Wat is bekkeninstabiliteit?

Tijdens de zwangerschap worden je gewrichtsbanden en kraakbeen in je lichaam onder invloed van hormonen flexibeler. Dit is een natuurlijke voorbereiding van je lichaam op de bevalling. Het gebied rond je bekken wordt ook soepeler. Hoewel de exacte oorzaak van deze versoepeling van de weefsels nog niet volledig onderzocht is, vermoeden onderzoekers dat het te maken heeft met een hormoon genaamd relaxine. Dit hormoon zorgt ervoor dat de bekkenbeenderen voldoende kunnen bewegen om ruimte te maken voor de baby. Normaal gesproken zijn de bekkenbeenderen weinig beweeglijk. De versoepeling van de banden zorgt ervoor dat je botten iets losser komen te zitten. Als je spieren dit niet voldoende kunnen ondersteunen, kun je last krijgen van bekkenpijn of bekkeninstabiliteit. De aandoening is niet schadelijk voor je baby, maar kan wel extreem pijnlijk zijn voor jou. Bij sommigen kan de pijn zo hevig zijn dat het de mobiliteit beïnvloedt.

Hoe voelt bekkeninstabiliteit?

Bekkeninstabiliteit kan zich bij verschillende mensen op verschillende manieren uitten, maar over het algemeen gaat het gepaard met ongemak en pijn in het bekkengebied. Hieronder staan de meest voorkomende symptomen van bekkeninstabiliteit.

Wat zijn de symptomen van bekkeninstabiliteit?

Dit zijn veelvoorkomende klachten van bekkeninstabiliteit:

• Pijn in de onderrug of het bekken: Dit is vaak het meest opvallende symptoom. De pijn kan zich voordoen aan de voorkant of achterkant van het bekken, in de heupen of het stuitje. Sommige mensen beschrijven het als een doffe, zeurende pijn, terwijl anderen het als scherper of stekend ervaren.
• Pijn tijdens beweging: De pijn kan verergeren bij activiteiten zoals lopen, staan, traplopen, draaien, opstaan uit een stoel of uit bed komen, en andere bewegingen die het bekken belasten.
• Kraken of instabiliteit: Sommige mensen voelen een gevoel van instabiliteit in het bekken, alsof het uit de kom kan schieten. Ze kunnen ook een krakend geluid ervaren bij beweging.
• Pijn bij langdurig zitten: Langdurig zitten kan ongemak of stijfheid in het bekken veroorzaken.
• Pijn bij het omdraaien in bed: Het omdraaien in bed kan pijnlijk zijn, vooral als je van de ene zij naar de andere probeert te rollen.
• Pijn bij het spreiden van de benen: Het uit elkaar bewegen van de benen, zoals bij het aantrekken van sokken of het in een auto stappen, kan pijnlijk zijn.
• Pijn bij traplopen: Het op- en aflopen van trappen kan extra pijn veroorzaken vanwege de druk op het bekken.
• Pijn bij langdurig staan: Langdurig staan, bijvoorbeeld tijdens het koken of winkelen, kan pijn in het bekkengebied veroorzaken.

Bekkeninstabiliteit kan zich bij elke persoon anders kan uiten, en de ernst van de symptomen kan variëren. Als je denkt dat je bekkeninstabiliteit hebt en last hebt van deze symptomen, is het raadzaam om een arts te raadplegen. Een medische professional kan de juiste diagnose stellen en een behandelplan opstellen om de pijn te verlichten en de bekkenstabiliteit te herstellen.

Luistertip: De Verloscast, waarin verloskundigen Donna en Vera samen met fysiotherapeute Rosita je alles over bekkenklachten vertellen. Inclusief oefeningen!

Hoe ontstaat bekkeninstabiliteit tijdens je zwangerschap?

Als je voor het eerst zwanger bent, kun je vanaf halverwege je zwangerschap last krijgen van bekkeninstabiliteit. De klachten kunnen erger worden naarmate je zwangerschap vordert. Bij een volgende zwangerschap beginnen de klachten vaak al eerder, omdat de versoepeling van je bekken al eerder begint.

De klachten ontstaan doordat je gewrichtsbanden zwaarder belast zijn en gaan irriteren of ontsteken en je spieren niet op de juiste wijze reageren om je rug en bekken stevigheid te bieden.

Wat is het verschil tussen bekkeninstabiliteit en bekkenpijn?

