Onderzoek: jonge kinderen kijken te lang naar beeldschermen

Het Iene Miene Media-onderzoek bestaat sinds 2012 en is een grootschalige monitor naar het mediagebruik in gezinnen met jonge kinderen van 0 t/m 6 jaar. Het onderzoek richt zich specifiek op de rol van mediagebruik en andere activiteiten in relatie tot zit-, lig- en beweeggedrag van kinderen van 0 t/m 6 jaar. En de rol die ouders hierin spelen. Het onderzoek wordt geïnitieerd door Netwerk Mediawijsheid in samenwerking met het Trimbos-instituut en Hogeschool Windesheim, met advies van Kenniscentrum Sport & Bewegen.

Uit het onderzoek blijkt dat jonge kinderen aanzienlijk meer schermtijd krijgen dan wordt geadviseerd door de World Health Organisation (WHO). Volgens de officiële richtlijnen zouden kinderen tot 2 jaar geen schermtijd moeten krijgen en kinderen tot 5 jaar maximaal 30 minuten tot een uur verdeeld over de dag.

Negatieve gevolgen voor gezondheid en ontwikkeling

Uit het onderzoek komt ook naar voren dat jonge kinderen tijdens het digitale mediagebruik vaak stilzitten. Hoe ouder kinderen worden, hoe meer dat toeneemt. Dat is zorgelijk, omdat beweging essentieel is voor de gezondheid en ontwikkeling van jonge kinderen. Overmatig gebruik van digitale media en te weinig beweging op jonge leeftijd kan slaap en taalontwikkeling negatief beïnvloeden. Ook kan het overgewicht en bijziendheid in de hand werken.

Meer over dit onderzoek? Alle resultaten lees je in Het verdiepend Onderzoek Iene Miene Media 2023.

Tot 2 jaar: liever geen schermtijd voor je kind

Het advies voor kinderen tot 2 jaar luidt: liever helemaal geen schermtijd. Je baby kan door een beeldscherm overprikkeld raken en een baby leert juist door alle zintuigen te gebruiken. Vooral horen, kijken en voelen zijn belangrijk. Speel daar dus op in en doe dat niet of nauwelijks met een scherm. Van beeldschermen leert je baby nog niks. Het leidt je baby vooral af. Als je wel media wilt gebruiken met je kind, doe dit dan heel bewust. Laat je baby in ieder geval nooit alleen met een beeldscherm, maar doe het samen en praat erbij.

Advies schermtijd 2-4 jaar

Het advies voor kinderen van 2 tot 4 jaar is: maximaal 30 minuten schermtijd per dag. Als je samen met je peuter een beeldscherm gebruikt, let er dan op dat hij niet overprikkeld raakt. Zorg ervoor dat andere activiteiten zonder beeldscherm de meeste aandacht krijgen.

Zorg dat je kind maximaal 15 minuten achter elkaar met een scherm bezig is. Het lijkt alsof je kind gemakkelijk langer bezig kan zijn met een tablet of smartphone, maar de echte concentratie duurt maar een kwartier. Daarna komt je kind in een soort trance, waarbij het juist niet meer hoeft na te denken. Het is belangrijk dat je kind ook leert ontspannen door andere activiteiten. Ook voor de groei van de ogen is het goed om de schermtijd per keer kort te houden.

Advies schermtijd 4-6 jaar

Het advies voor kinderen van 4 tot en met 6 jaar is: maximaal 1 uur per dag.

Gebruik de 20-20-2-regel

Als je kind 15 minuten (of 20 minuten voor oudere kinderen) naar een scherm heeft gekeken, zorg je dat je kind zijn ogen minstens 20 seconden rust geeft. Dat is nodig voor een gezonde groei van het oog en dit kun je doen door bijvoorbeeld even in de verte te kijken. Zorg dat je kind het liefst twee uur per dag buiten is. Daar kunnen ze ver om zich heen kijken en dat is heel goed voor kinderogen.

