Zwanger: wat mag je wel en niet eten?

Zwanger: wat mag je wel en niet eten?

Zodra je zwanger bent is het verstandig om te letten op je eetgewoonten. Met een aantal voedingsmiddelen moet je oppassen of kun je beter niet eten. Deze kunnen namelijk schadelijk zijn voor je baby. We hebben alle productsoorten die je beter NIET kunt eten op een rij gezet. Maak je niet gelijk ongerust als je iets toch een keer gegeten hebt. De kans dat je baby daadwerkelijk schade ondervindt is klein, maar neem het in het vervolg liever niet meer.

Mag je rauw vlees eten tijdens je zwangerschap?

Neem geen rauw vlees of vleeswaren gemaakt van rauw vlees. Als je rauw vlees klaarmaakt, verhit het dan door en door. Zo dood je eventuele ziekmakers als de parasiet die toxoplasmose veroorzaakt. Dit is een infectieziekte die tot aangeboren afwijkingen kan leiden. Producten met rauw vlees zijn onder andere carpaccio, tartaar, filet americain, chorizo, rauwe ham, ossenworst, rosbief en salami. Je kunt deze soorten vlees wel eten als je ze door en door verhit.

Welke vissoorten mag je wel en niet eten tijdens je zwangerschap?

Regelmatig vis eten tijdens je zwangerschap is heel gezond, maar er zijn vissoorten die zware metalen bevatten. Let daarom goed op welke vis je wel kunt eten. Eet twee keer per week een portie vis, waarvan een keer per week vette vis (o.a. zalm, forel) en een keer per week magere (o.a. tilapia, schol). Een portie is 100 gram. Eet geen rauwe of gerookte kant-en-klare vis uit de koeling die vacuüm voorverpakt is geweest. Dit kan de listeria-bacterie bevatten. Wees extra voorzichtig met sushi.

Mag je rauwmelkse kaas & rauwe eieren eten tijdens je zwangerschap?

Je kan in Nederland alle kaassoorten eten. Laat alleen alle zachte kazen die gemaakt zijn met rauwmelkse kaas (‘au lait cru’) staan. Rauwe melk kan de gevaarlijke listeriabacterie bevatten. Dit is bijvoorbeeld schimmelkaas, sommige soorten brie en mozzarella en zachte boerenkaas. Als kaas gepasteuriseerd en/of hard is, kun je het met een gerust hart eten. Rauwe eieren zijn niet geschikt nu je zwanger bent. Maar een goed verhit ei kun je prima eten.

Mag je leverproducten eten tijdens je zwangerschap?

In lever en ander orgaanvlees zit veel vitamine A. Te veel vitamine A kan schadelijke gevolgen hebben voor je ongeboren baby. Af en toe (een keer per week) een boterham met een dun laagje smeerleverworst of paté kan geen kwaad.

Hoe zit het met sojaproducten als je zwanger bent?

Soja is een populair plantaardig alternatief voor zuivel en/of vlees. In sojaproducten zitten zogenaamde isoflavonen. Als je hier tijdens de zwangerschap hoge doseringen van binnenkrijgt, kan dit mogelijk invloed hebben op de ontwikkeling van de geslachtsorganen van de baby. Uit voorzorg geldt er het advies om een hoge inname te beperken. Neem dan niet meer dan 4 glaasjes/schaaltjes (van 150 ml) sojadrink/yoghurt per dag. Eet daarnaast maximaal twee keer per week andere sojaproducten zoals tofu, tempé of sojabonen. Neem geen supplementen met isoflavonen als je zwanger bent.

Cafeïne tijdens je zwangerschap

Beperk je koffie-inname. Drink maximaal twee kopjes koffie per dag, ofwel 200 mg cafeïne per dag. Dit geldt ook voor cafeïnevrije koffie. Teveel cafeïne tijdens de zwangerschap is niet goed voor jou en je baby. Het kan o.a. een miskraam, vroeggeboorte of laag geboortegewicht veroorzaken.

Dit mag je wel en niet eten als je zwanger bent

Onderstaande tabel van het Voedingscentrum laat precies zien welke producten je beter kunt laten staan of waar je beter heel minimaal van kunt eten.

VleesWelNietLet op
Rauw vlees (tartaar, carpaccio, halfdoorbakken biefstuk)XKan wel als je het goed verhit
Rauwe vleeswaren (filet américain, ossenworst, theeworst, boerenmetworst, chorizo, rosbief, rauwe ham, salami, cervelaat)XKan wel als je het goed verhit
LeverXLees meer over lever en leverproducten
Leversmeerworst of leverpatéKan af en toe (een keer per week)
VisWelNietLet op
Vis is heel gezond. Sommige vissoorten zoals makreel, sardines of garnalen kun je beter niet eten. Lees hier welke vissen je nog meer beter niet kunt eten.XVerhit de vis die je kan eten altijd goed.
Gerookte kant-en- klare vis uit de koeling (zoals gerookte zalm), zowel vacuümverpakt als andere soort verpakkingXKan wel als je het goed verhit
Rauwe schaal- en schelpdieren)XKan wel als je het goed verhit
ZuivelWelNietLet op
Zachte kaas gemaakt van rauwe melk. Op het het etiket staat dan ‘au lait cru’. De meeste zachte kazen zijn gemaakt van verhitte melkXKan wel als je het goed verhit
Harde kaas gemaakt van rauwe melkX
Rauwe melk. Melk uit de supermarkt is gepasteuriseerd of gesteriliseerd en kan geen kwaad.X
OverigWelNietLet op
SojaproductenNeem niet te veel sojaproducten, lees waarom
Rauwe eierenXGoed doorbakken kan wel
Cafeïne houdende dranken (koffie of energiedrankjes)Maximaal 2 kopjes koffie per dag, maximaal 200 mg cafeïne per dag
Venkelthee, borstvoedingsthee met venkel of anijs, kaneeltheeX
DropMaximaal 8 dropjes per dag. Neem geen drop bij hoge bloeddruk
Zoethoutthee of sterrenmix1 tot 2 glazen per dag. Neem geen zoethoutthee of sterrenmix bij hoge bloeddruk
Keukenkruiden: venkel, salie, dragon, anijs, basilicum, pesto en kaneelNormaal gebruik bij het op smaak maken van gerechten kan geen kwaad
Pimba ofwel kalebaskalk tegen misselijkheidX
Zoetstoffen, zoals aspartaam in light frisdranken. Stoffen met een E-nummer zijn veilig.X
LeefstijlWelNietBeperkt
Eten en drinken voor 2X
Lijnen en afvallenX
AlcoholX
RokenX

