Sinds 1 januari 1998 biedt de wet de mogelijkheid om zelf de achternaam van je baby te kiezen. Als je niet kiest, krijgt je kind automatisch de achternaam van de vader als jullie getrouwd zijn, of automatisch de naam van de moeder als jullie niet getrouwd zijn. Je mag kiezen of je kind jouw achternaam krijgt of die van je partner. Dit geldt echter alleen voor je eerste kind met deze partner: de keuze die je voor je eerste kind maakt, geldt ook voor alle volgende kinderen in het gezin. Dit is om de eenheid van de familienaam te behouden.

Dat alle kinderen binnen één gezin dezelfde achternaam krijgen is niet alleen handig op administratief gebied, maar heeft ook een emotionele waarde. Het is namelijk gebleken dat vooral kinderen het erg belangrijk vinden om dezelfde achternaam te hebben als hun broertjes en zusjes. De keuze kun je voor de geboorte of tijdens de geboorteaangifte laten vastleggen. Je gaat samen naar de ambtenaar van de burgerlijke stand om de naamskeuze te laten vastleggen. Dit kan niet door één van beiden of schriftelijk.

Dubbele achternaam kiezen vanaf 2024

Het is ook mogelijk om je kind een dubbele achternaam te geven. Kinderen die vanaf 1 januari 2024 geboren worden mogen een dubbele achternaam aannemen. En dat geldt niet alleen voor kinderen die nog geboren moeten worden: ook ouders van kinderen die vanaf 1 januari 2016 geboren zijn, kunnen hier met terugwerkende kracht gebruik van maken. Deze overgangsregeling geldt tot 1 januari 2025. Dit kost € 75 voor het eerste kind en € 50 voor elk volgend kind. Ouders mogen de naam van de vader (of duomoeder) en de moeder (of duovader) combineren, of kiezen voor één van de achternamen.

Een kind van bijvoorbeeld Ellen Bakker en Theo Jansen heeft straks dus vier verschillende opties:

• Bakker
• Jansen
• Bakker Jansen
• Jansen Bakker

Wat als mensen met een dubbele achternaam samen een kind krijgen?

Ouders moeten in dat geval kiezen voor een van de achternamen van de ouders óf een combinatie van de naamsdelen van beide ouders. Dat zijn in totaal tien opties. Mensen die nu al een dubbele achternaam hebben, mogen die als een enkele achternaam beschouwen.

Als Evelien Bakker Jansen en Oliver Santos Bennett samen een kind krijgen, dan hebben zij voor hun kind de volgende keuzes:

• Bakker Jansen (moeders volledige achternaam)
• Santos Bennett (vaders volledige achternaam)

Of een combinatie van de dubbele achternamen

• Bakker Santos
• Jansen Santos
• Bakker Bennet
• Jansen Bennet
• Santos Bakker
• Santos Jansen
• Bennet Jansen
• Bennet Bakker

De ouders kiezen samen welke namen zij doorgeven en in welke volgorde. De gekozen naam geldt voor alle kinderen van diezelfde ouders. Je regelt de naamskeuze bij de gemeente.

Adoptiekinderen kunnen ook de achternaam van de biologische ouder(s) kiezen en deze combineren met de achternaam van één van de adoptieouders.

Getrouwd of geregistreerd partnerschap: welke achternaam krijgt je baby?

Als je bent getrouwd of een geregistreerd partnerschap hebt, mag je samen met je partner bepalen welke achternaam jullie eerste kind krijgt. Als je deze keuze officieel wilt maken, moet je met je partner naar de Burgerlijke Stand om de achternaam van je baby vast te stellen. Je moet daarvoor echt allebei persoonlijk aanwezig zijn. Daarom kun je dit het beste alvast tijdens de zwangerschap doen. Het is namelijk vaak te zwaar of te lastig voor een kersverse moeder om na de bevalling, op het moment van aangifte, naar de Burgerlijke Stand te gaan.

Wanneer je niet vóór of bij de aangifte van de geboorte samen officieel verklaart welke achternaam je kind krijgt, krijgt het automatisch de achternaam van zijn vader. Je hoeft dus niet in alle gevallen samen naar de Burgerlijke Stand. Als je toch al voor de naam van de vader kiest en je het niet belangrijk vindt om dat officieel vast te leggen, kan de vader zonder bezwaar alleen aangifte doen. Je kind krijgt dan automatisch zijn naam.

Naast het kiezen van de achternaam, moeten er meer zaken geregeld worden en beslissingen worden genomen. Wat dacht je van erkenning, juridische zaken en toeslagen? Rijksoverheid heeft een handige checklist waar je precies ziet wat je wanneer moet regelen.

