Tweede trimester zwangerschap: dit kun je verwachten

Het tweede trimester staat voor de vierde, vijfde en zesde maand van je zwangerschap. Veel vrouwen voelen zich in dit trimester het beste. In dit deel van je zwangerschap verdwijnt je misselijkheid meestal, begint je buik te groeien en heb je vaak weer meer energie na de vermoeiende eerste weken. In dit trimester voel je de baby vaak ook voor het eerst, super bijzonder!

Beoordeeld door

Donna & Vera

Verloskundigen

Wat kun je verwachten van het tweede trimester?

Tijdens deze fase van je zwangerschap zijn de meeste mensen in je omgeving op de hoogte dat je in verwachting bent en hoef je er niet meer zo geheimzinnig over te doen. In de vierde, vijfde en zesde maand van je zwangerschap gebeurt er weer een heleboel in je lijf en zijn er verschillende dingen waar jij en je partner over kunnen nadenken. In dit artikel hebben we alles voor je op een rijtje gezet. Denk bijvoorbeeld aan het kiezen van een zwangerschapscursus, de 20 wekenecho en de uitslag van de NIPT-test. Ook delen we tot slot een handige checklist.

Zwangerschapsweken in het tweede trimester

In de zwangerschapskalender van WIJ kun je van week tot week alles lezen over jouw zwangerschap en lees je meer over de ontwikkeling van je baby.

8 meest voorkomende zwangerschapskwaaltjes

Benieuwd welke zwangerschapskwaaltjes je kunt verwachten in deze tweede fase van je zwangerschap? Misschien heb je er al een paar aan den lijve ondervonden. Belangrijk om te weten dat het hebben of juist ontbreken van deze klachten niets zegt over de kwaliteit van je zwangerschap. Iedere zwangere vrouw ervaart deze periode anders; sommigen hebben nu eenmaal meer last van kwaaltjes dan anderen.

1. Zwangerschapsjeuk

Zwangerschapsjeuk is een veelvoorkomende klacht en ontstaat doordat de groei van je buik, borsten, billen en benen sneller gaat dan dat je huid kan oprekken. Je kunt last hebben op één lichaamsdeel zoals je buik, armen of benen, maar ook je hele lichaam kan jeuken. Er zijn een aantal dingen die je kunt doen om de jeuk wat te verminderen.

Draag losse kleding, zodat je kleding minder langs je huid schuurt en irritatie veroorzaakt.
Mentholpoeder, -lotion of -gel kan verlichtend werken. Je kunt ook een vocht inbrengende crème tegen een droge huid gebruiken.
Probeer irriterende zepen en cosmetische producten te vermijden. Gebruik in plaats daarvan een voedend product of olie.
Douche niet te warm of te lang om een droge huid te voorkomen.

Na de bevalling verdwijnt de jeuk meestal vanzelf. Probeer tot die tijd het krabben zoveel mogelijk te vermijden en daarmee de schade aan je huid te beperken. Als de jeuk specifiek op de handpalmen en/of voetzolen zit is het van belang om contact op te nemen met de verloskundige. Bij jeuk op handpalmen en/of voetzolen kan het namelijk zijn dat je zwangerschapscholestase hebt. Hiervoor is dan verder onderzoek nodig.

2. Striae

Striae - ook wel zwangerschapsstriemen of -strepen genoemd - ontstaan omdat je huid tijdens de zwangerschap op bepaalde plekken wordt uitgerekt. Vaak is dit bij je buik, maar het kan ook bij je borsten voorkomen. Je opperhuid en het onderhuids bindweefsel scheuren een stukje door de snelle groei, waardoor er roodpaarse strepen ontstaan. Niet alle zwangere vrouwen krijgen striae, omdat genetica, de mate van gewichtstoename en de elasticiteit van de huid een rol spelen. Het gebruiken van een speciale crème zou de kans verkleinen dat je striae krijgt, maar je kan het ondanks trouw gebruik van deze crème alsnog krijgen. Als je striae hebt blijf je dit altijd houden, alleen worden de littekentjes in de loop van de tijd lichter van kleur. Het roodpaarse wordt uiteindelijk een veel lichtere kleur waardoor het minder zal opvallen. Naast de striae die over je hele buik zit kan je ook één streep hebben over het midden van je buik; de linea nigra. De linea nigra is een donkere lijn die door pigmentatie ontstaat. Door de hormonen tijdens de zwangerschap ontstaat deze lijn verticaal op je buik. Hoe donkerder de huid hoe donkerder de streep. Bij de ene vrouw is het heel duidelijk zichtbaar en bij de andere niet. Je kan er niets aan doen om het te voorkomen. Na de zwangerschap kan het ook wel even duren voordat deze weer wegtrekt.

