Eerste trimester zwangerschap: dit kun je verwachten

Zodra je een positieve test in je handen hebt, begint het eerste trimester van je zwangerschap. In deze periode gebeurt er een heleboel in je lichaam. Misschien heb je het al gemerkt? Zodra het vruchtje zich innestelt wordt er door jouw lichaam het zwangerschapshormoon hCG aangemaakt. Dit hormoon kan verschillende klachten veroorzaken. De meeste klachten beginnen vanaf ca. je zesde zwangerschapsweek. Het hCG hormoon heeft rond 12 weken zijn piek. Hierna nemen dan (vaak) de meeste klachten weer af.

Beoordeeld door

Donna & Vera

Verloskundigen

Wat kun je verwachten van het eerste trimester?

In de eerste drie maanden van je zwangerschap gebeurt er een heleboel. In dit artikel hebben we alles voor je op een rijtje gezet. Denk bijvoorbeeld aan de meestvoorkomende zwangerschapskwaaltjes in deze fase, je eerste bezoek aan de verloskundige, de eerste echo’s en onderzoeken. Ook delen we tot slot een handige checklist.

Het eerste trimester is een spannende en bijzondere fase, waarbij jullie kind uitgroeit van klein klompje cellen tot een foetus. Het is normaal dat je je in deze periode onzeker voelt of alles goed gaat. Probeer hierover met anderen te praten als je daar behoefte aan hebt en weet dat je verloskundige ook altijd voor je klaar staat. Wil je zelf uitrekenen wanneer je ongeveer bent uitgerekend? Raadpleeg dan deze handige tool.

Zwangerschapsweken in het eerste trimester

In de zwangerschapskalender van WIJ kun je van week tot week alles lezen over jouw zwangerschap en lees je meer over de ontwikkeling van je baby.

Gratis voor alle zwangeren

Heb jij je overigens al aangemeld voor de blije doos? Dit is het gratis cadeaupakket van WIJ voor iedereen die in Nederland zwanger is. Je ontvangt vanaf je 14e week van je zwangerschap een uitnodiging om de blije doos gratis op te halen bij een Prénatal winkel bij jou in de buurt. Ook ontvang je vier keer per jaar het gratis magazine WIJ en krijg je wekelijks handige informatie over jouw zwangerschapsweek in je mailbox.

Vraag hier gratis aan

8 meestvoorkomende zwangerschapskwaaltjes

Je bent vast benieuwd welke zwangerschapskwaaltjes je kunt verwachten in deze eerste fase van je zwangerschap. Misschien ervaar je er zelf al een aantal. Het is allereerst belangrijk om te weten dat als je deze klachten niet ervaart, het niets zegt over een goede/geen goede zwangerschap. De ene zwangere heeft nu eenmaal meer last van kwaaltjes dan de andere. Hieronder lichten we de acht meestvoorkomende kwaaltjes toe in willekeurige volgorde.

1. Misselijkheid

Misselijkheid tijdens je zwangerschap wordt veroorzaakt door het snel stijgende hCG hormoon. Sommige vrouwen moeten hierdoor overgeven. Wat helpt is om in de ochtend eerst wat te eten, voordat je daadwerkelijk gaat opstaan. Hierdoor zit er iets in je maag en ben je vaak minder misselijk. Meestal wordt gedacht dat als je misselijk bent je niet moet eten, maar dat is in dit geval anders. Het advies is om juist in de zwangerschap elke twee uur wat te eten. Hierbij kun je denken aan lichte producten zoals een cracker of een stukje fruit.

Vaak merk je ook dat de drie grote hoofdmaaltijden (ontbijt, lunch en diner) te grote porties zijn. Probeer daarom ook kleine porties verdeeld over de dag te eten. Als je tijdelijk wat minder eten binnenkrijgt is dat zeker niet erg. Het is wel belangrijk om voldoende vocht binnen te krijgen door goed te drinken. Als dat niet lukt, en je plast daarnaast weinig, dan is het goed om je verloskundige te bellen. De verloskundige kan nog wat extra tips geven of eventueel besluiten dat medicatie je kan helpen. Hier vind je meer informatie over extreme misselijkheid (HG) tijdens de zwangerschap.

2. Vermoeidheid

Jouw lichaam is heel hard aan het werk om een baby te ontwikkelen en te laten groeien, niet zo gek dat je in deze fase extra vermoeid bent. Gun jezelf wat rust en geef hieraan toe. Vaak is de vermoeidheid halverwege de zwangerschap vanaf 18 weken een stuk minder en is het fijn om dan weer wat extra energie te hebben. Kortom, het wordt beter!