TIP! Met de gratis app ZwangerHap van het Voedingscentrum kun je simpel en snel opzoeken of je een product kunt eten. Zo niet, dan laat de app zien wat je allemaal nog wél kunt nemen. Je kunt de app gratis downloaden via de Play Store of de App Store.

Welke extra vitamines heb je nodig tijdens je zwangerschap?

Het advies is om via voeding te zorgen voor voldoende voedingsstoffen. Als dit voor jodium, calcium en omega-3 vetzuren niet lukt, slik dit dan als supplement bij. IJzer is ook belangrijk, maar dit houdt de verloskundige in de gaten. Mocht ijzersuppletie nodig zijn dan adviseert de verloskundige je hierin.

Foliumzuur en vitamine D zijn voor elke zwangere altijd nodig om bij te slikken. Eet ook voldoende vis om aan je omega 3 vetzuren te komen. Lukt dat niet, dan heb je een omega-3 (vis)oliecapsule nodig met 250-450 milligram DHA. Calcium en jodium zijn tijdens de zwangerschap ook belangrijke voedingsstoffen voor je ongeboren kind.

Raadpleeg de Eetmeter

Twijfel je of je hiervan genoeg binnenkrijgt? Vul enkele dagen de Eetmeter in van het Voedingscentrum en beslis aan de hand hiervan of het nodig is om extra supplementen bij te slikken. Heb je extra jodium, calcium of DHA nodig? Het kan praktisch zijn om een multivitamine-supplement speciaal voor zwangere vrouwen te gebruiken, als je voor meer dan één van deze voedingsstoffen het advies krijgt om een supplement te slikken. Maar veel van de multivitamines voor zwangeren bevatten niet genoeg jodium, calcium of DHA. Kijk dus goed op het etiket of er genoeg in zit van de voedingsstof die jij nodig hebt.

Waar let je op als je voedsel klaarmaakt tijdens je zwangerschap?

Niet alleen de producten die je wel of niet kunt eten zijn van belang, maar ook de manier waarop je het voedsel klaarmaakt. Let daarom op het volgende.

  • Was je handen altijd met water en zeep voor het eten en voor het bereiden van voedsel. Maar ook na het aanraken van rauw vlees, rauwe vis en rauwe groente, na toiletbezoek, na het schoonmaken van de kattenbak en na tuinieren.

  • Zorg ervoor dat je vlees en vis door en door verwarmd, zodat eventuele bacteriën worden uitgeschakeld. Let hierbij extra goed op dat het bestek en ander keukengerei dat je gebruikt bij rauw vlees of vis, niet in aanraking komt met gaar vlees of andere voedingsmiddelen. Was het keukengerei tussendoor af.

  • Voor rauwe groenten geldt dat je het goed schoonmaakt onder stromend water, vóórdat je het eet.

  • Let er daarnaast op dat je vleeswaren, salades en rauwkosten niet te lang bewaard. Eet koelverse producten uiterlijk binnen de houdbaarheidsdatum op of na het openen binnen 2 dagen. Verhit het eten door en door tot stomend heet. Schep het goed om tijdens het verhitten. Ook bij opwarmen in de magnetron.

Extra tips om veilig te eten tijdens je zwangerschap

  • Verschoon vaatdoekjes dagelijks en was of reinig vaatdoekjes, theedoeken, handdoeken, afwassponsjes en afwaskwasten op minimaal 60 graden.

  • Ga je uiteten in een restaurant, let dan extra goed op. Het is verstandig om nog eens extra duidelijk te maken dat je zwanger bent en geen rauw vlees wilt eten.

  • Let op de houdbaarheidsdatum van de producten die je koopt. Voor bederfelijke producten uit de koeling is het belangrijk dat je ze opeet uiterlijk op de houdbaarheidsdatum. TGT-datum: Te Gebruiken Tot of THT-datum: Ten minste Houdbaar Tot.

  • Gebruik een koeltas om bederfelijke en diepvriesproducten naar huis te vervoeren. Berg de producten thuis zo snel mogelijk op in de koelkast of in de vriezer.

  • Zet je koelkast op de juiste temperatuur, namelijk 4 °C. Bewaar koelverse levensmiddelen (bijvoorbeeld vleeswaren of kant-en-klaarmaaltijden) in de koelkast en niet te lang. Eet deze producten uiterlijk binnen de houdbaarheidsdatum op of na openen binnen 2 dagen.

Bron: Voedingscentrum

Beeld: iStock.com