Bij bekkeninstabiliteit zijn de klachten nog een stuk heftiger dan bij bekkenpijn. De botten zitten heel erg los waardoor het lijkt alsof de verbinding tussen de schaambotten helemaal weg is. Je bent veel sneller moe dan normaal en kunt niet lang in dezelfde houding staan, zitten of liggen.

Ook kun je last hebben van startpijn: dat is wanneer je pijn voelt als je opstaat vanuit een stoel of begint te lopen na een tijd stilstaan. Ook heb je vaak langer de tijd nodig om te herstellen van een wat drukkere dag. Een uurtje winkelen kan er al voor zorgen dat je de dag erna pijn hebt en goed moet uitrusten.

De pijnklachten bevinden zich op deze plaatsen:

• Op of rond het schaambeen
• Op de heupen
• In de onderrug
• In de liezen of onderbuik
• Aan de zijkant of achterkant van de bovenbenen
• Rond het stuitje

Wie loopt er risico op bekkeninstabiliteit tijdens de zwangerschap?

Sommige vrouwen hebben een verhoogd risico op bekkeninstabiliteit in vergelijking met anderen. Als je voorafgaand aan je zwangerschap al rug- of bekkenpijn had, of als je in een eerdere zwangerschap bekkeninstabiliteit hebt gehad, is de kans groter dat je ook tijdens je huidige zwangerschap met bekkeninstabiliteit te maken krijgt. Bovendien vergroot een eerdere rug- of bekkenblessure ook het risico op bekkeninstabiliteit. Andere factoren die het risico op bekkeninstabiliteit verhogen, zijn onder meer het aantal eerdere zwangerschappen, het verrichten van fysiek zwaar werk, overgewicht, emotionele stress en roken.

Wat moet je doen als je bekkeninstabiliteit hebt?

Er zijn allerlei manieren om de pijn van bekkeninstabiliteit te verminderen of verhelpen. Allereerst kun je eens kijken welke dagelijkse bezigheden de pijn erger maken en proberen die te ontwijken of aan te passen. Denk aan het afscheid nemen van die hoge hakken, het niet langer op één been staan en het beperken van activiteiten waarbij je bekken flink belast wordt, zoals traplopen, lange stukken lopen of lang staan. Ook van die bewegingen waarbij je heupen flink moeten werken, zoals in en uit een auto stappen of hurken, kun je beter even minder doen.

Een bekkenband dragen kan ook helpen om de pijn te verlichten. Zolang je ’m op de juiste manier draagt en niet de hele dag door, kan zo’n band je bekken wat meer stabiliteit geven en je klachten verminderen. Als je meer wilt weten over bekkenbanden, kun je je fysiotherapeut om advies vragen.

Hoe wordt bekkenpijn en bekkeninstabiliteit behandeld?

Er is in principe geen behandeling of medicatie tegen bekkenpijn of -instabiliteit. Als je veel last of pijn ervaart kun je naar de huisarts gaan of je verloskundige om advies vragen.

Als je vermoedt dat bekkenpijn wordt veroorzaakt door bekkeninstabiliteit, kun je het volgende verwachten tijdens het consult met je huisarts:

• Je huisarts zal je vragen of je pijn ervaart tijdens specifieke activiteiten, of je eerder last hebt gehad van bekkenpijn, en wat de pijn kan verlichten.
• Je huisarts kan druk uitoefenen op de schaambeen- of SI-gewrichten om te beoordelen of deze gevoelig zijn.
• Je huisarts kan op je benen duwen en je vragen om weerstand te bieden om je spierkracht te beoordelen en de mate van pijn te bepalen.
• Je huisarts kan controleren of je beperkingen ondervindt in de mobiliteit van je heupen en of je pijn ervaart tijdens beweging.

Vergeet niet om je dokter of apotheker te vragen naar medicijnen die de pijn wat draaglijker kunnen maken, zodat je gewoon je dagelijkse dingen kunt blijven doen. Een paracetamol kan bijvoorbeeld daarbij helpen. Daarnaast kunnen sessies bij de fysiotherapeut en specifieke oefeningen ook wonderen doen om de pijn te verminderen en de onderliggende oorzaak aan te pakken.

Een ervaren oefentherapeut kan je begeleiden en verantwoorde oefeningen met je doen die de spieren rond je bekken versterken. Je kunt ook kijken naar een geschikte zwangerschapscursus is die zich specifiek richt op bekkenklachten.

