling komt er een flinke dosis oxytocine vrij. Dat zorgt voor sterke weeën. Ook endorfine (een soort natuurlijke pijnstiller) wordt aangemaakt om je te helpen met de pijn. Adrenaline zorgt ervoor dat je extra kracht krijgt in het laatste stuk van de bevalling. Ook hierna blijft de adrenaline nog even aanwezig. Het is een ingewikkeld, maar magisch proces dat vanzelf zijn weg vindt.

En na de bevalling?

Na de geboorte verandert je hormoonspiegel opnieuw. De zwangerschapshormonen zakken, terwijl andere hormonen (zoals prolactine en oxytocine) blijven zorgen voor borstvoeding en de hechting met je baby. De daling van deze hormonen kan ook zorgen voor stemmingsklachten, zoals kraamtranen of, in sommige gevallen, een postnatale depressie. Praat erover met je verloskundige, huisarts of iemand in je omgeving als je merkt dat je langere tijd somber bent of je gespannen voelt

Lees ook: Zo herken je een postnatale depressie

Wat kun je zelf doen?

Hormonen kun je niet stoppen, maar je kunt er wel beter mee omgaan door bijvoorbeeld de volgende dingen te doen:

• Neem voldoende rust en slaap
• Eet gezond en regelmatig
• Beweeg regelmatig (een korte wandeling kan al wonderen doen)
• Praat met je partner of een vriendin als je je rot voelt
• Vraag hulp aan je verloskundige als je je zorgen maakt (bijvoorbeeld over de bevalling of het welzijn van je baby)

Pseudo-menstruatie bij meisjes door jouw hormonen

Wist je dat je pasgeboren meisje een soort ‘nepmenstruatie’ kan hebben? Dit wordt ook wel pseudo-menstruatie genoemd. Je ziet dan wat bloed in de luier van je baby zitten. Dit komt doordat ze tijdens de zwangerschap jouw hormonen via de placenta heeft meegekregen, en die zitten nog even in haar bloed na de geboorte. Deze ’nepmenstruatie’ kan in de eerste dagen na de bevalling voorkomen, maar komt niet bij alle babymeisjes voor.

Lees ook: Dit vertelt niemand je over je kraamweek

Hormonen zijn onmisbaar

Zwangerschapshormonen zijn soms vervelend, maar weet dat ze belangrijk werk doen. Ze helpen je baby groeien en beschermen hem, maken je lichaam klaar voor de bevalling en zorgen voor borstvoeding. Merk je dat je veel last hebt van emoties of lichamelijke klachten? Dat is erg vervelend. Weet dat je niet de enige bent. Wees juist nu extra lief voor jezelf en schakel hulp in als je veel last hebt, zodat je bijvoorbeeld wat vaker kunt rusten.

Wist je dat je tijdens werktijd recht hebt op extra rustmomenten? Lees er meer over in dit artikel.

Persoonlijke verhalen, ervaringen & tips

Zowel op WIJ.nl als in magazine WIJ delen we regelmatig persoonlijke ervaringen over de invloed van hormonen, zoals de volgende verhalen:

• Journalist Karin Broeren vertelt in dit goudeerlijke artikel hoe zij zwangerschapshormonen ervaren heeft

• De zwangere Anne schreef deze blog en vergelijkt zwanger zijn met een achtbaan

• Cravings en vreetbuien: dit zijn jullie gekste cravings (en die hebben we op de redactie getest)

• De redactie tipt de beste films om een lekker potje bij te huilen als je zwanger bent

• Ontzwangeren: blogger Annette kreeg alle klachten die je kunt hebben

Bron: deverloskundige.nl