Bron: NJI, GroeiGids

Omgaan met schermtijd? Zo pakken andere ouders het aan

Uit onderzoek (Multiscope, 2021) blijkt dat 41% van de ouders schermtijd onder controle houden de grootste uitdaging van opvoeden vindt. Benieuwd hoe andere ouders omgaan met schermtijd en kinderen? WIJ stelde deze vraag op Facebook. Hieronder vind je een greep uit de reacties en tips van ouders.

Patricia: “Wij hebben vaste tijden voor schermtijd ingesteld. Doordeweeks doen we vanaf eind van de middag (16.30 uur) tot het avondeten. In het weekend hetzelfde, maar dan mogen de kinderen ook in de ochtend tv-kijken.”

Margré: “Tv, telefoon of tablet zijn bij ons verschillend. Tv-kijken doen we vaak samen. Op een ander scherm kijken de kinderen individueel of doen ze spelletjes. Schermtijd is bij ons 2 x 10 minuten per dag voor tablet of telefoon. Tv-kijken een half uur. Bij een film mag het soms wat langer.”

Ilona: “Wij gebruiken de app Family Link van Google. Je stelt een maximum in en dan wordt het scherm (bijv. tablet) geblokkeerd. Van 19.00 uur tot 07.00 uur staat die blokkering bij ons sowieso aan.”

Lana: “Ik ben niet zo moeilijk. Als mijn zoon wil gamen dan mag hij dat. Vaak genoeg zegt hij na een tijdje zelf: “Mama ik ga naar buiten en dan is hij uren buiten.” Ook bij mijn dochter ben ik niet moeilijk. Als die op de iPad wil, mag zij erop. Ze kijkt een half uurtje filmpjes en dan is ze alweer afgeleid. Hoe je de regeltjes ook bedenkt, je doet het volgens een ander toch bijna nooit goed. Zolang je gewoon let op het gedrag van je kinderen, school er niet onder lijdt, zie ik het probleem niet.”

Kelly: “De kleinste (18 maanden) zit niet op de tablet. De middelste zit er alleen op voor school en heel soms even na school. Wij gebruiken een speciale app voor de oudste (11 jaar). Die kunnen wij zelf instellen.”

Natalie: “We stellen een wekker in vanaf het moment dat de kinderen op de tablet gaan. Na een uurtje gaat die af en moeten ze de tablet uitzetten. Tv-kijken is tegenwoordig een film of aflevering van een serie uitkiezen, die afkijken en dan is het klaar.”

Brechtje: “Op vrije dagen hebben we de tv aan in de ochtend. Lekker rustig opstarten. Als mijn zoontje wakker is na zijn ochtendslaapje gaat de tv uit. Mijn dochter mag voor haar middagslaapje wel nog even tv-kijken. s’ Avonds voor het slapengaan mogen ze even op de iPad. We zetten dan een wekkertje aan. Op de dagen dat ze naar de opvang gaan is het vaak druk. Ik wil dan niet zo streng zijn op de dagen dat ze thuis zijn. Het is een manier van ontspannen. Als het mooi weer is, gaan we zo snel mogelijk lekker de tuin in of naar buiten.”

Claudia: “Ze hebben ieder een eigen time timer en krijgen 30 minuten per dag. Te gebruiken voor Nintendo, iPad en tv. Ze zetten het eigenlijk altijd in voor Nintendo en iPad. Soms besluiten we in het weekend om aan het eind van de dag met elkaar een film te kijken. Dat krijgen ze dan gewoon als bonus.”

Manika: “Wij hebben een app, waarbij we een vast limiet per dag instellen. In het weekend doen we iets langer. Op is op. Alleen via onze telefoon kunnen we extra schermtijd geven. We kunnen ook zien wat de kinderen kijken. Als ze iets nieuws erop zetten, dan krijgen we een melding en moeten we toestemming geven. Ideaal!”

Lees ook: 7 tips om grip te houden op het mediagebruik van je kind