3. Rusteloze benen

Rusteloze benen - ook wel Restless Legs Syndrome genoemd - is een veelvoorkomende zwangerschapskwaal. Zoals de naam het al zegt, zit er constant een rusteloos, tintelend gevoel in je voeten en benen. Door je benen te bewegen gaat het kriebelende gevoel weg, maar zodra je stopt komt het weer terug. Na de bevalling verdwijnen rusteloze benen doorgaans snel, de meeste dames hebben er binnen een maand na de bevalling gelukkig geen last meer van.

Tips wat kan helpen bij rusteloze benen:

Slikken van extra magnesium citraat 300mg
Voeding waar magnesium in zit: volkoren producten, groente, melk en melkproducten, vlees, noten en zaden, volkoren brood, vis en peulvruchten.
Masseren
Afwisselend warm/ koud afspoelen van de benen voor de doorbloeding
Bewegen

4. Slaapproblemen

In het eerste trimester was de energie vast ver te zoeken en kon je voor je gevoel wel dagen slapen. Gelukkig is die extreme vermoeidheid in het tweede trimester meestal verdwenen, toch kun je last krijgen van slaapproblemen. Dit is per persoon verschillend, maar omdat je buik toch groter wordt, kun je misschien je draai niet meer vinden. (Hallo, buikslapers!) Ondanks dat er wel eens verhalen rondgaan over dat je alleen op je linkerzij mag slapen, mag je gewoon slapen zoals jij dat prettig vindt. Als jij niet lekker ligt op je zij of op je rug, dan draai je vanzelf in je slaap toch naar een andere positie. Ook kun je in de nacht vaker wakker worden omdat je naar het toilet moet of omdat je levendige of vreemde dromen hebt.

5. Aambeien

Tijdens de zwangerschap neemt het risico op aambeien toe. Dit ongemak wordt veroorzaakt door extra druk op de aderen, bijvoorbeeld door langdurig persen tijdens de je toiletbezoek. Ook door de toegenomen druk van je baarmoeder heb je een verhoogde kans op aambeien. Een gebalanceerde levensstijl met vezelrijke voeding, regelmatige lichaamsbeweging en voldoende drinken draagt bij aan een gezonde darmfunctie. Om pijn en ongemak te verminderen, kun je gebruik maken van ijskoeling. Een andere tip is speciale verdovende crème tegen aambeien. Daarnaast kan neusspray met xylometazoline ook helpen! Door dat op de aambei te sprayen trekken de bloedvaatjes samen en trekt de aambei weg.

6. Bandenpijn

Tijdens de zwangerschap groeit je baarmoeder en dat zorgt voor extra druk op de banden. Deze druk leidt tot het oprekken van de banden en dat geeft in sommige gevallen bandenpijn. Het is een soort groeipijn die vaak voorkomt en normaal is tijdens de zwangerschap, bij de meeste zwangeren begint bandenpijn tijdens het tweede trimester op te spelen. Het kan pijnlijk of krampachtig, scherp of stekend aanvoelen. Bandenpijn herken je aan pijn rond het schaambot en het kan doortrekken naar je rug en vagina. Hoewel het moeilijk is om bandenpijn te voorkomen, is het wel mogelijk om verlichting en verzachting te ervaren.

