Zorg goed voor jezelf na een keizersnede

Na een keizersnede is het normaal dat je last hebt van ongemak en moeheid. Om je herstel te bevorderen:

• Neem de tijd om te herstellen. Zorg dat je voldoende rust neemt. Het is handig om alles wat jij en je baby nodig hebben dichtbij te houden.
• Gebruik indien nodig pijnstillers. Je verloskundige kan pijnstillers zoals ibuprofen of paracetamol aanbevelen om de pijn van de snee te verminderen. Veel van deze medicijnen zijn veilig tijdens het geven van borstvoeding na een keizersnede.

Hoe lang duurt herstel keizersnede?

Het herstelproces na een keizersnede kan voor elke vrouw anders zijn, maar over het algemeen wordt aangenomen dat het ongeveer 6 weken duurt om te herstellen van deze chirurgische ingreep. Deze periode kan variëren afhankelijk van verschillende factoren, waaronder je algehele gezondheid, eventuele complicaties tijdens of na de operatie, en je persoonlijke omstandigheden, zoals de zorg voor andere kinderen thuis.

Het is belangrijk om je herstel te laten controleren door een arts. Als je na 6 weken nog steeds pijn hebt, moeite hebt met bewegen, of andere zorgen hebt over je herstel, is het belangrijk om contact op te nemen met je huisarts. Zij kunnen je situatie beoordelen en aanvullende ondersteuning of behandelingen aanbevelen om je herstel te bevorderen. Het is ook mogelijk dat je wordt doorverwezen naar een fysiotherapeut voor gespecialiseerde zorg, vooral als je moeite hebt met het herwinnen van je kracht of mobiliteit.

Herstellen van een keizersnede in het ziekenhuis

Meestal moet je na een keizersnede nog zo’n twee tot vijf dagen in het ziekenhuis blijven. Hier wordt je bloeddruk, hartslag, bloedverlies en de hoeveelheid urine in de katheter regelmatig gecontroleerd. Vooral de eerste dagen heb je vaak veel last van de hechtingen en van pijn in je buik. Als je een algehele narcose hebt gehad, voel je je vlak na de keizersnede bovendien misselijk en bibberig. Net als bij een natuurlijke bevalling kun je ook bloedverlies hebben. Het verband op de wond mag er meestal al na een paar dagen af. Daarna is het zaak om te herstellen.

Tijdens je ziekenhuisverblijf:

• Worden pijnstillers verstrekt om eventueel ongemak te verminderen.
• Is er volop gelegenheid voor intiem contact met je baby, en kun je starten met borstvoeding.
• Word je gestimuleerd om zo snel mogelijk uit bed te komen en te bewegen voor een spoediger herstel.
• Kun je eten en drinken naar behoefte zodra je daar klaar voor bent.
• Je wond wordt minstens 24 uur bedekt gehouden met een verband om het genezingsproces te ondersteunen. Wanneer je voldoende hersteld bent om naar huis te gaan, is het noodzakelijk om vervoer te regelen, aangezien autorijden voor enkele weken niet aanbevolen wordt.

Hoewel rust erg belangrijk is, betekent dat niet dat je zo min mogelijk moet bewegen. Elke dag een paar keer wat proberen te lopen, desnoods voetje voor voetje, is goed voor je. Vaak wordt een dag na de keizersnede je blaaskatheter eruit gehaald. Dat betekent ook dat je zelf naar de wc moet kunnen gaan. Je wordt hierbij geholpen in het ziekenhuis. Als je eenmaal merkt dat kleine stapjes goed gaan, gaat het herstel meestal ook voorspoedig. Zonder complicaties mag je vaak na twee dagen al naar huis. Als je zo snel ontslagen wordt uit het ziekenhuis, is het belangrijk dat je thuis gewoon weer in bed gaat liggen om verder te herstellen.

Thuis herstellen van een keizersnede

Het herstel na een keizersnede duurt thuis ongeveer zes weken. Hier zijn enkele richtlijnen om je herstel te ondersteunen:

Algemeen herstel:

• De snede geneest meestal binnen drie weken.
• Het litteken begint na ongeveer zes maanden te vervagen.
• Het is normaal om drie tot vier weken erg moe en zwak te voelen.
• Rust is cruciaal, probeer zoveel mogelijk te rusten.

Activiteiten en oefeningen:

• Geen buikspieroefeningen tot de wond volledig genezen is.
• Niets tillen dat zwaarder is dan je baby.
• Minimaliseer het lopen van trappen.

Beweging en ondersteuning:

• Sta en zit voorzichtig op om je buikspieren minimaal te belasten.
• Ondersteun je buik met je handen bij moeite met staan.
• Zorg dat je rechtop staat en loopt.
• Ondersteun je buik bij pijn tijdens hoesten of lachen.

Huishoudelijke hulp en zorg voor andere kinderen:

• Vraag hulp uit je omgeving voor de zorg van oudere kinderen.
• Let op signalen van je lichaam; toenemende pijn kan duiden op overbelasting.

