Wat is longontsteking?

Longontsteking is een vorm van acute infectie van de luchtwegen die de longen aantast. De longen bestaan uit kleine zakjes, alveolen genaamd, die zich vullen met lucht wanneer een gezond persoon ademt. Bij een longontsteking zijn de bronchiën en de longblaasjes ontstoken. De longblaasjes zijn gevuld met pus en vocht, waardoor de ademhaling pijnlijk wordt en de zuurstofopname wordt beperkt. De infectie zit in één of beide longen, en wordt ook wel een borstontsteking genoemd.

Longontsteking bij kinderen kan worden veroorzaakt door virussen of bacteriën. Door de infectie raken de kleine luchtwegen in de longen gezwollen en maken ze meer slijm (kleverige vloeistof) aan. Het slijm blokkeert de luchtwegen en vermindert de hoeveelheid zuurstof die in het lichaam kan komen. Een gewone verkoudheid of griep kan de aanleiding zijn, met daarbij een virus of bacterie. Je kind kan moeite hebben met ademhalen en het benauwd hebben. Meestal is hij ook behoorlijk ziek.

Oorzaken longontsteking kind

Longontsteking wordt veroorzaakt door verschillende virussen, bacteriën en schimmels en het kan op verschillende manieren worden verspreid. Sommige van deze bacteriën en virussen kunnen worden verspreid door direct contact met een persoon die er al mee besmet is. De virussen en bacteriën die gewoonlijk in de neus of keel van een kind zitten, kunnen de longen infecteren als ze worden ingeademd. Ze kunnen zich ook verspreiden via door de lucht verspreide druppels van hoesten of niezen. Bovendien kan longontsteking zich verspreiden via bloed, vooral tijdens en kort na de geboorte.

Omdat de meeste vormen van longontsteking verband houden met virale of bacteriële infecties die zich van persoon tot persoon verspreiden, komen ze het meest voor in de herfst, winter en het vroege voorjaar. Dit is vaak een tijd wanneer kinderen meer tijd binnenshuis doorbrengen en in nauw contact zijn met anderen. De kans dat een kind longontsteking krijgt, wordt niet beïnvloed door hoe het gekleed is of door de luchttemperatuur op koude dagen.

Symptomen longontsteking kind

Tekenen en symptomen van longontsteking variëren afhankelijk van de leeftijd van je kind en de oorzaak van de longontsteking. Kinderen hebben vaak een of meer van de volgende verschijnselen:

• Pijn op de borst, vooral bij hoesten
• Buikpijn
• Benauwdheid of kortademigheid - de ademhaling van je kind wordt zwaar, en je kunt de ribben of de huid onder de nek zien “inzuigen” of de neusgaten zien opengaan tijdens de ademhaling; jongere baby’s kunnen met hun hoofd schudden tijdens de ademhaling.
• Ophoesten van slijm, soms met wat bloed
• Vermoeidheid
• Koorts
• Rillen en klappertanden
• Minder actief
• Slecht drinken

Longontsteking bij kinderen: wat gebeurt er in de longen?

Onderstaande video van Longfonds laat zien wat een longontsteking doet in de longen van een kind.

Wanneer moet je de huisarts bellen bij een longontsteking?

Heb je het vermoeden dat je kind een longontsteking heeft? Waarschuw dan de huisarts. Hij doet dan lichamelijk onderzoek. Hij zal kijken of het om een bacteriële of virale longontsteking gaat.

Bacteriële longontsteking

Als het om een bacteriële longontsteking gaat dan schrijft de huisarts een antibioticumkuur voor. Antibiotica helpen een infectie met een bacterie te bestrijden. Het is heel belangrijk om de hele antibioticakuur af te maken, ook als je kind veel beter lijkt. De behandeling duurt 3 tot 7 dagen. Je kind kan tot drie weken na de behandeling blijven hoesten, maar dit is geen reden tot bezorgdheid als het verder beter wordt.