3. Pijnlijke borsten

Door het hCG hormoon gaan jouw borsten zich meteen voorbereiden op het geven van borstvoeding. Je borsten kunnen groter worden, meer aderen krijgen en je tepels kunnen verkleuren. Je kunt hierdoor pijnlijke borsten ervaren. Dit is allemaal normaal. Later in de zwangerschap kan het zelfs zo zijn dat je borsten al wat melk produceren. Het is fijn om een bh zonder beugel te dragen. Schaf niet direct nieuwe bh’s aan, want richting het einde van de zwangerschap en het van je begin kraamweek kunnen je borsten zeker nog een paar cup maten groter zijn.

4. Hoofdpijn

Hoofdpijn tijdens je zwangerschap komt vaak door een combinatie van hormonen, vermoeidheid en stress. Probeer je rust te nemen en minimaal twee liter vocht per dag te drinken. Wil je graag iets van medicatie slikken? Dan kan je in de zwangerschap veilig elke zes uur twee keer paracetamol van 500mg innemen. Let wel op dat er geen toevoegingen inzitten (zoals coffeïne).

5. Duizeligheid

In de zwangerschap hebben veel vrouwen last van duizeligheid door een lage bloeddruk. Dit kan voor de zwangerschap geen kwaad. Het kan zelfs zijn dat je flauwvalt, ook dit kan geen kwaad zolang je natuurlijk niet ergens tegen aanvalt. Ga daarom op tijd zitten als je het op voelt komen. Probeer iets meer zout te eten, dit kan door het eten van dropjes of zoute crackers, vaak voel je je dan gelijk wat beter.

6. Obstipatie

Voor de 12 weken zit je baarmoeder nog achter je schaambot en toch lijkt het vaak al alsof je een klein buikje krijgt. Op de hormonen reageren ook je darmen. Hierdoor kan je meer last hebben van obstipatie en lucht in je buik. Wat hierbij helpt? Probeer vezelrijke producten te eten, zoals volkoren pasta en bruin brood.

7. Bloedverlies

Veel vrouwen hebben licht bloedverlies in het eerste trimester. Dit kan erg schrikken zijn, maar is niet meteen reden tot zorg. Je baarmoedermond is erg goed doorbloed en daardoor kan er een vaatje knappen, dat is onschuldig. Het bloedverlies kan ontstaan door een zogenaamde contactbloeding. Door het zetten van druk bij ontlasting of het hebben van geslachtsgemeenschap kan er een vaatje knappen. Vaak is het bloedverlies dan eerst helderrood en binnen 24 uur wordt het bruin. Daarnaast hebben sommige zwangere in het begin ook een innestelingsbloeding, ook dit kan geen kwaad. Als jij helderrood bloedverlies en/of buikpijn hebt, is het wel belangrijk je verloskundige te bellen.

8. Psychische klachten

Sommige vrouwen voelen zich heel blij dat ze zwanger zijn, maar andere vrouwen voelen zich niet zichzelf. Dit kan zijn omdat ze veel last hebben van zwangerschapshormonen, of bovenstaande klachten. Maar dit kan ook zijn omdat je het heel spannend vindt dat je moeder wordt. Het is een groot life-event en natuurlijk is dat spannend en soms eng. Een zwangerschap is niet altijd een roze wolk en het is helemaal niet gek als je soms niet lekker in je vel zit of een mindere dag hebt. Merk je dat dit de overhand neemt, vertel het dan aan je verloskundige. Er bestaan speciale coaches die je hierbij kunnen helpen.

Lees ook: Zwangerschapskwaaltjes: hoe vaak komen ze voor en wanneer?

Jouw baby in het eerste trimester

Naast de veranderingen in jouw lichaam gebeurt er ook heel veel in het lichaam van jouw baby. Het klompje cellen in jouw baarmoeder groeit uit naar een foetus, een klein minimensje dus. Hierbij een overzicht van de belangrijkste mijlpalen in deze fase.

Week 4: de baby noemen we een embryo, een klompje cellen gaan zich vormen tot een foetus en de placenta van de baby.
Week 5: De baby gaat meer vorm krijgen, de ledematen gaan groeien. Hierbij zullen de armen en handjes sneller groeien dan de benen en voetjes. Het hoofd wordt gevormd, de ogen neus en mond gaan zich al ontwikkelen.
Week 6: Het gehoor wordt aangelegd en het netvlies gaat zich in de ogen beginnen te vormen.
Week 8: Alle organen zijn aanwezig maar moeten nog meer uitgroeien en zich gaan vormen.
Vanaf week 10: Vanaf nu wordt de baby een foetus genoemd.