Richtlijnen voor de eerste zes weken:

• Vermijd zware huishoudelijke taken.
• Autorijden wordt afgeraden; wacht twee tot drie weken.
• Til geen zware dingen; alleen je baby.
• Sporten en seks zijn af te raden voor herstel.
• Douche is toegestaan, bad wordt afgeraden tot de wond niet meer bloedt of lekt.
• Hechtingen worden na een week verwijderd; onderhuidse hechtingen lossen op.

Na zes weken en bij goede vooruitgang mag je geleidelijk activiteiten hervatten zoals rekkende bewegingen, tillen en lichte buikspieroefeningen. Luister goed naar de aanwijzingen van je arts en naar je eigen lichaam.

Fysieke klachten na een keizersnede

Zoals eerder genoemd is een keizersnede een middelgrote buikoperatie. Hierdoor kun je de eerste periode nog last hebben van pijn en andere ongemakken. De meest voorkomende fysieke klachten op een rijtje:

• Pijnlijke buik
  Na de keizersnede kun je last krijgen van pijn aan de wond. Daarnaast kun je ook pijn in je buik zelf ervaren. Dit komt omdat de snee om de buikwand te openen verticaal geplaatst is. Ook zijn je buikspieren aan de kant geschoven.
• Trekkend gevoel
  Aan de zijkanten van de wond kan je een trekkend gevoel ervaren. Dit komt door de oplosbare hechtingen aan de binnenkant van de wond.
• Darmproblemen
  Na de keizersnede kun je last krijgen van je darmen. Dit komt omdat je darmen vaak enige dagen stilliggen en dan langzaam weer gaan werken. Dit kan krampen en obstipatie veroorzaken.
• Bloedverlies
  Net als na een normale bevalling verlies je bloed na een keizersnede. Dit komt door de wond op de plek waar de placenta heeft gezeten. Verlies je erg veel bloed, wordt het niet minder of neemt het bloedverlies juist toe? Trek dan aan de bel bij je gynaecoloog of huisarts.
• Last van de narcose
  Als je onder gehele narcose bent geweest tijdens de keizersnede, kun je je nog enige tijd misselijk en bibberig voelen.

Het herstellen van de wond na een keizersnede

De wond in je buik wordt meestal gehecht met oplosbaar hechtdraad wat niet verwijderd hoeft te worden. Als je niet-oplosbare hechtingen of krammetjes in de wond hebt, worden deze meestal na een week verwijderd. Dit is meestal pijnloos. De eerste dagen na de keizersnede kun je nog veel last hebben van de wond. Dit is normaal. Je houdt de wond schoon met lauw water. Na ongeveer 6 weken is de wond veranderd in een litteken. In het begin is het litteken nog dik en rood, maar na verloop van tijd trekt dit weg. De huid rond je litteken kan nog lange tijd een beetje vreemd aanvoelen. Dit komt omdat er tijdens de keizersnede ook zenuwen zijn doorgesneden en weer moeten aangroeien. Voor veel vrouwen blijft het litteken van de keizersnede altijd een wat gevoelige plek. Dit merk je bijvoorbeeld als je tegen een tafel aanleunt of als er een kind op schoot springt.

Naar de wc na een keizersnede

In het begin is het een hele opgave om het toilet te bereiken. Toch zul je merken dat dit na een paar dagen steeds soepeler gaat. De kleine stapjes op weg naar de wc zijn zelfs heel bevorderlijk voor je herstel. Hieronder een aantal handige tips om je toiletbezoek wat makkelijker te maken.

• Plassen
  Tijdens de keizersnede heb je een blaaskatheter ingebracht gekregen. Deze wordt meestal een dag later weer verwijderd. Je kunt dan weer zelf op de wc plassen. In het begin zal dit misschien wat moeilijk gaan en zelfs een beetje pijnlijk zijn. Het helpt als je rechtop op de wc gaat zitten, je spieren helemaal ontspant en rustig in één keer uitplast. Blijf nog even zitten en kantel je bekken een keer zodat je zeker weet dat er niks meer komt. Dit voorkomt een blaasontsteking.
• Ontlasting
  Na de keizersnede is het belangrijk om relatief snel weer wat te eten en te drinken. Dit helpt om je darmen weer op gang te brengen. Ga zodra je aandrang voelt en probeer rustig een beetje mee te persen. Heb je last van obstipatie? Een kiwi op de nuchtere maag doet wonderen. Eet voldoende vezels en drink een glas water voordat je naar de wc gaat.

Borstvoeding na keizersnede

Na een keizersnede kun je vrijwel direct starten met borstvoeding. Er zijn specifieke houdingen die tijdens je herstelperiode bijzonder handig kunnen zijn:

Voetbalgreep: Plaats voor extra comfort een kussen langs je zijde en gebruik een stoel met brede, lage armleuningen. Houd je baby langs je zij, met een gebogen elleboog. Ondersteun het hoofdje van je baby met je hand en zorg ervoor dat zijn gezicht naar je borst is gekeerd. De rug van je baby ligt op het kussen en je onderarm. Gebruik je andere hand om je borst in een C-vorm te ondersteunen.