7. Zwangerschapsmasker

Tijdens de zwangerschap krijgen vrouwen vaak donkere pigmentvlekken in hun gezicht, ook wel een zwangerschapsmasker genoemd. Een zwangerschapsmasker verschijnt door veranderende hormonen tijdens de zwangerschap. Als het oestrogeen- en progesteronniveau flink stijgen, kan dit zorgen voor een overmatige productie van melanine, beter bekend als hyperpigmentatie. Het goede nieuws is dat een zwangerschapsmasker meestal verdwijnt na de bevalling of, in sommige gevallen, na de borstvoeding. De vermindering verloopt echter geleidelijk, dus het kan even duren voordat de zwangerschapsmasker volledig is verdwijnen. Om een zwangerschapsmasker zo veel mogelijk te voorkomen is het belangrijk om tijdens de felle zonne-uren een hoed of pet te dragen en het gezicht in te smeren met factor 50

8. Harde buiken

Vanaf dit trimester kun je te maken krijgen met harde buiken, ook wel oefenweeën of voorweeën genoemd. Tijdens harde buiken trekken de spieren van je baarmoeder zich samen om zich voor te bereiden op de weeën tijdens je bevalling. Deze oefenweeën zijn te onderscheiden van echte weeën doordat ze niet regelmatig zijn en ook niet in kracht en frequentie toenemen, wel kunnen ze vervelend aanvoelen. Het gevoel is vergelijkbaar met menstruatiekrampen. Tijdens deze oefenweeën voelt je buik strak en hard aan. Je kunt doorgaan met wat je aan het doen bent, maar kun er ook voor kiezen om even rust te nemen. De harde buik verdwijnt ook weer vanzelf.

Lees ook: Zwangerschapskwaaltjes: hoe vaak komen ze voor en wanneer?

Jouw baby in het tweede trimester

Naast de veranderingen in jouw lichaam gebeurt er ook heel veel in het lichaam van jouw baby. Hierbij een overzicht van de belangrijkste mijlpalen in deze fase.

Week 13: Je kleintje krijgt nu nesthaartjes, dat zijn witte donsharen over zijn hele lijf, en je baby kan al op zijn duim zuigen. De organen zijn aangelegd, maar je kleintjes botten zijn nog volop in ontwikkeling.
Week 14: Het hoofd van je baby is nu net zo groot als zijn lichaam. Die verhouding is een beetje gek, maar trekt de komende weken vanzelf bij. Nu kan je kleintje drinken, slikken en zijn vingers en tenen bewegen.
Week 15: Je baby beweegt voortdurend zijn armen en benen en zwaait met zijn vuistjes, ook de stembanden zijn klaar.
Week 16: De botten van je baby worden steeds sterker en het kraakbeen wordt langzamerhand omgezet tot meer echt been. Ook heeft je baby al vingerafdrukken. Bijzonder hè?!
Week 17: De oogleden van je baby zijn nog dicht, maar licht en donker kan hij wel al onderscheiden. En je kleintje heeft zelfs al wimpers en wenkbrauwen! Ook kan hij al geluiden horen van buiten je buik.
Week 18: De zintuigen van je kleintje zijn volop in ontwikkeling. Zo kan je baby voelen als jij, je partner of iemand anders over je buik streelt. Misschien reageert hij er zelfs op door naar de warme handen toe te zwemmen!
Week 19: Het donshaar dat je baby over zijn hele lichaam heeft, gaat nu uitvallen. Daarvoor in de plaats gaat zijn echte haar groeien.
Week 20: Het maagdarmstelsel van je baby oefent al met het verteren van voedsel en je baby heeft al een slaapritme.
Week 21: De hersenen van je kleintje maken grote ontwikkelingen door en op de huid van je baby ontstaat nu een vettig laagje huidsmeer om hem te beschermen tegen het vruchtwater en infecties.
Week 22: De meeste smaakpapillen van je kind zijn nu af, dat betekent dat hij al een beetje kan proeven wat jij eet via het vruchtwater.
Week 23: Je baby oefent om adem te halen door nu al af en toe vruchtwater in de longen te laten.
Week 24: Je baby is nu zo groot en sterk, dat niet alleen jij, maar ook anderen hem kunnen voelen zien bewegen.
Week 25: Het hartje van je baby klopt twee keer zo snel als dat van jou. Zijn gehoor is nu al zo goed ontwikkeld dat hij stemmen die hij vaak hoort, herkent.
Week 26: Hoewel je baby er aan de buitenkant bijna ‘af’ uitziet, gebeurt er van binnen nog van alles. Vooral de longetjes maken nu een grote ontwikkeling door om te rijpen.
Week 27: Je baby is nu zo groot, dat hij alleen nog met opgetrokken beentjes in je baarmoeder past. Dat voel je ook wel, want hij kan nu extra hard schoppen.

