De klachten van een buitenbaarmoederlijke zwangerschap ontstaan meestal tussen de 5e en 12e week van de zwangerschap, met een piekmoment rond 7-8 weken.

Hoe groot is de kans op een buitenbaarmoederlijke zwangerschap?

Ongeveer 1,5 à 2% van alle zwangerschappen zijn buitenbaarmoederlijk. Je kunt dus zeggen dat van iedere 100 zwangerschappen er één buitenbaarmoederlijk is. De meeste treden op bij vrouwen tussen 25 en 34 jaar. In ongeveer 95 à 98% van de gevallen nestelt het vruchtje zich in de eileider. Andere mogelijke (maar zeldzame) plaatsen zijn de baarmoederhals, eierstokken of buikholte.

Wanneer is de kans op buitenbaarmoederlijke zwangerschap groter?

In veel gevallen is het niet duidelijk waarom een vrouw een buitenbaarmoederlijke zwangerschap heeft. Soms gebeurt het als er een probleem is met de eileiders, zoals een vernauwing of verstopping.

De volgende zaken worden in verband gebracht met een verhoogd risico op een buitenbaarmoederlijke zwangerschap:

• Bekkenontsteking

Ontsteking in de bekken die ook het vrouwelijke voortplantingssysteem is gaan zitten kan een buitenbaarmoederlijke zwangerschap veroorzaken. De kans op een buitenbaarmoederlijke zwangerschap is groter wanneer de eileiders beschadigd zijn. Dit kan bijvoorbeeld door een ontsteking in de onderbuik of bekken.

• Soa

Als je ooit gonorroe of chlamydia hebt gehad, is er een sterk verhoogde kans op onvruchtbaarheid of een buitenbaarmoederlijke zwangerschap. Deze soa’s kunnen een ontsteking van de vrouwelijke geslachtsorganen (waaronder de eileiders) veroorzaken, die weer verstopping of verklevingen tot gevolg kunnen hebben. Hier kan de eicel dan in blijven ‘hangen’.

• Eerdere buitenbaarmoederlijke zwangerschap

Het risico op een nieuwe buitenbaarmoederlijke zwangerschap is ongeveer 12%.

• Eerdere operaties

Eerdere operaties aan je eileiders: zoals een mislukte sterilisatieprocedure bij vrouwen

• Vrouwen met endometriose

Hierbij groeit het weefsel dat lijkt op het baarmoederslijmvlies buiten de baarmoederholte.

• Vruchtbaarheidsbehandeling

Een vruchtbaarheidsbehandeling, zoals IVF

• Medicijnen

Medicijnen die de ovulatie (het vrijkomen van een eicel) stimuleren kunnen het risico op een buitenbaarmoederlijke zwangerschap verhogen

• Spiraaltje

Ook een spiraaltje vergroot de kans op een buitenbaarmoederlijke zwangerschap. Een spiraaltje kan een ontsteking in de baarmoeder veroorzaken, die omhoog ‘kruipt’ naar de eileider. Daardoor werkt de eileider niet naar behoren wat de weg van de bevruchte eicel naar de baarmoeder vertraagt. Als de bevruchte eicel niet tijdig in de baarmoeder aankomt, zal het zich uiteindelijk gaan innestelen in de eileider. Het komt zelden voor dat je zwanger wordt terwijl je een spiraaltje gebruikt.

• Zwanger worden op latere leeftijd

Op oudere leeftijd zwanger worden: het risico is het grootst voor zwangere vrouwen ouder dan 35 jaar

• Abortus

Vrouwen die een abortus hebben gehad, hebben een verhoogd risico op een buitenbaarmoederlijke zwangerschap

Kun je het voorkomen?

Je kunt een buitenbaarmoederlijke zwangerschap niet altijd voorkomen, maar je kunt het risico verminderen door een condoom te gebruiken als je geen baby wilt, om jezelf te beschermen tegen soa’s. Ook stoppen met roken kan het risico verkleinen.

Wat zijn de symptomen van een buitenbaarmoederlijke zwangerschap?

