Wat is een echo?

Laten we bij het begin beginnen door je uit te leggen wat een echo eigenlijk is. Een echo (ook wel echografie genoemd) is een prenatale test die aan zwangere vrouwen wordt aangeboden. Het maakt gebruik van geluidsgolven om een beeld te krijgen van je baby in de baarmoeder. Een echo wordt door een verloskundige of echoscopiste uitgevoerd. Een echo helpt de verloskundige om de gezondheid en ontwikkeling van je baby te controleren.

Hoeveel echo’s krijg je?

De echo’s die je tijdens je zwangerschap krijgt, hebben het doel om te kijken hoe je baby zich ontwikkelt. Er zijn drie standaard echo’s. Deze worden ook wel Structureel Echoscopisch Onderzoek genoemd. Allen worden vergoed door je zorgverzekeraar en gaan niet van je eigen risico af.

Tijdens de zwangerschap krijg je standaard drie keer een echo aangeboden:

• Termijnecho (tussen 10-12 weken)
• 13 wekenecho
• 20 wekenecho

Maar daarnaast kan je verloskundige om medische redenen besluiten tot het maken van de volgende diagnose echo’s:

• Vitaliteitsecho
• GUO echo
• Groeiecho
• Liggingsecho

Dat zijn niet de enige momenten waarop je naar de verloskundige praktijk gaat. Bij een ‘gezonde’ zwangerschap van 40 weken ga je gemiddeld dertien keer op controle. Tijdens de eerste 24 weken ga je om de vier weken, daarna vaker. Tussen de 24 en 30 weken ga je iedere drie weken, tussen de 30 en 36 weken ga je iedere twee weken en na 36 weken ga je iedere week.

Bekijk hier de video wanneer je welke echo krijgt:

Waarom een echo tijdens zwangerschap?

Een echo kan spannend zijn om verschillende redenen omdat het meer informatie geeft of het goed gaat met je baby. Waarom er echo’s worden gemaakt tijdens je zwangerschap heeft verschillende redenen:

• Om te bevestigen of je wel of niet zwanger bent
• Eventuele buitenbaarmoederlijke zwangerschap
• Of het hartje klopt
• Of je zwanger bent van een meerling
• Baarmoeder en eierstokken controleren op afwijkingen
• Eventuele afwijkingen van je baby

Daarnaast kun je in een echo ook zien:

• De leeftijd en groei van je baby controleren
• De uitgerekende datum bepalen
• Algemene ontwikkeling baby
• Hoelang je al zwanger bent
• Hoeveelheid vruchtwater
• Positie van de placenta
• Positie van je baby
• Geslacht van je baby

Wanneer de eerste echo?

Als je al vroeg ontdekt dat je zwanger bent, kan het zijn dat je verloskundige praktijk jou rond zeven of acht weken een vitaliteitsecho aanbiedt. Deze echo vindt plaats rond de zeven en acht weken zwangerschap. Het is de eerste echo die je kunt doen als je zwanger bent. De echoscopiste kan dan zien of het vruchtje op de juiste plaats in de baarmoeder groeit, het hartje klopt en of je zwanger bent van eenling of meerling. Ook wordt gekeken of er een afwijking in of rondom de baarmoeder zichtbaar is, zoals een cyste of vleesboom. Er kan tijdens deze echo nog niet exact worden vastgesteld hoe lang je zwanger bent. Dit kan pas bij de volgende echo, de termijnecho. De vitaliteitsecho wordt in de meeste gevallen inwendig uitgevoerd worden (via je vagina). Een transvaginale echo kan een beetje ongemakkelijk zijn, maar is niet pijnlijk. De reden hiervoor is dat het embryo vaak nog te klein is (nog maar 2 centimeter) om via het apparaat op je buik goed te kunnen zien. Je kunt gevraagd worden om met een volle blaas naar je eerste echo te komen. Een volle blaas helpt om je baarmoeder in een betere positie te brengen voor de echo.

De vitaliteitsecho wordt niet standaard bij iedere zwangere uitgevoerd. Dit ligt aan het beleid van je verloskundige praktijk. Je krijgt deze echo wel altijd als er een duidelijke aanleiding is, zoals hieronder vermeld.

• Er het vermoeden heerst van een buitenbaarmoederlijke zwangerschap
• Je eerder een miskraam of buitenbaarmoederlijke zwangerschap hebt gehad
• Als je zwanger bent geworden dankzij een fertiliteitstraject
• Bij een ongewenste zwangerschap, een zwangerschap tijdens anticonceptie of bij ongewoon bloedverlies/buikpijn

Termijnecho: 10 - 12 weken

Dit is de eerste echo, spannend! Deze termijnecho ook wel 12 wekenecho genoemd krijg je tussen de tien en twaalf weken, afhankelijk van je verloskundigenpraktijk. Tijdens deze echo gaan ze kijken naar:

• Hoeveel weken je zwanger bent
• Wat je uitgerekende datum is
• Of je zwanger bent van een meerling
• Of de baby op de juiste plaats groeit
• De algemene ontwikkeling van je baby zoals lengte

Het is een belangrijke echo, want dit wordt het uitgangspunt voor het verloop van de rest van je zwangerschap. Bovendien krijg je tijdens deze termijnecho meteen de eerste controle én de zwangerschapsverklaring die je nodig hebt om zwangerschapsverlof aan te vragen op je werk. Meer over de termijnecho vind je hier.

