Op zoek naar de oorzaak

Ga allereerst na of er écht iets aan de hand is of niet. Is er een medische oorzaak? Ook kan zijn dat je kind het te warm of te koud heeft. Dit kun je oplossen. Is hij misschien bang? Ook daar kun je wat aan doen. Is de oorzaak onbekend of vaag, dus heeft je kind geen dorst en hoeft hij geen plasje? Dan zoekt hij waarschijnlijk gewoon je aandacht.

Laat je niet uitdagen en voorkom smoesjes

Vaak gebruiken kinderen smoesjes als dorst hebben of moeten plassen om hun bed weer uit te gaan en jouw aandacht te trekken. Probeer smoesjes voor te zijn door hier bij voorbaat oplossingen voor te bedenken. Je kan bijvoorbeeld standaard een glaasje water naast zijn bed zetten. Ook kun je tijdens het bedritueel je kind een slokje water laten drinken. Ook is het slim om hem voor het slapen gaan alvast te laten plassen en eventueel een potje neer te zetten op zijn kamer, zodat je kind (indien hij dat al kan) zelfstandig kan plassen. Ook kan het helpen om voor het verlaten van de kamer duidelijk aan te geven dat er nu nog tijd is om even wat te vragen, maar niet meer als jij beneden bent.

Duidelijk optreden als je kind steeds uit bed gaat

Een duidelijk en consequent optreden werkt het best. Na het bedritueel is het simpelweg de bedoeling dat je kind in bed blijft. Vertel hem duidelijk: ‘Vanaf nu blijf je in je bedje en ga je slapen.’ Is hij nog even wakker of wil hij nog even spelen met zijn knuffel: dat mag. Komt hij alsnog zijn bed uit, dirigeer hem dan zonder al teveel woorden weer terug. Zo merkt hij dat hij hier geen extra aandacht mee krijgt. Blijf ook niet in zijn kamertje hangen.

Het is misschien best even moeilijk, ook voor jou. Maar doorgaans zie je met een portie duidelijkheid na een paar avonden resultaat. Dit geldt ook als je kind ’s nachts je aandacht vraagt. Je gaat natuurlijk na of alles veilig is en of je kleine geen nachtmerrie heeft gehad of ziek is. Zo niet, negeer dan het ongewenste gedrag.

Niet doen: teveel aandacht geven

Als er geen duidelijke oorzaak is, geef je kind dan niet teveel aandacht. Dit geldt voor positieve als negatieve aandacht. Het heeft weinig zin om te vragen waarom je kind steeds uit bed komt, te smeken of een discussie aan te gaan. Je kind ziet het als overwinning als jij in zijn kamer blijft hangen. Hij krijgt dan het gevoel dat zijn strategie werkt, want hij heeft ten slotte de aandacht van jou te pakken doordat hij zijn bed uit is gaan. Herhaling ligt dan op de loer. Geef duidelijk aan dat je kind niet per se hoeft te slapen, maar dat liggen in bed en uitrusten ook heel goed is.

Stap-voor-stapmethode

Als je kind steeds uit bed gaat en je hier graag vanaf wilt, is een beproefde methode voor veel ouders de stap-voor-stapmethode. Hierbij zeg je je kind welterusten en ga je na enkele minuten weer even kijken, om bijvoorbeeld even te troosten. Deze tussenpozen bouw je langzaam op.

5 extra tips om je kind zelfstandig te laten slapen

Naast de stap-voor-stapmethode kun je het volgende doen:

• Bekijk ook het kamertje eens vanuit de positie van je kleine. Zijn er enge schaduwen op de muren of andere dingen die hem angstig kunnen maken?
• Breng je kind direct en op een neutrale manier terug naar bed. Wees heel duidelijk en rustig en zeg bijvoorbeeld: ‘Ik wil dat je lekker gaat slapen, welterusten’, gevolgd door: ‘Elke keer als je weer uit bed klimt, breng ik je weer direct terug naar bed.’
• Je hebt (als het goed is) de oorzaken en smoesjes eerder uitgesloten. Laat je niet verleiden tot discussie en ga niet in op vragen. Je kind wil namelijk tijd winnen en hoe langer je blijft, hoe meer het voor hem voelt als overwinning.
• Herhaal bovenstaande stappen een aantal avonden consequent. Na ongeveer een week zal je kind in bed blijven of zal het uit bed gaan flink verminderen.
• Blijft je kind keurig in bed en laat hij echt vooruitgang zien? Geef een compliment. Je kunt daarnaast ook een beloningssysteem gebruiken door bijvoorbeeld een sticker te plakken op een vel dat jullie in huis hebben hangen. Doe dit samen met je kind en maak ook hier een ritueel van. Je kind leert dan dat hij het goed heeft gedaan.

Wat als niets werkt?

Ieder kind is verschillend en soms kan het zijn dat bovenstaande tips helaas na enige tijd niets uithalen. Het kan helpen om je kind uit zijn ‘systeem’ te halen en een nachtje te laten logeren bij bijvoorbeeld opa of oma. Ook kan een professional uitkomst bieden, bijvoorbeeld een slaapcoach. Die bekijkt de situatie net weer anders en kan je helpen om andere methoden toe te passen.