In dit filmpje kun je mooi zien hoe jouw baby groeit tijdens het tweede trimester. Video van 7M-Ol98OLXc

Jij tijdens het tweede trimester

Over het algemeen voelen vrouwen zich tijdens het tweede trimester het prettigste: geen last meer van misselijkheid en die extreme vermoeidheid uit het eerste trimester is ook verdwenen. En je zwangere buik is ook nog niet zo groot dat je er echt lichamelijke klachten van ondervindt. Je hebt nu nog de energie en fitheid om dingen te ondernemen dus maak daar lekker gebruik van!

Belangrijke check-ups en afspraken in het tweede trimester

In het tweede trimester worden jij en je kleintje ook goed in de gaten gehouden. Ontdek welke controles en afspraken er zijn in dit deel van je zwangerschap.

Echo’s

Als eerst natuurlijk de 13 wekenecho, dit is een extra echo om vroeg in de zwangerschap ernstige lichamelijke afwijkingen bij de baby op te sporen. En ook halverwege je zwangerschap mag je jouw kleintje nog eens bewonderen tijdens de 20 wekenecho. Er is tijdens deze echo te zien of je baby goed groeit en zich goed ontwikkelt. Ook wordt onderzocht of je baby (ernstige) afwijkingen heeft. Als je wilt, kun je tijdens deze echo ook het geslacht van de baby zien of vragen. Mocht je het nog niet wilt weten, dan is het slim om dit van te voren aan te geven zodat het niet opeens in beeld komt. Vaak krijg je na afloop echofoto’s mee naar huis, toch bijzonder om een foto van je kleintje in je buik te hebben!

Lees ook: Hoe bewaar je je echo foto’s?

Uitslag NIPT test

In het eerste trimester heb je misschien gekozen voor een NIPT test, dan heb je inmiddels de uitslag hiervan binnen. Hebben ze een chromosoomafwijking gevonden die erop wijst dat je zwanger kan zijn van een kind met down-, edwards of patausyndroom? Dan bespreek je met de verloskundige de uitslag en kun je kiezen voor een vervolgonderzoek om zekerheid te krijgen. Een vervolgonderzoek kan een vlokkentest of een vruchtwaterpunctie zijn.

Kinkhoestvaccinatie

Als je zwanger bent, kun je jezelf met 22 weken zwangerschap laten inenten tegen kinkhoest. Deze kinkhoestvaccinatie wordt ook wel de 22 wekenprik genoemd. Kinkhoest is een ernstige ziekte die voor baby’s dodelijk kan zijn. Door de vaccinatie is je baby in de eerste twee maanden beschermt tegen deze ziekte omdat jij antistoffen aanmaakt en die via de placenta bij je baby terecht komen. De kinkhoestvaccinatie kan gecombineerd worden met de griepprik (influenza vaccinatie). Als je tussen 1 oktober en 1 maart, 22 weken zwanger bent kom je als zwangere hiervoor in aanmerking. Dit komt doordat je immuunsysteem als zwangere wat verminderd kan zijn.

IJzertekort en lage Hb-waarde

Tijdens je zwangerschap kun je redelijk snel een ijzertekort oplopen en de placenta is hierbij de voornaamste oorzaak. De groeiende baby heeft ijzer nodig voor de productie van extra bloed, wat ten koste gaat van jouw ijzervoorraad. Hierdoor heb je tijdens deze periode meer ijzer nodig dan gebruikelijk. Als je echt teveel ijzer mist, kan je bloed de zuurstof niet meer goed door je lichaam worden vervoeren en spreken we van bloedarmoede. Om in de gaten te houden of je geen ijzertekort of bloedarmoede hebt, controleren ze de Hb-waarde minimaal twee keer tijdens je zwangerschap. Als je last hebt van bloedarmoede voel je je moe en futloos. Eet vanaf het begin van je zwangerschap zoveel mogelijk ijzerrijke voeding. Vlees, volkoren graanproducten, peulvruchten en groene groenten bevatten veel ijzer. Voor de gezondheid van je baby maar ook voor de bavlling is het van belang dat je ijzerwaarde voldoende is, tijdens de bevalling heb je ook bloedverlies. Het kan zijn dat je ijzerwaarde zo laag is dat geadviseerd wordt in het ziekenhuis te bevallen en niet thuis. Tijdens de zwangerschap is het sowieso belangrijk dat je gezond en gevarieerd eet. Dat is goed voor je eigen gezondheid en de gezondheid van je baby. Let daarom dus een beetje op met vreetbuien en gekke cravings zoals augurken met slagroom en chocoladesaus.