13 wekenecho

Sinds 1 september 2021 kunnen alle zwangere vrouwen standaard een 13 wekenecho krijgen. De echo valt onder de basisverzekering. Tijdens deze echo wordt gekeken naar de ontwikkeling van de organen, het zenuwstelsel, de schedel, de hersenen, het hart, de buik, de armen en benen en de wervelkolom. De echoscopiste probeert zo eventuele afwijkingen bij de baby in een vroeg stadium op te sporen; dingen die tijdens de termijnecho vaak nog niet (goed) te zien zijn. Het doel? Erachter komen of je baby gezond is. Let wel: het gaat hier om het signaleren van ernstige afwijkingen die weinig voorkomen, maar die een reden kunnen zijn om je zwangerschap af te willen breken. Om ernstige afwijkingen te signaleren kun je een NIPT test uitvoeren.

De 13 weken echo is in principe een echo die via de buik plaatsvindt. Omdat de baby in dit stadium van de zwangerschap nog erg klein is, kan het soms gebeuren dat de echoscopist niet alle structuren via de buik goed kan beoordelen. De echoscopist zal je dan toestemming vragen om een vaginale echo te maken om de betreffende structuren goed te kunnen beoordelen. Je bent hiertoe niet verplicht en kunt dit kun je dus weigeren.

20 wekenecho

Iedereen heeft het altijd over de 20 wekenecho. Logisch, want vaak is dit het moment waarop het geslacht van je kleine te zien is, mocht je dat willen weten. En ondanks dat ‘ie bekend staat als de geslachtsbepalingsecho, is dat niet de belangrijkste reden. Het is een medische echo, waarbij de baby wordt nagekeken op medische afwijkingen zoals:

• Een open ruggetje
• Waterhoofd
• Hartafwijking
• Open schedel
• Schisis
• Afwijkingen aan verschillende organen
• Afwijkingen aan de botten

Bij 95 van de 100 vrouwen is geen aanwijzing voor een afwijking en is er dus geen vervolgonderzoek nodig. Als ze de baby niet goed konden nakijken op medische afwijkingen dan kan er gevraagd worden om nogmaals lang te komen. Lukt het de verloskundige niet om het geslacht te zien, maar wil je dit wel graag weten? Dan kun je een pretecho laten maken.

Bekijk hier hoe Jay-Jay’s haar 20 wekenecho ging:

Pretecho

Bij een pretecho kun je je baby zien zonder medische noodzaak. Niet voor niets een pretecho. Je ziet je baby weer en dat kan heel erg leuk zijn. Maar je kunt het dus ook doen om voor de twintigwekenecho al het geslacht van je baby te achterhalen. Wil je de baby voor de geboorte al zien? Dan is het aan te raden dit na 25 weken te doen. Je hebt voor een pretecho geen verwijsbrief nodig, maar maakt zelf een afspraak. Deze echo is dan ook vrijwillig en wordt niet vergoed. Je kunt tijdens een pretecho ook meer mensen meenemen dan bij een medische echo. Je kunt kiezen uit de volgende soorten echo’s:

• 2D echo: deze krijg je ook bij medische echo’s
• 3D echo: je baby is in stilstaande kleurenbeelden zichtbaar
• 4D echo: deze echo laat je bewegende beelden zien in kleur

Bekijk hier Jacqueline’s vlog over haar 3D echo:

Extra echo’s

In sommige gevallen kan het zijn dat de verloskundige iets niet vertrouwt en daarom extra echo’s wil, bijvoorbeeld:

• Als de hoeveelheid vruchtwater onduidelijk is
• Om de placenta te bekijken
• Om te bekijken hoe je baby ligt
• Als de baby te groot of te klein lijkt op een ‘gewone echo’
• Als er meer dan één baby in je buik zit, kunnen er extra controles gedaan worden

Liggingsecho of 30 weken echo

Bij sommige praktijken kan een groei echo gedaan worden rond de dertig weken en een liggingsecho rond de 34-36 weken. De naam zegt het al: er wordt gekeken hoe groot de baby zal zijn met veertig weken en bij de liggingsecho wordt gekeken hoe de baby ligt. Ideaal voor de bevalling is dat de baby met het hoofd naar beneden ligt, met het gezicht naar je rug, de kin tegen de borst en het achterhoofd klaar om het bekken in te gaan. Vaak wordt dit alleen gedaan als er een medische reden is of als de baby niet goed te voelen is via de buitenkant.

Tijdens je zwangerschap beweegt je baby in de baarmoeder. Het is normaal dat je baby gedurende het grootste deel van de zwangerschap in verschillende posities ligt. In het begin is de baby klein genoeg om vrij te bewegen. Misschien heb je deze beweging de afgelopen maanden zelfs gevoeld. Hoe groter de baby wordt, hoe beperkter de beweging wordt. Naarmate het einde van de zwangerschap nadert, begint de baby in positie te komen voor de geboorte. Dit houdt meestal in dat de baby zich omdraait zodat hij met zijn hoofd naar beneden in je baarmoeder ligt. De baby begint naar beneden te bewegen in je baarmoeder, ter voorbereiding op de geboorte. Wanneer de baby dus nog niet in de juiste positie ligt moet er nog een echo gedaan worden om te bepalen of baby met een keizersnede ter wereld moet komen.

Bekijk hier de video van Inge hoe haar liggingsecho ging:

GUO echo

Een GUO echo is een Geavanceerd Ultrageluid Echo. Deze wordt gedaan als er een verhoogd risico is op een medische indicatie. Het is een uitgebreidere echo dan de twintigweken echo en er wordt dan extra goed gekeken naar de aandoening waar een verhoogde kans op is.

De GUO-echo wordt gedaan tussen 18 en 21 weken zwangerschap, maar in sommige gevallen al eerder in de zwangerschap.

Wil je weten wanneer je alle echo’s en onderzoeken precies krijgt? Doe dan de checklist van Rijksoverheid. Zo zie je precies in welke fase van de zwangerschap je wat moet regelen.

Bron: PNS