Wat is antibiotica?

Antibiotica zijn medicijnen die bacteriële infecties bestrijden. Vooral bij jonge kinderen, bij wie het immuunsysteem nog volop in ontwikkeling is, kunnen antibiotica soms nodig of zelfs levensreddend zijn. Als het gaat om een virusinfectie, zoals verkoudheid of griep, heeft antibiotica geen effect. Antibiotica wordt vooral ingezet bij een bacteriële infectie.

Wat doen antibiotica precies?

Het voorschrijven van antibiotica gebeurt niet zomaar. Bij bacteriële infecties zoals oorontsteking, sommige longinfecties en blaasontstekingen kunnen antibiotica nodig zijn. De huisarts of kinderarts beslist of je kind antibiotica krijgt, na zorgvuldig de symptomen te onderzoeken en soms extra tests te doen.

Antibiotica doden niet alleen de slechte bacteriën die de infectie veroorzaken, maar kunnen ook effect hebben op de goede bacteriën die in de darmen van je kind leven. Deze goede bacteriën helpen bij de spijsvertering, beschermen tegen ziekteverwekkers en spelen een belangrijke rol bij het versterken van het immuunsysteem van je kind. Goed om je bewust van te zijn.

Soorten antibiotica

Jonge kinderen krijgen meestal het antibioticum amoxicilline via de huisarts voorgeschreven. Dit wordt vaak gebruikt om oorontstekingen en luchtweginfecties te behandelen. Bij ernstige infecties kan bij oudere kinderen ook cefalosporine worden voorgeschreven.

Hoe geef je antibiotica aan je kind?

Antibiotica wordt meestal oraal (via de mond) gegeven via een spuitje, capsule, tablet of lepel. Het medicijn komt via het bloed in het lichaam en begint binnen één tot twee uur te werken. Bij een injectie of infuus werkt het direct. Het is belangrijk dat je altijd de volledige kuur afmaakt, anders kunnen sommige bacteriën overleven en blijft de infectie aanwezig.

Tips om het medicijn bij je kind binnen te krijgen

Soms is het lastig om je kind medicijnen te laten slikken, maar gelukkig zijn er manieren om dit makkelijker te maken:

• Hoofd naar voren buigen. Laat je kind het hoofd licht naar voren buigen tijdens het slikken. Hierdoor vergroot je de keelopening, waardoor het medicijn makkelijker naar binnen gaat.

• Capsules vochtig maken. Voor sommige capsules helpt het om de buitenkant zacht te maken door ze op een lepel met water vochtig te maken. Let wel op dat dit niet bij alle capsules kan, dus vraag dit altijd na bij de apotheker.

• Medicijn mengen met voedsel. Als het medicijn samen met voedsel ingenomen mag worden, kun je het mengen met een dikkere vloeistof zoals yoghurt, vla of appelmoes. Geef eerst een klein beetje met het medicijn erin, zodat je zeker weet dat alles is ingenomen, en daarna de rest van het eten.

• Tabletten breken of fijnmaken. Als je het medicijn moet breken of fijnmaken, of een capsule moet openen, kan de apotheker je vertellen hoe je dat op de juiste manier doet.

Meedoen aan onderzoek?

Wil je bijdragen aan een onderzoek voor gezonde darmen bij jonge kinderen? De TOBBI-studie helpt huisartsen en apothekers om beter advies te geven over het gebruik van ondersteunende voeding na een antibioticakuur bij kinderen om bijwerkingen van de kuur te verminderen.

Is jouw kind 1, 2 of 3 jaar en krijgt het nu het antibioticum amoxicilline? Meld je dan aan. Aanmelden kan alleen tot het einde van de kuur.

Heeft je kind geen antibiotica, maar wil je eenmalig ontlasting doneren van je 3-jarige kind? Ook dan kun je meedoen.

Meld je nu aan

Nadelen en bijwerkingen van antibiotica bij kinderen

Artsen zijn vaak voorzichtig met het voorschrijven van antibiotica aan kinderen. Te veel of te vaak antibiotica kan leiden tot bacteriën die resistent worden. Hierdoor kunnen antibiotica minder goed werken als ze later echt nodig zijn. Daarom geven artsen vaak de voorkeur aan het natuurlijke herstel van het lichaam, omdat antibiotica niet alleen slechte, maar ook goede bacteriën doden, wat niet te vaak mag gebeuren.

Hier zijn enkele mogelijke bijwerkingen waar je kind last van kan krijgen:

• Maagklachten. Buikpijn, misselijkheid en diarree kunnen optreden.
• Allergische reacties. Sommige kinderen krijgen een allergische reactie, variërend van huiduitslag tot ernstigere symptomen zoals ademhalingsproblemen.
• Schimmelinfecties. Antibiotica kunnen de balans tussen goede en slechte bacteriën verstoren, wat kan leiden tot schimmelinfecties.
• Ontstoken slijmvliezen. Dit kan gebeuren in de mond, mondhoeken, keel, vagina of anus door een verstoorde balans van bacteriën en schimmels.
• Extreem moe, bleke huid, bloedneuzen, blauwe plekken. Als je dit merkt, ga dan naar de huisarts. Dit kan duiden op een tekort aan rode en witte bloedcellen of bloedplaatjes.

Gevolgen van antibiotica voor de darmen

Het gebruik van antibiotica heeft ook effect op de werking van je kinds darmen. Als de goede bacteriën door antibiotica worden gedood, raakt de natuurlijke balans in de darmen verstoord. Dit kan leiden tot klachten zoals diarree of een verminderde weerstand, waardoor je kind sneller nieuwe infecties kan krijgen. Bij kinderen die meerdere antibioticakuren krijgen in hun eerste levensjaren, kan er zelfs een verhoogd risico ontstaan op immuun-gerelateerde ziekten zoals astma, allergieën en eczeem.

Darmflora van je kind ondersteunen

Probiotica, prebiotica en synbiotica worden tegenwoordig bij volwassenen aangeraden na een antibioticakuur. Op dit moment is er nog niet genoeg onderzoek gedaan naar de effectiviteit bij jonge kinderen. Er is daarom nog geen duidelijk advies over het gebruik van deze supplementen voor kinderen. Wel is het belangrijk om gevarieerde en vezelrijke voeding te geven om de darmgezondheid van je kind te ondersteunen.

Wat er nu bekend is over deze supplementen:

• Probiotica. Dit zijn levende bacteriën die in voedingsmiddelen zoals yoghurt voorkomen en die je kind kunnen helpen om de goede bacteriën in de darmen aan te vullen. Toch zijn probiotica gevoelig voor antibiotica, wat betekent dat hun effect tijdens een antibioticakuur beperkt kan zijn.

• Prebiotica. Dit zijn vezels die de groei van goede bacteriën in de darmen bevorderen. Ze komen van nature voor in volkoren producten, groenten en fruit. Door je kind deze vezelrijke voeding te geven, kun je helpen de darmflora te ondersteunen in het herstel na een antibioticakuur.

• Synbiotica. Dit zijn een combinatie van probiotica en prebiotica. Deze combinatie kan mogelijk het herstel van de darmflora versterken. Hier wordt nog veel onderzoek naar gedaan, vooral bij kinderen.

Bron: Wageningen University & Research