Wanneer je een buitenbaarmoederlijke zwangerschap hebt, doen zich doorgaans rond de 5e tot 12e zwangerschapsweek symptomen voor. Het veroorzaakt niet altijd symptomen en kan dan ontdekt worden tijdens een echo. Mocht je de volgende symptomen krijgen, dan moet je dit direct met je arts bespreken:

• Buikpijn aan één van beide zijden
• Vaginaal bloedverlies
• Pijn in de schouderstreek
• Flauwvallen
• Misselijkheid
• Ongemak bij het plassen of poepen of rectale druk

Wanneer deze verschijnselen zich voordoen, kan er sprake zijn van een subacute vorm van de buitenbaarmoederlijke zwangerschap. Als de eicel zich nestelt in één van de eileiders, groeit het embryo en zwelt de eileider op. Ook tast de placenta het weefsel aan. Dit is meestal pijnlijk, kan bloedingen tot gevolg hebben en er uiteindelijk toe leiden dat de eileider barst. Vaak kan de betreffende eileider bij een subacute vorm nog worden gered. Een acute buitenbaarmoederlijke zwangerschap betekent dat er onmiddellijk een spoedoperatie moet worden uitgevoerd. De acute vorm doet zich voor wanneer de eileider barst en dat gaat gepaard met de volgende symptomen en shockverschijnselen:

• Heftige pijn
• Bloeddrukdaling
• Snelle pols
• Bleke huid

Onderzoek bij een buitenbaarmoederlijke zwangerschap

Omdat een aantal van de symptomen ook kan voorkomen bij een normale zwangerschap, doet de arts goed onderzoek voordat hij de diagnose kan stellen. Bij een vermoeden van een buitenbaarmoederlijke zwangerschap wordt er meestal (één van de) onderstaande onderzoeken uitgevoerd:

• Met behulp van een echo kan een arts vaak zien dat het om een buitenbaarmoederlijke zwangerschap gaat, doordat er bloed in de buikholte te zien is, afkomstig van de beschadigde eileider. Ook is het vaak mogelijk het embryo te lokaliseren in de eileider of eierstok.

• Bij een laparoscopie wordt een soort camera, via een klein sneetje in de onderbuik ingebracht om de binnenkant van de buikholte te bekijken. Een buitenbaarmoederlijke zwangerschap is hiermee relatief eenvoudig vast te stellen.

• De bepaling van de hoeveelheid zwangerschapshormoon HCG is een andere manier om een buitenbaarmoederlijke zwangerschap vast te stellen. Bij een normale zwangerschap verdubbelt de hoeveelheid HCG ongeveer elke twee dagen. Als het HCG niet naar verwachting toeneemt, kan dat een teken zijn dat er iets niet in orde is.

Artsen zullen altijd proberen om een buitenbaarmoederlijke zwangerschap te ontdekken voordat de eileider barst. In dat geval blijft de schade meestal beperkt en zijn de risico’s op inwendige bloedingen en complicaties aanzienlijk lager.

Behandeling van een buitenbaarmoederlijke zwangerschap

Bij een buitenbaarmoederlijke zwangerschap wordt de zwangerschap altijd afgebroken en probeert de arts onvruchtbaarheid te voorkomen. Hoe later het wordt ontdekt, hoe groter de kans dat je er blijvende gevolgen aan overhoudt.

Medicatie

Wanneer er sprake is van een subacute vorm, wordt vaak in eerste instantie geprobeerd om het embryo in te spuiten met een middel waardoor het afsterft en wordt geabsorbeerd door je lichaam. Een behandeling met methotrexaat is vergelijkbaar: dit medicijn krijg je in het ziekenhuis ingespoten in je bloedbaan, waarna je zwangerschap wordt afgebroken. Als het medicijn werkt, veroorzaakt het symptomen die lijken op die van een miskraam. Dit zijn krampen, bloeding en het vrijkomen van weefsel. Om te controleren of de zwangerschap inderdaad is afgebroken kan o.a. de afname van het HCG-gehalte worden gemeten en of als de symptomen zijn verdwenen. De betreffende eileider kan zo meestal gespaard blijven.

Chirurgie

Is de situatie ernstiger - bijvoorbeeld omdat de eileider al is gesprongen - dan is een chirurgische ingreep nodig. Deze procedure heet een laparotomie. Het embryo wordt dan operatief verwijderd, waarbij vaak ook de eileider moet worden weggehaald en een bloedtransfusie nodig kan zijn. De arts brengt via een kleine incisie een kleine camera in, zodat hij zijn werk kan zien. De chirurg verwijdert dan het embryo en herstelt eventuele schade aan de eileider. Als de operatie niet succesvol is, kan de chirurg de laparotomie herhalen, dit keer via een grotere incisie. Het kan ook zijn dat de arts tijdens de operatie de eileider moet verwijderen als deze beschadigd is. In extreme gevallen moet soms de eierstok ook worden verwijderd.