Je kunt ook advies vragen aan andere specialisten. Zo is Mensendieck of Cesar onder andere gericht op functieverbetering van je bekken. Hierdoor kun je je bekkenklachten een heel stuk verminderen. Ook kun je zelf al veel doen door er goed op te letten hoe je beweegt. Bekkenklachten kun je verminderen door je lichaam te leren het bekken weer op de juiste wijze te ondersteunen.

Wat mag je niet doen bij bekkeninstabiliteit?

Bij bekkeninstabiliteit is het belangrijk om bepaalde activiteiten en bewegingen te vermijden of voorzichtig te benaderen om de klachten te verminderen en verdere schade te voorkomen. Hier zijn enkele dingen die je beter kunt vermijden bij bekkeninstabiliteit:

• Langdurig staan of lopen: Te lang staan of lopen kan de druk op je bekken verhogen. Probeer indien mogelijk regelmatig pauzes te nemen en te rusten.
• Langdurig zitten: Te lang zitten kan ook ongemak veroorzaken. Zorg ervoor dat je regelmatig van positie verandert en opstaat om te bewegen.
• Liggen: Zorg dat je op je zij ligt met je benen gebogen op elkaar met een (voedings)kussen tussen je benen.
• Traplopen: Probeer traplopen zoveel mogelijk te voorkomen. En als het niet anders kan, maak dan in elk geval gebruik van de leuning.
• Zware lasten tillen: Probeer het tillen van zware voorwerpen te vermijden, vooral als je moet bukken om ze op te pakken. Als tillen noodzakelijk is, buig dan je knieën in plaats van je rug te buigen en verdeel het gewicht gelijkmatig over beide handen.
• In bed stappen: Ga eerst op de rand van je bed zitten voordat je daadwerkelijk in bed stapt.
• Uit bed stappen: Rol eerst op je zij, breng je benen buiten het bed en gebruik je armen om je omhoog te duwen, totdat je weer recht op de rand van het bed zit.
• Omdraaien: Zorg met gladde lakens en een soepele pyjama voor zo min mogelijk weerstand bij bewegen in bed. Hierdoor hoef je minder kracht te zetten bij het omdraaien in bed.
• Fietsen: Fietsen is vaak minder belastend dan lopen. Zorg ervoor dat je zadel laag staat, hierdoor maak je de fietsbeweging meer met je benen en beweeg je bekken minder.
• Autorijden: Pas op met autorijden. Snelle bewegingen, zoals het plotseling remmen, kunnen pijnlijk en moeilijk zijn en daardoor gevaarlijk.
• Zware inspanning: Vermijd intensieve oefeningen en activiteiten met hoge impact, zoals hardlopen, springen of aerobics, omdat deze de belasting op je bekken kunnen vergroten.
• Seks: Kies voor een houding waarbij zo min mogelijk gewicht op je bekken en benen komt te staan. De zijligging of op handen en knieën is de meest pijnloze houding.
• Activiteiten met veel draaiende bewegingen: Vermijd activiteiten waarbij je plotselinge draaiende bewegingen moet maken, zoals golfen of tennissen, omdat dit stress op je bekken kan veroorzaken.
• Onstabiele schoenen: Draag schoenen met een goede ondersteuning en vermijd schoenen met hoge hakken, deze kunnen je houding kunnen veranderen en de druk op je bekken kunnen vergroten.
• Buikligging: Liggen op je buik kan ongemak veroorzaken, dus probeer dit te vermijden.

Het is belangrijk om met een arts of een gespecialiseerde fysiotherapeut te praten over je specifieke situatie en een behandelplan op maat te krijgen. Wat voor de ene persoon werkt, kan voor de andere anders zijn, afhankelijk van de ernst van de bekkeninstabiliteit en andere individuele factoren. Het doel is om pijn te verminderen, de bekkenstabiliteit te herstellen en te voorkomen dat de aandoening verergert.

Na de bevalling: wanneer nemen de klachten af?

Na de bevalling ben je meestal niet direct van je bekkenklachten af. Het volledige herstel van je bekken kan een half jaar tot een jaar duren. In zeldzame gevallen kom je er niet meer helemaal van af. Bekkeninstabiliteit kan ook pas ontstaan na je bevalling. De banden zijn dan al opgerekt tijdens je zwangerschap, maar hebben het extra zwaar te verduren gehad door je bevalling. Dit komt bijvoorbeeld voor bij een stuitligging.