Niet getrouwd of geen geregistreerd partnerschap: welke achternaam krijgt je baby?

Als je niet bent getrouwd bent of geen geregistreerd partnerschap hebt, mag je ook kiezen of het kind jouw achternaam krijgt of die van je partner. Je legt deze keuze vast op het moment van erkenning, dus wanneer de vader van de baby officieel aangeeft dat hij het kind als het zijne erkent. Wanneer je kiest voor de achternaam van de vader, moet je hierover samen een verklaring afleggen voor de Burgerlijke Stand. Als je deze verklaring niet aflegt, krijgt je baby automatisch de achternaam van zijn moeder. De vader kan het kind al voor de geboorte erkennen en dus kun je, ook als je niet bent getrouwd, al voor de geboorte van je baby bepalen welke achternaam hij krijgt.

De achternaam van je baby bij ouders van hetzelfde geslacht (mannen)

Als twee mannen samen een kind adopteren, dan hebben ze ook de keuze tussen beide achternamen of een combinatie. Hierbij is het de voorwaarde dat het om een eerste kind gaat. Als dat niet het geval is, krijgt het kind dezelfde achternaam als de andere kinderen binnen het gezin. De naamskeuze vindt plaats ter gelegenheid van de adoptie bij de rechter.

De achternaam van je baby bij ouders van hetzelfde geslacht (vrouwen)

Wanneer twee getrouwde of geregistreerde vrouwen een kind krijgen, zijn er twee mogelijkheden. Als de moeder zwanger wordt door een onbekende donor in de zin van de Wet donorgegevens kunstmatige bevruchting, krijgt het kind de naam van de duomoeder. Maar dit geldt alleen als de moeder automatisch juridische ouder wordt bij de geboorte. Hierbij heb je ook de keuze dat het kind de naam van de biologische moeder krijgt. Als de moeder zwanger door een bekende donor en de duomoeder het kind erkent, krijgt het de naam van de biologische moeder. Via naamskeuze is het mogelijk dat het kind de naam van de duomoeder krijgt of een combinatie hiervan.

Alleenstaande ouder: welke achternaam krijgt je baby?

Het kan ook zijn dat je als alleenstaande ouder een baby krijgt. Deze situatie doet zich bijvoorbeeld voor wanneer je een ongetrouwde moeder bent en de vader je kind niet erkent. In zo’n geval krijgt je baby altijd jouw achternaam. Ook kan het zijn dat je partner is overleden, voordat jullie de achternaam van je baby hadden vastgesteld. Bij de ambtenaar van de Burgerlijke Stand mag je dan alsnog bepalen of jullie kind jouw achternaam krijgt of die van je overleden partner of een combinatie hiervan.

Hoe wordt de achternaam bepaald bij adoptie?

Als je samen met je partner een kind adopteert, mag je zelf kiezen of het jouw achternaam krijgt of die van je partner, maar dan moet het wel om jullie eerste kind gaan. Anders krijgt het dezelfde naam als je andere kinderen. De keuze van de naam vindt plaats op het moment dat voor de rechter wordt vastgesteld dat je het kind adopteert.

In welke gevallen mag je kind zelf een achternaam kiezen?

In een aantal gevallen mag je kind ook zelf een achternaam kiezen. Als je kind geadopteerd is en zestien jaar of ouder is, mag het zelf zijn achternaam kiezen. Dit geldt ook wanneer je kind geboren is terwijl je niet getrouwd was. Wanneer je kind door je partner is erkend en zestien jaar of ouder is, mag het zelf zijn achternaam kiezen. Kinderen hebben in alle andere gevallen het recht om, zodra ze meerderjarig zijn, hun achternaam één keer te veranderen. Daarbij gaat het echter niet om een naamskeuze, maar om een naamswijziging. Hieraan zijn weer aparte regels verbonden.

Waar kan ik meer informatie krijgen?

Voor meer informatie kun je kijken op Rijksoverheid.nl.

Regel zekerheid met een testament

Niets leuker dan de naam kiezen voor je baby, want die gaat zijn leven lang mee. Net als alle zorg en aandacht die jij hem kunt geven. Ook andere dingen kun je alvast regelen. Als jou en je partner iets overkomt, wil je zeker weten dat hij veilig en beschermd opgroeit. In een testament kun je vastleggen wie voor jouw kind zorgt als beide ouders wegvallen. Want zorgen voor officiële zaken, is óók liefde.