Wanneer dokter bellen?

Neem contact op met je huisarts of medisch specialist als je een combinatie van de bovenstaande symptomen hebt en mogelijk zwanger bent. Zelfs als je geen positieve zwangerschapstest hebt gehad.

Een buitenbaarmoederlijke zwangerschap kan ernstig zijn, dus het is belangrijk om meteen advies in te winnen. Je huisarts zal naar je symptomen vragen en meestal moet je een zwangerschapstest doen om vast te stellen of je mogelijk een buitenbaarmoederlijke zwangerschap hebt. Je kunt worden doorverwezen naar een gynaecoloog voor vroege zwangerschap voor verdere beoordeling. Een echografie en bloedonderzoek kunnen worden uitgevoerd om de diagnose te bevestigen.

Hoeveel kans is er op herhaling van een buitenbaarmoederlijke zwangerschap?

Vrouwen die een buitenbaarmoederlijke zwangerschap achter de rug hebben, lopen een verhoogd risico van ongeveer 12% op herhaling. Je moet dit dan ook altijd melden aan je arts of verloskundige, omdat je dan extra controle krijgt. Hoewel het zo is dat je onvruchtbaar kunt worden na een buitenbaarmoederlijke zwangerschap, komt dit ‘slechts’ in 10% van de gevallen voor. Veel vrouwen ervaren een buitenbaarmoederlijke zwangerschap als heftig. 30% van de vrouwen wil daarna niet meer zwanger worden. Ongeveer 60% van de vrouwen wordt opnieuw zwanger.

Kans op zwanger worden na een buitenbaarmoederlijke zwangerschap

Of je na een buitenbaarmoederlijke zwangerschap weer zwanger kan worden hangt af van de vraag of de zwangerschap lichamelijke schade heeft veroorzaakt. Als er een operatie nog was kunnen er hierdoor littekens in de eileiders zitten. De meeste mensen die een buitenbaarmoederlijke zwangerschap hebben gehad zijn daarna zwanger zonder complicaties. Als beide eileiders nog intact zijn, of zelfs maar één, kan de eicel normaal bevrucht worden. Als je al een bestaand voortplantingsprobleem hebt, kan dat je toekomstige vruchtbaarheid wel beïnvloeden.

Hulp en steun na een buitenbaarmoederlijke zwangerschap

Neem zeker de tijd om te herstellen van een buitenbaarmoederlijke zwangerschap. Misschien ben je in korte tijd flink ziek geworden of valt het verlies van je zwangerschap je heel zwaar. Je voelt je waarschijnlijk heel verdrietig. Het is niet ongewoon dat deze gevoelens enkele maanden aanhouden, hoewel ze meestal met de tijd verbeteren. Geef jezelf en je partner de tijd om te rouwen. Je hebt net een ingrijpende gebeurtenis meegemaakt, het is normaal dat het enige tijd duurt voordat je weer jezelf bent. Praat erover als je daar behoefte aan hebt. Neem iemand in vertrouwen die dicht bij je staat, vaak lucht dat op. Als jij of je partner moeite heeft om het verlies te verwerken, kun je baat hebben bij professionele ondersteuning. Praat hierover met je huisarts. En misschien heb je wat aan dit artikel over rouwverwerking.

Steungroepen voor mensen die getroffen zijn door het verlies van een zwangerschap kunnen ook helpen. Kijk bijvoorbeeld eens op buiten-verwachting.nl voor meer informatie over het verwerken van een buitenbaarmoederlijke zwangerschap. Er zijn op YouTube ook veel verschillende video’s van vrouwen die vertellen over hun ervaring met een buitenbaarmoederlijke zwangerschap.

Wij zouden het vervelend vinden als je ongewenst informatie over je zwangerschap blijft ontvangen van WIJ als je een buitenbaarmoederlijke zwangerschap hebt gehad. Vergeet daarom niet om je zwangerschap af te melden bij Mijn.GEZIN in Mijn.WIJ.