
Bazigheid bij je kind: zo ga je ermee om
Je kind voelt zich de belangrijkste persoon ter wereld. Herken je dat? Je kind denkt dat alles om hem draait en begrijpt niet dat andere mensen ook gevoelens hebben. Hoe ga je hiermee om als ouder en wat betekent dat bazige gedrag eigenlijk? Ontdek alles over bazigheid bij kinderen.
Waarom is mijn kind soms bazig?
Net als de meeste kinderen van zijn leeftijd, voelt jouw kind zich waarschijnlijk de belangrijkste persoon ter wereld. Hij denkt dat de wereld helemaal om hem draait en begrijpt niet dat andere mensen ook gevoelens hebben. Hij is zo met zichzelf bezig dat hij zich nog niet in anderen kan inleven. Hij zal er dan ook van uitgaan dat iedereen zich aan hem aanpast. Als hij bijvoorbeeld om een glaasje melk vraagt, verwacht hij dat hij dat ook meteen krijgt. En als hij doktertje wil spelen, gaat hij er zonder meer vanuit dat hij de dokter is en zijn vriendje de patiƫnt.
Wat is normaal?
Bazig gedrag kan soms wijzen op hechtingsproblemen. Kinderen met verstoorde gehechtheid kunnen de rol van de ouder overnemen en zich bazig en dominant opstellen tegenover leeftijdsgenoten. Dit komt voor bij kinderen die vaak aan hun lot zijn overgelaten en de zorg voor broers of zussen op zich hebben genomen. Is dit allemaal niet aan de orde? Maak je dan niet te veel zorgen als je kind zulk bazig en egocentrisch gedrag vertoont. Het is namelijk heel normaal voor jonge kinderen en het wil absoluut niet zeggen dat je kind zich voor altijd als een kleine dictator blijft gedragen.
Als kleuter zal hij al veel beter inzien dat de wereld niet alleen om hem draait, al zou hij dat vaak nog wel willen. Wanneer hij dat inziet, zal hij waarschijnlijk minder bazig worden. Intussen kun je wel proberen om zijn bazigheid een beetje in toom te houden. De manieren waarop je dit kunt doen, bespreken we hieronder.
Do’s & don’ts als je kind bazig is
Bazig gedrag hoort bij de ontwikkeling van je kind, maar volledig meegaan in zijn gedrag hoeft natuurlijk niet. Integendeel. Hoe kun je reageren en welke gevolgen heeft dat? We zetten een aantal do’s en don’ts voor je op een rij. Goed om je bewust van te zijn.
Veroordeel het gedrag niet
Het kan frustrerend zijn als je kind bazig gedrag vertoont, maar het is belangrijk om dit niet te veroordelen. Zeg bijvoorbeeld niet steeds dat je kind de baas speelt of niet goed kan samen spelen. Dit kan je kind onzeker maken. Bazig gedrag komt soms juist voort uit onzekerheid; je kind probeert op deze manier controle te krijgen. Het kan zijn dat je kind niet goed weet hoe het met andere kinderen moet omgaan. In plaats van het gedrag af te keuren, kun je je kind helpen om beter samen te spelen en op een andere manier met anderen om te gaan.
Geef inzicht en reik alternatieven aan
Ook jonge kinderen kunnen leren begrijpen hoe hun gedrag overkomt op anderen. Je kunt je kind bijvoorbeeld vragen stellen zoals: “Hoe zou jij het vinden als jij ergens speelt en een ander kindje bepaalt alles?” Of: “Hoe voelt het als iemand op zo’n strenge toon tegen jou praat?” Het kan helpen om je kind te laten zien dat het leuker is om samen te spelen en om ook eens af te wisselen in wat jullie doen. Zo leert je kind op een vriendelijke manier rekening te houden met anderen.
Genoeg aandacht geven
Het kan zijn dat je kind eisen aan je stelt om je aandacht te trekken. Het is belangrijk om hem genoeg aandacht te geven, zonder dat hij daarom hoeft te vragen. Als je kind om een glas drinken vraagt, kun je het bijvoorbeeld meteen aan hem geven, of hem uitleggen waarom hij het straks pas krijgt. Als je kind heel hoge eisen stelt, voel je dan niet verplicht om hieraan te voldoen. Leg wel aan je kind uit waarom je dit niet doet. Ook kun je beter alleen reageren als hij iets netjes aan je vraagt.