Geslacht van je baby bekend

In dit trimester kun je te weten komen of je baby een jongen of een meisje is. Dit kun je bij de 20 wekenecho vragen, maar als je geen geduld hebt, kun je ook eerder een pretecho doen. Een pretecho betaal je zelf en doe je meestal ook op een andere locatie dan waar je de medische echo’s hebt. Pretecho’s om het geslacht te achterhalen is een persoonlijke keuze en niet iedereen kiest hiervoor. Sommige ouders vinden het leuk om het geslacht als een verrassing te houden tot de geboorte, terwijl anderen graag wat extra voorpret hebben en zich willen voorbereiden op de komst van hun kleintje. Hoe dan ook, het ontdekken van het geslacht van de baby is altijd een speciaal moment. Moet je nog even wachten tot je het geslacht met een echo kunt bekijken? Misschien kun je via de Chinese geslachtskalender uitvinden of jij een dochter of zoon krijgt!

Gender reveal

Op een gender reveal party onthul je het geslacht van je ongeboren baby aan familie en vrienden. Soms weten jij en je partner het geslacht zelf ook nog niet, een grote verrassing dus! De traditie is, net als de babyshower, overgewaaid uit Amerika en wordt steeds populairder in Nederland. En een babyshower alleen voor mama’s? Nee hoor, tegenwoordig is de Dadchelor ook een ding.

Babynaam verzinnen

Of je nou al weet wat het geslacht van je baby is of niet, je bent vast al druk bezig met namenlijstjes maken! Het is een hele leuke, maar ook lastige taak om dé perfecte voornaam te vinden. WIJ helpt je graag aan een leuke naam:

TIP! Bekijk in onze namenteller hoe vaak een naam is gegeven!

Zwangerschapscurssussen oriënteren/starten

Het volgen van een zwangerschapscursus is niet verplicht maar kan wel fijn zijn. Afhankelijk van welke cursus je kiest, helpt het niet alleen bij bij het fysieke deel tijdens de zwangerschap, maar is het ook een voorbereiding op de bevalling en het ouderschap. Er is een groot aanbod zwangerschapscursussen variërend van traditionele lessen tot online modules, misschien is hypnobirthing iets voor jou, of misschien kies je liever voor zwangerschapsgym. Het is vooral belangrijk dat je iets kiest wat bij jou past. Naast cursussen waar je heen kunt gaan zijn er ook veel leuke podcasts die je kunt beluisteren. Denk bijvoorbeeld aan De Verloscast van verloskundigen Donna en Vera.

Shoppen & nesteldrang

Met een niet te stoppen schoonmaak- en opruimwoede ga je door het huis heen, want je wilt graag dat alles in orde is voordat de baby komt. En tegen het einde van je zwangerschap zal je er alleen maar meer last van krijgen: nesteldrang. Alles moet spik en span, en natuurlijk wil je alles wat je nodig hebt qua babyuitzet ruim op tijd in huis hebben. Je weet maar nooit of de kleine eerder besluit te komen! Het is ook tijd om je bezig te houden met het interieur van de babykamer, kies je voor een jungle thema, hou je alles rustig of heb je nog babykamer inspiratie nodig? En als de kleine er eenmaal is, zijn een veilige autostoel en goede kinderwagen onmisbaar als je eropuit gaat.

Zwangerschapskleding: wat heb je nodig?

