Wat is progesteron?

Progesteron is een belangrijk vrouwelijk geslachtshormoon dat samen met oestrogeen je menstruatiecyclus reguleert. Het wordt geproduceerd in je bijnieren en eierstokken. Tijdens de eerste helft van je cyclus, dat de folliculaire fase genoemd wordt, heeft oestrogeen de overhand. In de tweede helft, de luteale fase, neemt progesteron de leiding over.

Tijdens de tweede helft van je cyclus bereidt progesteron het baarmoederslijmvlies voor op een mogelijke zwangerschap. Het remt ook de afgifte van andere hormonen om te voorkomen dat er nieuwe eicellen rijpen. Als er geen bevruchting plaatsvindt, neemt de progesteronproductie af en wordt het baarmoederslijmvlies afgestoten, met als gevolg dat je ongesteld wordt.

Naast de fysieke veranderingen heeft progesteron ook invloed op je stemming. Tijdens de tweede helft van je cyclus, wanneer progesteron de overhand heeft, kan je merken dat je prikkelbaarder en geïrriteerder bent.

Wat doet progesteron tijdens de zwangerschap?

Tijdens je zwangerschap speelt progesteron een cruciale rol. Het zorgt ervoor dat je baarmoederwand in optimale conditie blijft en bereidt het voor op de innesteling van een bevruchte eicel. Progesteron voorkomt ook dat de spieren van je baarmoeder samentrekken, waardoor je baby veilig kan groeien. Daarnaast helpt progesteron je immuunsysteem om het ‘vreemde’ DNA van de embryo te tolereren en beschermt het je baby tegen infecties. Ook zorgt progesteron ervoor dat een slijmprop de baarmoedermond afsluit, waardoor infectiegevaar van buitenaf wordt verminderd.

Tijdens de eerste 8 tot 10 weken van je zwangerschap wordt progesteron geproduceerd in de eierstokken. Daarna neemt de placenta de productie over en wordt de productie van progesteron aanzienlijk verhoogd. In de eerste weken van je zwangerschap is vooral het zwangerschapshormoon hCG aan het werk. Dit hormoon zorgt er in eerste instantie voor dat je zwangerschap in stand blijft. Vanaf 14 weken neemt het hCG hormoon af en neemt progesteron vrijwel alle taken over, met als doel dat je baby veilig kan blijven groeien en ontwikkelen.

Zwangerschapskwaaltjes door progesteron

Progesteron heeft niet alleen positieve effecten, maar kan ook bijwerkingen veroorzaken tijdens je zwangerschap. De ontspannende werking van progesteron op je bloedvaten kan leiden tot een lage bloeddruk en duizeligheid. Het hormoon kan ook vermoeidheid, spataderen, brandend maagzuur, zwangerschapsdementie, levendige en intense dromen en vaak plassen veroorzaken.

Progesteron tijdens je bevalling

Als je bijna gaat bevallen, maak je meer van de hormonen oxytocine en prostaglandine aan. Oxytocine zorgt dat de weeën op gang komen en prostaglandine maakt je baarmoedermond zachter en korter, zodat je baby er door kan gaan. Als het nog te vroeg is om te bevallen, remt progesteron deze hormonen. Als je bevalling nadert, neemt het hormoon progesteron vanzelf af. Zo krijgen de andere hormonen de kans om hun werk te doen, namelijk jouw baby geboren laten worden.

Progesteron als medicijn bij vruchtbaarheidsbehandelingen

Progesteron wordt ook als medicijn ingezet bij vruchtbaarheidsbehandelingen. Denk aan IVF of ICSI. Bij IVF en ICSI vindt de bevruchting buiten het lichaam plaats. Hiervoor worden rijpe eicellen uit de eierstokken gehaald en na bevruchting in een laboratorium teruggeplaatst in de baarmoeder.