Invloed van vriendjes en vriendinnetjes
Het is begrijpelijk dat je je kind wilt beschermen tegen bazige vriendjes of vriendinnetjes, omdat je misschien bang bent voor negatieve invloed. Toch is het belangrijk om je kind ook te leren omgaan met bazig gedrag. Voor het zelfvertrouwen van je kind is het niet goed om te bepalen met wie hij bevriend mag zijn. Je kunt je kind beter vragen en laten nadenken over wat het leuk vindt aan zijn vriendje. Als je twijfelt over het gedrag van een vriendje kun je met je kind bespreken wat het wel en niet hoeft te accepteren.
Weiger niet alles
Het is belangrijk dat je je kind niet alles weigert in je poging om zijn bazigheid binnen de perken te houden. Wanneer je te veel dingen weigert, frustreer je hem waarschijnlijk en zal hij alleen maar meer proberen om de situatie naar zijn hand te zetten. Schotel bijvoorbeeld twee keuzes voor die allebei mogelijk zijn. Zo kiest hij toch zelf iets dat ook van jou mag. Hij blij, jij blij.
Verantwoordelijkheid geven
Als je kind jou iets vraagt wat hij ook heel goed zelf kan doen, kun je dit beter weigeren. Leg hem dan uit dat hij dit zelf (al) kan doen. Door hem een aantal kleine taken te geven, zoals zijn speelgoed zelf opruimen of zelf iets uit de kast pakken, geef je hem een beetje verantwoordelijkheid. Als hij beseft dat hij bepaalde dingen zelf kan uitvoeren, zal hij waarschijnlijk minder bazig worden.
Gevoel van controle
Je kind heeft misschien het gevoel dat er altijd iemand de baas over hem speelt. Op school vertelt de juf wat hij moet doen, thuis ben jij de baas. Door de baas te spelen over zijn vriendjes, heeft je kind misschien het idee dat hij toch een beetje controle kan uitoefenen op zijn omgeving. Je kunt zijn bazigheid een stap voor zijn door hem wat meer controle over zijn omgeving te geven. Dit kun je doen door hem open keuzes te bieden bij de dagelijkse gebeurtenissen. Laat hem bijvoorbeeld eens kiezen wat jullie ’s avonds eten of welke kleren hij wil aantrekken. Hiermee geef je hem niet alleen een gevoel van macht, maar ook verantwoordelijkheid.
Goede voorbeeld geven
Bij het in toom houden van de bazigheid van je kind, is het van groot belang dat je hem het goede voorbeeld geeft. Als je niet wilt dat je kind de baas speelt over jou of over zijn vriendjes, is het verstandig om je tegen hem ook niet al te dwingend te gedragen. Als jij hem steeds jouw wil oplegt, zal hij denken dat dat de juiste manier is om met mensen om te gaan. Goed voorbeeld doet echt volgen. Goed om je bewust van te zijn.
Fase of geboren leider?
Tenslotte is het ook mogelijk dat bazigheid een kwestie is van aangeboren karakter. Misschien is je kind wel een ‘geboren leider’ en uit zich dat op deze leeftijd in bazigheid. In dat geval kun je zijn gedrag waarschijnlijk niet onder de duim houden, maar je kunt je kind wel helpen zijn bazigheid op een positieve manier te ontwikkelen. Dit kun je doen door hem sociale vaardigheden en goede manieren te leren. Wanneer hij onaardig tegen een vriendje doet, kun je hem hier bijvoorbeeld op attent maken en hem vragen waarom hij zo onaardig doet. Zo leert hij zich in anderen te verplaatsen.
Bazig gedrag wordt vaak als negatief gezien, maar het kan dus ook een teken zijn van leiderschapskwaliteiten die nog verder ontwikkeld moeten worden. Dit gedrag laat zien dat je kind kan opkomen voor wat het belangrijk vindt, beslissingen kan nemen en anderen kan overtuigen. Wat je kind nog moet leren, is om deze eigenschappen op een andere manier in te zetten, zodat ze beter rekening houden met de wensen van anderen. Als je kind dit onder de knie krijgt, kan het een echte leider worden!
In dat geval: oefen met ’leider zijn’
Voor kleuters is het nog wat moeilijk te begrijpen, maar als je kind ouder is, kun je uitleggen dat ‘de baas spelen’ ook een goede eigenschap is. Het betekent dat je veel ideeĆ«n hebt en goed leiding kunt geven. Leg uit dat een goede leider ook rekening houdt met wat anderen willen, en ervoor zorgt dat iedereen het naar zijn zin heeft. Vraag je kind hoe het zou kunnen ontdekken wat anderen willen en hoe het ervoor kan zorgen dat iedereen meedoet. Laat je kind oefenen en geef complimenten als het goed gaat.
Bron: Nederlands Jeugdinstituut (NJi)