Beoordeeld door

Lois den Hollander

Schermtijd expert, ergotherapeut en pedagoog

Tot 2 jaar: liever geen schermtijd

Voor een baby of dreumes bied je liever helemaal geen schermtijd aan. Je baby of dreumes kan door een beeldscherm overprikkeld raken. Daarbij een jong kind leert juist door alle zintuigen te gebruiken. Vooral horen, kijken en voelen zijn belangrijk. Speel daar dus op in en doe dat niet of nauwelijks met een scherm. Van beeldschermen leert je kind nog niks. Het leidt je kleintje vooral af. Als je wel media wilt gebruiken met je kind, doe dit dan heel bewust. Laat je baby of dreumes in ieder geval nooit alleen met een beeldscherm, maar doe het samen en praat erbij.

2-5 jaar: maximaal een uur per dag

Kinderen tot 2 jaar hebben nog veel slaap nodig. De rest van de tijd hebben ze nodig voor dingen die belangrijk zijn voor hun ontwikkeling: spelen, ontdekken en contact met anderen. Probeer schermtijd in deze leeftijd nog steeds zoveel mogelijk te beperken. Denk aan maximaal 60 minuten per dag. Verdeel dit zoveel mogelijk over de dag. En wissel schermtijd af met andere activiteiten. In deze leeftijd kijken kinderen ook veel naar jou als ouder. Geef dus zelf het goede voorbeeld.

5-12: help je kind met zelf bepalen

Je kind gaat nu steeds meer zelf ontdekken wat het leuk vindt en wil zelf meer bepalen. Zorg voor gezonde balans tussen mediagebruik en andere activiteiten, zoals spelen, sporten en voldoende slaap. Het helpt om samen duidelijke afspraken te maken. Ook hier kun je rond de 60 minuten per dag aanhouden. Kijk wat voor jullie werkt.

Tip: gebruik de 20-20-2-regel

Als je kind 15 minuten (of 20 minuten voor oudere kinderen) naar een scherm heeft gekeken, zorg je dat je kind zijn ogen minstens 20 seconden rust geeft. Dat is nodig voor een gezonde groei van het oog en dit kun je doen door bijvoorbeeld even in de verte te kijken. Zorg dat je kind het liefst twee uur per dag buiten is. Daar kunnen ze ver om zich heen kijken, wat goed is voor de ontwikkeling van de ogen.

Onderzoek: jonge kinderen kijken te lang naar beeldschermen

Uit het Iene Miene Media-onderzoek 2024 blijkt dat digitaal mediagebruik onder jonge kinderen gemiddeld 1 uur en 51 minuten per dag bedraagt, waarvan 1 uur en 39 minuten voor een scherm en 12 minuten voor luisteren naar media of bellen zonder beeld. Gemiddeld krijgen jonge kinderen aanzienlijk meer schermtijd dan wordt geadviseerd door de World Health Organisation (WHO). Volgens de officiële richtlijnen zouden kinderen tot 1 jaar geen schermtijd moeten krijgen. De Voor kinderen tussen 1 en 4 jaar raadt de organisatie maximaal een uur per dag aan.

Uit het onderzoek blijkt verder dat driekwart van de ouders digitale media voor hun jonge kinderen gebruikt vanwege het plezier en de ontspanning die het biedt voor het kind. Slechts 50% van de ouders ziet echter dat het gebruik van digitale media daadwerkelijk bijdraagt aan het rustig worden van hun kinderen. Ook vinden ouders digitale media handig, omdat het hen de mogelijkheid geeft om zelf iets te doen of tot rust te komen. Een op de vijf ouders grijpt nooit in bij het digitaal mediagebruik van hun kinderen, waarbij ze geen afspraken maken over schermtijd.

De negatieve gevolgen van (veel) schermtijd voor je kind

Uit eerder onderzoek blijkt dat jonge kinderen tijdens het digitale mediagebruik vaak stilzitten. Hoe ouder kinderen worden, hoe meer dat toeneemt. Dat is zorgelijk, omdat beweging essentieel is voor de gezondheid en ontwikkeling van jonge kinderen. Overmatig gebruik van digitale media en te weinig beweging op jonge leeftijd kan slaap en taalontwikkeling negatief beïnvloeden. Ook kan het overgewicht en bijziendheid in de hand werken. Goed om je bewust van te zijn.

Wel blijkt uit het onderzoek dat jonge kinderen nog steeds aanzienlijk meer tijd aan offline activiteiten besteden dan aan schermgebruik, gemiddeld 3 uur en 40 minuten per dag. Echter, het gebruik van digitale media onder jonge kinderen blijft hoog. Opmerkelijk is bijvoorbeeld dat een op de zes kinderen filmpjes kijkt tijdens het ontbijt en lunch, waarbij andere activiteiten nauwelijks plaatsvinden.

