Josien de Boer is medisch psychologe bij de KNOV, de Koninklijke Nederlandse Organisatie voor Verloskundigen. Zij ontwikkelde verschillende richtlijnen voor verloskundigen, en werkte mee aan een landelijke richtlijn over pijn en medicamenteuze pijnbehandeling. “Alleen al dat het nu openlijk de aandacht heeft, vind ik goed”, aldus Josien.

Natuurlijke pijnstillers

Bevallen doet pijn, daar hoeft geen misverstand over te bestaan. Tenzij we die paar procent unieke situaties meerekenen. Die pijn, de weeën, hebben echter ook een functie: het waarschuwt de vrouw dat ze een veilige plek en hulp moet zoeken. De baby komt eraan! Bovendien maakt je lichaam onder invloed van de pijn, natuurlijke pijnstillers aan. Dit zie je ook bij hardlopers: endorfine helpt je deels de pijn op te vangen. “Het grappige is dat de hoeveelheid endorfine in het bloed zelfs al vlak voor de bevalling toeneemt”, aldus Josien.

‘De ene helft vindt het goed te doen, de andere helft vindt het zwaar’

Elke bevalling is uniek, maar verloopt doorgaans op eenzelfde manier. Bij de één duurt het langer, bij de ander gaat het juist snel. De één bevalt thuis, de ander al dan niet gepland in het ziekenhuis. Ondanks deze verschillen ervaart elke vrouw deze zelfde gebeurtenis anders. “Uit onderzoek blijkt dat ruwweg de helft het goed te doen vindt, ook omdat je daarna je baby in de armen kunt houden. De andere helft ervaart het als zwaar, ondanks het mooie vooruitzicht.

Een aantal vrouwen vindt de pijn ondraaglijk. Vooral bij je eerste kind weet je niet wat je kunt verwachten. De ontsluiting wordt met name genoemd als pijnlijk. Vaak duurt de bevalling ook langer dan bij een tweede of derde kind. Vrouwen die hun tweede of derde baren, zijn vaker van mening dat niet de ontsluitingsfase vervelend is, maar de uitdrijvingsfase (het persen). Het gaat meestal zoveel sneller en heftiger dan de eerste keer en dat kan enorm pijn doen”, vertelt Josien.

Lees ook: welke pijnbestrijding thuis mogelijk is en welke vormen van pijnbestrijding in het ziekenhuis aangeboden worden.

7 tips die je helpen zo ontspannen mogelijke te bevallen

Om goed met de pijn om te kunnen gaan, wordt aangeraden om zo ontspannen mogelijk je bevalling te laten verlopen. Hoe? Deze zeven tips gaan je helpen.

• Allereerst telt een goede voorbereiding. Weten wat er ongeveer gaat gebeuren, helpt in het gevoel van ‘controle’ en in je zelfvertrouwen. Accepteren dát bevallen pijn doet is de volgende stap. Als je er tegenop ziet en gaat piekeren, werkt dat alleen maar tegen, ook tijdens de bevalling;
• Je kunt van tevoren leren je ademhaling te gebruiken om te ontspannen. Hoe minder je je spieren aanspant, hoe minder pijn je voelt. Een pufcursus klinkt niet echt hip, maar is wel effectief;
• Zoek afleiding door te lezen, tv te kijken of te luisteren naar muziek;
• Zorg voor een omgeving waarin jij je prettig voelt. Voor veel vrouwen is dat toch een ‘huiselijke’ sfeer, die veiligheid en warmte biedt. Zet muziek op die je prettig vindt, steek geurkaarsen aan, zorg dat je het lekker warm hebt;
• Omring je met mensen die je vertrouwt en bij wie je jezelf kunt zijn;
• Is je bevalling net begonnen, probeer dan te blijven bewegen. Dat bevordert het verloop van de bevalling en de zwaartekracht werkt ook beter mee dan dat je gaat liggen;
• Probeer elke wee positief te benaderen: ‘Wéér dichterbij mijn baby!’

Josien: “Barende vrouwen zoeken vooral veiligheid en geborgenheid. Je ziet bijvoorbeeld dat als een vrouw onverwacht naar het ziekenhuis moet, de bevalling vaak stagneert. Pas als ze rust heeft gevonden, komen de weeën weer op gang.

Je wilt pijnbestrijding, hoe werkt dat?

Alle verloskundigen in Nederland bespreken met hun zwangere cliënten de mogelijkheden voor pijnbestrijding en ieders wensen. “Het is een groot goed dat pijnbestrijding breder beschikbaar is”, vindt Josien. “Als je het wilt, dan kun je het krijgen. Maar bedenk je goed: het is niet de oplossing voor alles. Het blijft medicatie, met mogelijke bijwerkingen voor moeder en kind. Je krijgt het ook alleen in het ziekenhuis en jij en je baby staan continu onder controle om de hartslag, bloeddruk en ademhaling te meten.

Vooraf nadenken en bepalen

Maar ook Josien vindt het moeilijk om een goede nuance aan te brengen. “Het is zo persoonlijk. Je kunt niet voorspellen hoe het zal gaan. Ik denk echt dat elke vrouw voor zichzelf moet bepalen wat ze wil. Ja, dat is moeilijk, vooral bij je eerste weet je totaal niet wat je te wachten staat. Wel weet ik dat vrouwen die van tevoren duidelijk aangeven dat ze enorm tegen de bevalling opzien, het krijgen als ze willen. Ook vrouwen met een traumatische achtergrond - bijvoorbeeld incest of seksueel misbruik - raden we het aan. De buik en het gebied eromheen is voor hen een emotioneel beladen gebied. Dan wil je de pijn er niet óók nog eens bij."

Of eerst zelf proberen

Je kunt ook met je verloskundige afspreken dat je het eerst zelf probeert (thuis) en als je het echt niet meer uithoudt, je naar het ziekenhuis kunt voor pijnbestrijding. “Vaak is de wetenschap dat het kán al voldoende. Het omgekeerde kan ook: sommige vrouwen willen het zó graag zelf doen, maar hebben een heel lange ontsluitingsfase. Dan werkt pijn belemmerend op de voortgang en kun je beter de pijn stillen.

Video: alle vormen van pijnbestrijding uitgelegd

Er zijn verschillende mogelijkheden voor pijnbestrijding bij de bevalling. Voor thuis en in het ziekenhuis en zowel gebaseerd op het weghalen van de scherpe kantjes als totale verdoving. In onderstaande video van de Koninklijke Nederlandse Organisatie Verloskundigen (KNOV) krijg je tips hoe je met baringspijn kunt omgaan en worden stap voor stap alle pijnbehandelingsmethoden uitgelegd en de voor- en nadelen besproken.