Lees ook: De groei van jouw zwangere buik van week tot week

Eerste bezoek aan verloskundige

Vanaf vier weken zwangerschap kun je jezelf aanmelden bij een verloskundigenpraktijk bij jou in de buurt. Het liefst wil je gelijk met een echo naar je kind kijken, maar op dit moment is het nog te klein om met een echo te zien. Vanaf ongeveer 6 weken gaat het hartje kloppen en kan een echo ingepland worden. Dat is meestal tussen de 6-8 weken. Deze echo noem je een vitaliteitsecho. In de periode na deze echo wordt een intake gesprek ingepland met je verloskundige.

Tijdens een intake gesprek worden er veel vragen gesteld over jouw gezondheid en de gezondheid van je partner. De vragen die gesteld worden komen voort uit de zwangerwijzer. Aan de hand van de antwoorden op deze vragen kan de verloskundige samen met jouw en je partner een beleid maken voor de zwangerschap. Hierbij wordt gekeken of naast de standaardonderzoeken er in jouw geval extra onderzoeken nodig zijn. Fijn om te weten: verloskundige zorg valt onder je basisverzekering en wordt volledig vergoed.

Rol van verloskundige

Tijdens je zwangerschap heb je tussen de 10 tot 12 afspraken bij je verloskundige. Je kunt haar daarnaast altijd bellen als je advies nodig hebt. Tijdens de afspraken bij je verloskundige op de praktijk vraagt ze hoe het met je gaat en wordt je bloeddruk gemeten. Door dit vanaf het begin van de zwangerschap te doen, kan de verloskundige goed zien of deze stijgt gedurende de zwangerschap. Een (te) hoge bloeddruk is niet goed voor jouw gezondheid en kan ook gevolgen hebben voor de groei en ontwikkeling van je baby. Een hoge bloeddruk die zwangerschap gerelateerd is start meestal vanaf 24 weken. Dit is overigens extreem vroeg en komt gelukkig weinig voor. Naast het meten van de bloeddruk wordt vanaf 12 weken ook naar het hartje van de baby geluisterd en gevoeld naar de groei van je baarmoeder. Lees meer over de rol van je verloskundige tijdens je zwangerschap.

Bloedonderzoek eerste weken zwangerschap

In de eerste weken van je zwangerschap, krijg je een bloedonderzoek. Dit wordt standaard aangeboden en volledig vergoed door je zorgverzekering. Tijdens dit onderzoek wordt gekeken naar je rhesusfactor, ijzergehalte, indien nodig je suikergehalte en naar verschillende infectieziektes (HIV, hepatitis B, Lues).

Rhesusfactor

Je rhesusfactor is belangrijk om te weten, omdat bij een negatieve rhesusfactor er bij 27 weken gekeken moet worden wat de rhesusfactor van je kind is. Dit kan alleen indien je rhesus D negatief bent. Als je rhesus C negatief bent, kan bekeken worden of je antistoffen aanmaakt. Het kan zo zijn dat de bloedgroep van je kind anders is dan die van jou. Bij een negatieve rhesusfactor zul je tijdens je zwangerschap extra in de gaten worden gehouden. Als het bloed van je kind rhesus positief is, ‘botst’ dat met jouw bloed. Om te voorkomen dat je antistoffen aanmaakt tegen het bloed van je baby krijg je in de 30e week van de zwangerschap een zogenoemde anti-D-prik of rhesusprik. Lees meer over rhesusfactor.

Grotere kans op ijzertekort

Daarnaast daalt het ijzergehalte tijdens je zwangerschap. Dat is normaal, omdat het volume van bloed in je lichaam toeneemt. Als je ijzergehalte teveel daalt, kan je hier medicatie voor krijgen. Verloskundigen adviseren om in de zwangerschap ijzerrijke voeding te eten. Hierbij kun je denken aan appelstroop en groene groentes.

Termijnecho

De termijnecho vindt plaats rond de 10 weken en wordt ook wel de 12 wekenecho genoemd. De termijnecho wordt gedaan om de uitgerekende datum te bepalen en natuurlijk om te kijken of je kleintje goed groeit. De termijnecho wordt standaard aangeboden en volledig vergoed door je zorgverzekering.

Welke echo’s krijg je hierna?

Alvast vooruitkijkend ben je natuurlijk benieuwd wanneer je jouw baby weer mag bewonderen via een echo. Je krijgt na de termijnecho de volgende echo’s standaard aangeboden. Deze echo’s worden volledig vergoed door je zorgverzekering.

13 wekenecho, dit is een medische echo waarbij jouw kind van top tot teen bekeken wordt op lichamelijke afwijkingen.
20 wekenecho, dit is een vergelijkbare echo als met 13 weken alleen later in de zwangerschap waardoor sommige organen beter ontwikkeld zijn en hierdoor beter te beoordelen.