Tijdens je zwangerschap merk je al redelijk snel dat je kleding strakker gaat zitten. Broeken knellen, je past niet al je kleding meer en je beha’s zitten strakker (Hallo voedingsbeha in twee cupmaten groter). Je hoeft geen compleet nieuwe garderobe aan te schaffen, maar een aantal items zijn zeker fijn tijdens je zwangerschap. Welke zwangerschapskleding is handig, vanaf wanneer heb je het nodig en waar let je op bij de aanschaf? Tijdens je zwangerschap zijn er wel meer dingen die handig zijn om te hebben, WIJ zet 9 musthaves voor jou tijdens je zwangerschap op een rijtje.

Babymoon? DOEN!

Het besef dat jullie straks met ééntje meer zijn is onwijs leuk, maar dan besef je vast ook dat dit de laatste weken zijn dat jullie nog maar met zijn tweetjes zijn. Dit is hét moment om nog even samen te genieten van de rust. 74% van alle zwangeren gaat tijdens de zwangerschap op vakantie of is dat van plan. Waar ga je heen op babymoon vakantie, nu je zwanger bent? Bijna alles is mogelijk zolang jij je er goed bij voelt. Check nog wel even of je nog mag vliegen in deze fase van je zwangerschap. Je verloskundige kan een fit-to-fly verklaring mee geven zodat er geen gedoe is bij de douane.

Nadenken over de toekomst

Met een kleintje erbij veranderd er van alles in je leven, heb je al nagedacht hoe je dat allemaal gaat doen na de geboorte? Iedere werkende vrouw in Nederland die zwanger is, heeft recht op zwangerschapsverlof en bevallingsverlof. Bereken hier wanneer jouw zwangerschapsverlof ingaat. Er zijn niet alleen verlofregelingen voor jou, maar ook voor je partner. Met ouderschapsverlof kunnen zowel jij als je partner tijdelijk minder werken. Beide ouders kunnen negen weken betaald ouderschapsverlof opnemen in het eerste levensjaar van hun baby. In totaal heb je recht op 26 keer het aantal uur per week dat je werkt en dit kun je opnemen tot je kind acht jaar oud is. Verdeel deze verlofuren dus handig!

Lees ook: Veilig werken: alle rechten tijdens je zwangerschap

Andere zwangeren over het tweede trimester

Elke zwangerschap is uniek, en daarom is het leuk om verhalen te lezen van andere vrouwen die zich in dezelfde fase bevinden als jij. Ontdek hoe zij het tweede trimester beleven en welke bijzondere ervaringen ze hebben opgedaan.

Checklist tweede trimester: wat regelen?

Er komt deze periode van alles op je af. Dit handige overzicht helpt je, zodat je niets belangrijks vergeet in dit trimester van je zwangerschap.

Ga naar de 13 wekenecho, een extra echo om vroeg in de zwangerschap ernstige lichamelijke afwijkingen bij de baby op te sporen.
Oriënteer je op zwangerschapscursussen en meld je aan.
Meld je zwangerschap rond de 15 weken bij je zorgverzekering. Check ook of je zorgverzekering voldoende dekking biedt.
Regel voor de 16 weken zwangerschap je kraamzorg.
Vanaf 16 weken kun je met een pretecho het geslacht van je kind achterhalen.
Regel bij 18 weken een zwangerschapsverklaring bij je verloskundige. Je werkgever heeft deze nodig om je verlof aan te vragen.
Ga naar de 20 wekenecho, hier worden de meeste organen van je baby in beeld gebracht.
Check of je zorgverzekering een kraampakket opstuurt.
Je kunt je vanaf 22 weken laten inenten tegen kinkhoest via de 22 wekenprik, zodat je baby vanaf de geboorte beschermd is tegen deze voor baby’s gevaarlijke ziekte. Deze prik kan je combineren met de griepprik.
Regel de erkenning van de vader voor 24 weken zwangerschap, indien jullie niet getrouwd zijn of een geregistreerd partnerschap hebben.
Met uiterlijk 24 weken moet je je werkgever inlichten over je zwangerschap. Je zwangerschapsverlof bespreek je uiterlijk drie weken voordat je met verlof gaat.

Ontdek meer tips en adviezen van deskundige Donna & Vera.

Beeld: iStock.com/south_agency, djordje krstic, martinedoucet