Als de longontsteking van je kind wordt veroorzaakt door een bacterie, krijgt het antibiotica voorgeschreven. Kinderen met een bacteriële longontsteking verbeteren meestal binnen 48 uur na aanvang van de antibiotica. Kinderen die erg ziek zijn met een bacteriële longontsteking kunnen in het ziekenhuis worden opgenomen voor antibiotica die via een infuus rechtstreeks in een ader worden toegediend (intraveneuze of IV-therapie). Sommige kinderen hebben ook zuurstof of extra vocht nodig.

Virale longontsteking

Aan een virale infectie kan de huisarts weinig doen. Dan is het een kwestie van uitzieken. Een virale longontsteking is meestal niet zo ernstig als een bacteriële longontsteking. Het herstel kan echter trager verlopen en tot vier weken duren. Antibiotica genezen virussen niet en worden niet gegeven bij een virale longontsteking.

Omdat de precieze oorzaak vaak niet bekend is, schrijft de huisarts uit voorzorg antibiotica voor. Meestal wordt er geen aanvullend onderzoek gedaan. Alleen wanneer je kind vaker een longontsteking heeft gehad, kan een röntgenfoto of bloedonderzoek worden aangevraagd.

Zijn de klachten na drie dagen antibiotica nog niet minder of wordt je kind steeds zieker? Bel dan opnieuw de huisarts. Bij een ernstige longontsteking wordt je kind opgenomen in het ziekenhuis.

Verzorging thuis bij longontsteking kind

Nadat een huisarts heeft vastgesteld dat je kind een lichte longontsteking heeft, kan je kind meestal thuis uitzieken. Daarvoor is het volgende belangrijk:

• Je kind heeft veel rust nodig.
• Het is belangrijk om je kind regelmatig vocht te geven om uitdroging te voorkomen. Geef kleine slokjes water en geef je kind vaker moedermelk of flesvoeding.
• De meeste kinderen weigeren te eten als ze longontsteking hebben. Dit is geen probleem, zolang ze maar vocht drinken.
• Volg de instructies van de huisarts voor het geven van antibiotica, als die zijn voorgeschreven.
• Voor oudere kinderen kan het comfortabeler zijn om op een paar kussens te slapen in plaats van helemaal plat.
• Als je kind pijn op de borst heeft of koorts en zich ellendig voelt, kan het pijnstillers nodig hebben, zoals paracetamol of ibuprofen. Geef geen ibuprofen aan kinderen jonger dan drie maanden of aan kinderen die uitgedroogd zijn. Geef nooit aspirine aan kinderen.
• Geef geen hoestmiddelen. Ze helpen niet bij kinderen met longontsteking.
• Laat niemand in huis of in de buurt van je kind roken.

Vaccinatie pneumokokken: kans op een longontsteking bij je baby veel kleiner

Kinderen worden op het consultatiebureau ingeënt voor de pneumokokkenbacterie. Hierdoor is de kans op een longontsteking door deze bacterie veel kleiner geworden. Een longontsteking is meestal niet besmettelijk. Laat iedereen in het gezin goed de handen wassen om eventuele besmetting te voorkomen.

Wanneer een groter risico op longontsteking?

• Hoewel de meeste gezonde kinderen de infectie met hun natuurlijke afweer kunnen bestrijden, lopen kinderen met een verzwakt immuunsysteem een groter risico om longontsteking te krijgen. Het immuunsysteem van een kind kan verzwakt zijn door ondervoeding, vooral bij baby’s die niet uitsluitend borstvoeding krijgen.

• Ziekten, zoals symptomatische HIV-infecties, mazelen en kinkhoest verhogen ook het risico van een kind om longontsteking te krijgen.

• Zorg voor een schone omgeving voor je kind. Een vervuilde lucht verhogen de vatbaarheid van een kind voor longontsteking.

• Kinderen die vaker in een omgeving zijn waar gerookt wordt hebben een grotere kans op een aandoening aan de luchtwegen.

Hoe lang duurt een longontsteking kind?

Heeft je kind koorts of pijn, geef dan gerust een pijnstiller. Hoestdrank en slijmoplossende middelen kunnen klachten verminderen. Het herstel duurt meestal 2 tot 3 weken, als je kind verder gezond is. Hij houdt er doorgaans geen longschade aan over. De hoest kan wel nog weken aanhouden.