Over Iene Miene Media-onderzoek

Uit onderzoek (Multiscope, 2021) blijkt dat 41% van de ouders schermtijd onder controle houden de grootste uitdaging van opvoeden vindt. Het Iene Miene Media-onderzoek bestaat sinds 2012 en is een grootschalige monitor naar het mediagebruik in gezinnen met jonge kinderen van 0 t/m 6 jaar. Het onderzoek richt zich specifiek op de rol van mediagebruik en andere activiteiten in relatie tot zit-, lig- en beweeggedrag van kinderen van 0 t/m 6 jaar. En de rol die ouders hierin spelen. Het onderzoek wordt geïnitieerd door Netwerk Mediawijsheid in samenwerking met het Trimbos-instituut en Hogeschool Windesheim, met advies van Kenniscentrum Sport & Bewegen.

Omgaan met schermtijd? Zo pakken andere ouders het aan

Benieuwd hoe andere ouders omgaan met schermtijd en kinderen? WIJ stelde deze vraag op Facebook. Hieronder vind je een greep uit de reacties en tips van ouders.

Patricia: “Wij hebben vaste tijden voor schermtijd ingesteld. Doordeweeks doen we vanaf eind van de middag (16.30 uur) tot het avondeten. In het weekend hetzelfde, maar dan mogen de kinderen ook in de ochtend tv-kijken.”

Margré: “Tv, telefoon of tablet zijn bij ons verschillend. Tv-kijken doen we vaak samen. Op een ander scherm kijken de kinderen individueel of doen ze spelletjes. Schermtijd is bij ons 2 x 10 minuten per dag voor tablet of telefoon. Tv-kijken een half uur. Bij een film mag het soms wat langer.”

Ilona: “Wij gebruiken de app Family Link van Google. Je stelt een maximum in en dan wordt het scherm (bijv. tablet) geblokkeerd. Van 19.00 uur tot 07.00 uur staat die blokkering bij ons sowieso aan.”

Lana: “Ik ben niet zo moeilijk. Als mijn zoon wil gamen dan mag hij dat. Vaak genoeg zegt hij na een tijdje zelf: “Mama ik ga naar buiten en dan is hij uren buiten.” Ook bij mijn dochter ben ik niet moeilijk. Als die op de iPad wil, mag zij erop. Ze kijkt een half uurtje filmpjes en dan is ze alweer afgeleid. Hoe je de regeltjes ook bedenkt, je doet het volgens een ander toch bijna nooit goed. Zolang je gewoon let op het gedrag van je kinderen, school er niet onder lijdt, zie ik het probleem niet.”

Kelly: “De kleinste (18 maanden) zit niet op de tablet. De middelste zit er alleen op voor school en heel soms even na school. Wij gebruiken een speciale app voor de oudste (11 jaar). Die kunnen wij zelf instellen.”

Natalie: “We stellen een wekker in vanaf het moment dat de kinderen op de tablet gaan. Na een uurtje gaat die af en moeten ze de tablet uitzetten. Tv-kijken is tegenwoordig een film of aflevering van een serie uitkiezen, die afkijken en dan is het klaar.”

Brechtje: “Op vrije dagen hebben we de tv aan in de ochtend. Lekker rustig opstarten. Als mijn zoontje wakker is na zijn ochtendslaapje gaat de tv uit. Mijn dochter mag voor haar middagslaapje wel nog even tv-kijken. s’ Avonds voor het slapengaan mogen ze even op de iPad. We zetten dan een wekkertje aan. Op de dagen dat ze naar de opvang gaan is het vaak druk. Ik wil dan niet zo streng zijn op de dagen dat ze thuis zijn. Het is een manier van ontspannen. Als het mooi weer is, gaan we zo snel mogelijk lekker de tuin in of naar buiten.”

Claudia: “Ze hebben ieder een eigen time timer en krijgen 30 minuten per dag. Te gebruiken voor Nintendo, iPad en tv. Ze zetten het eigenlijk altijd in voor Nintendo en iPad. Soms besluiten we in het weekend om aan het eind van de dag met elkaar een film te kijken. Dat krijgen ze dan gewoon als bonus.”

Manika: “Wij hebben een app, waarbij we een vast limiet per dag instellen. In het weekend doen we iets langer. Op is op. Alleen via onze telefoon kunnen we extra schermtijd geven. We kunnen ook zien wat de kinderen kijken. Als ze iets nieuws erop zetten, dan krijgen we een melding en moeten we toestemming geven. Ideaal!”

Bronnen: WHO, GroeiGids, NJI

Ontdek meer tips en adviezen van deskundige Lois den Hollander.