Liggend voeden: Ga comfortabel op je zij liggen en plaats je baby op zijn zij, zodat zijn gezicht naar je borst wijst. Ondersteun je baby met één hand. Gebruik je andere hand om je borst zachtjes vast te houden en de tepel naar de lippen van je baby te brengen. Wanneer je baby begint te zuigen, gebruik dan een arm om je eigen hoofd te ondersteunen en de andere om je baby te ondersteunen.

Voor extra ondersteuning of informatie over borstvoeding na een keizersnede, kun je altijd contact opnemen met een lactatiekundige.

Emotioneel herstel na een keizersnede

Het kan zijn dat je je na de keizersnede wat somber of emotioneel voelt. Je bent misschien teleurgesteld over het verloop van je bevalling of had gehoopt dat je vaginaal mocht bevallen. Ook heb je misschien moeite met wennen aan je baby, dit komt met name voor bij vrouwen die een algehele narcose hebben ondergaan en dus de geboorte van de baby gemist hebben. Het kan helpen om bij de nacontrole te vragen waarom er bepaalde keuzes zijn gemaakt tijdens je bevalling. Dit geeft vaak opheldering. Ook helpt praten met je partner of mensen uit je omgeving vaak goed bij het verwerken van je bevalling. Kom je er niet alleen uit? Zoek dan hulp via je huisarts. Lees hier meer over emoties verwerken na keizersnede.

Seks na een keizersnede:

Na een keizersnede voelen veel vrouwen zich pas weer comfortabel bij het idee van seks wanneer ze volledig hersteld zijn, wat ongeveer 6 weken kan duren. De beslissing om weer seks te hebben hangt echter sterk af van je fysieke herstel en emotionele welzijn.

Tijdens de controle na 6 weken zal je huisarts met je bespreken welke anticonceptieopties er zijn. Echter, je hoeft niet te wachten tot deze afspraak om over anticonceptie te praten; je kunt hierover op elk moment overleggen met je verloskundige, gynaecoloog, of huisarts.

Tips voor een sneller herstel

Het herstel na een keizersnede kan sneller verlopen door voldoende rust te nemen en zware lichamelijke activiteiten te vermijden. Andere gezonde gewoonten kunnen eveneens bijdragen aan je herstel:

• Voldoende rust: Na een keizersnede, die als een grote operatie geldt, heeft je lichaam tijd nodig om te genezen. Geef jezelf 6 tot 8 weken om volledig te herstellen. Probeer te slapen wanneer je baby slaapt en vraag hulp bij huishoudelijke taken en verzorging van de baby om rustmomenten te kunnen pakken.
• Lichaamsverzorging: Wees extra voorzichtig bij bewegingen tijdens je herstel. Vermijd zwaar tillen en traplopen zoveel mogelijk, ondersteun je buik bij hoesten of niezen. Licht bewegen, zoals wandelen, bevordert genezing en voorkomt constipatie en bloedklonters.
• Pijnverlichting: Bespreek met je arts welke pijnmedicatie geschikt is, vooral als je borstvoeding geeft. Afhankelijk van je pijn kan er een recept worden voorgeschreven of kan een vrij verkrijgbare pijnstiller worden aanbevolen. Een verwarmingskussen kan ook helpen bij het verlichten van ongemak.
• Goede voeding: Voeding is cruciaal na de bevalling, vooral als je borstvoeding geeft. Een gevarieerd dieet houdt zowel jou als je baby gezond en helpt je sterker te worden. Voldoende vloeistoffen drinken is essentieel om je melkproductie te verhogen en constipatie te voorkomen.
• Postpartum veranderingen: Na de geboorte zal je lichaam fysieke veranderingen blijven ondergaan. Behandelingen en huismiddeltjes kunnen helpen bij zaken als na-weeën, stuwing, vaginaal droogheid, diastase van de recti-spieren, haarverlies, huidveranderingen, nachtelijk zweten, en hoofdpijn.
• Postpartum controles: De eerste 12 weken na de geboorte worden soms beschouwd als het vierde trimester. Het is aanbevolen om meerdere keren tijdens deze periode je arts of huisarts te zien voor een beoordeling van je fysieke en mentale herstel, bespreking van anticonceptie en het management van eventuele zwangerschap gerelateerde complicaties.

Wanneer de dokter bellen

Het is essentieel om direct contact op te nemen met je verloskundige of huisarts als je na een keizersnede een van de volgende symptomen ervaart:

• Intense pijn.
• Verlies van urine.
• Pijn tijdens het urineren.
• Zwaar vaginaal bloedverlies.
• Toenemende roodheid, pijn, of zwelling van de wond.
• Afscheiding van pus of een onaangenaam ruikende vloeistof uit de wond.
• Hoesten of ademhalingsmoeilijkheden.
• Zwelling of pijn in een been.
• Koorts van meer dan 38°C.
• Slecht ruikende afscheiding uit de vagina.
• Pijn op de borst.

Deze symptomen kunnen betekenen dat je een infectie of een bloedstolsel hebt en vereisen onmiddellijke medische aandacht.

Neem ook contact op met je arts als je aanhoudend verdrietig bent en je stemming niet verbetert, vooral als je gedachten hebt over het schaden van jezelf of je baby.