Video over ontwikkeling baby eerste weken

In onderstaande video kun je heel mooi zien welke ontwikkeling je baby doormaakt in de eerste weken.

Lees ook: 4 tips om je echo’s te bewaren

Geslacht baby ontdekken: krijg ik een jongen of meisje?

Wil je heel graag weten of je een jongen of meisje krijgt? Je kunt na de termijnecho de nub-theorie loslaten op de echofoto van jouw baby. Betrouwbaar is het natuurlijk niet, het blijft gissen. Pas vanaf 16 weken kan de echoscopist het geslacht van je baby ontdekken. Ook dan kan dit later nog veranderen. Wil je bij 16 weken al weten wat het geslacht hoogstwaarschijnlijk wordt? Plan dan zelf een extra echo in tegen betaling. Zo’n extra geslachtsecho wordt ook wel een pretecho genoemd. Wil je zekerheid? Wacht dan tot de 20 wekenecho en vraag de echoscopist naar het geslacht.

Wel of niet kiezen voor NIPT

De NIPT (Non Invasieve Prenatale Test) is een gratis bloedonderzoek waarbij gekeken wordt of je kind mogelijk een syndroom heeft. De syndromen die bekeken worden zijn het down, edwards- of patausyndroom. Bij kinderen met deze syndromen is er in de baarmoeder iets misgegaan in de celdeling, waardoor het aantal chromosomen niet klopt. Als extra optie bij deze test heb je de nevenbevindingen, dit houdt in dat naast de syndromen ook andere dingen bij je kind bekeken kunnen worden, je verloskundige informeert je hierover in het eerste trimester. De NIPT kan gedaan worden vanaf 10 weken zwangerschap.

Anderen over het eerste trimester

Elke zwangerschap is uniek, en daarom is het leuk om verhalen te lezen van andere vrouwen die zich in dezelfde fase bevinden als jij. Ontdek hoe zij het eerste trimester beleven en welke bijzondere ervaringen ze hebben opgedaan.

Checklist eerste trimester zwangerschap: wat moet je regelen?

Er komt deze eerste weken dus best veel op je af. Dit handig overzicht helpt je, zodat je niets belangrijks vergeet in de eerste weken van je zwangerschap.

Na positieve test: aanmelden bij een verloskundige in de buurt en een eerste afspraak plannen.
Multivitaminen voor zwangeren slikken: beste is om dit te doen vanaf het moment dat de kinderwens er is, indien dit niet is gelukt start dan zo snel mogelijk. Belangrijk is om elke dag 400-500 microgram foliumzuur te slikken (zit in elke multivitaminen). Dit verlaagt de kans op een open schedel, open rug of lip/kaakspleet bij je kind. Het beste kan je dit nemen in een multivitaminen met visolie dit zorgt voor een goede hersenontwikkeling. En check hier wat je wel en niet mag eten nu je zwanger bent.
de blije doos aanvragen: nu je weet dat je zwanger bent, kun je dit gratis pakket online aanvragen. Benieuwd wat er inzit? Check het hier.
Vitaliteitsecho rond 6-8 weken (indien gewenst), sommige verloskundigen bieden het standaard aan, anderen niet als zij hier geen aanleiding voor zien. Je verloskundige zal je hierover inlichten nadat je je bij haar hebt aangemeld.
Termijnecho rond 10 weken, deze echo wordt standaard aangeboden. Je verloskundige zal je hier alles over vertellen tijdens je eerste bezoek, zodat je een afspraak kunt plannen.
NIPT rond 11 weken (indien gewenst), je verloskundige zal je hierover meer vertellen tijdens je eerste bezoek. Je kunt er ook voor kiezen geen NIPT te doen. Het is een vrije keuze.
Bloedonderzoek rond 12 weken, je verloskundige zal je naar de juiste instantie verwijzen, zodat je op tijd een afspraak kunt maken.
13 wekenecho (indien gewenst), deze echo wordt standaard en gratis aangeboden, maar indien je dit niet wenst, kun je deze echo ook overslaan. Je verloskundige vertelt je hier meer over tijdens je controleafspraak.
Alvast nadenken over kraamzorg: welke organisatie of ZZP’er past bij jou? Vraag alvast eens rond.
Nadenken over opvang: het voelt misschien nog wat vroeg, maar veel kinderopvangcentra zitten snel vol. Als je er op tijd bij bent, is er vaak nog plek en kun je voor je kleintje alvast een plaats reserveren. Denk er daarom alvast eens over na.

TIP! Luister ook de aflevering ‘Het leed dat het eerste trimester heet’ van de Verloscast.

Ontdek meer tips en adviezen van deskundige Donna & Vera.

Beeld: iStock.com/nensuria