Wat is koorts?

Koorts is op zichzelf geen ziekte. Koorts is een stijging in de lichaamstemperatuur. Het geeft aan dat er ergens in het lichaam iets mis is en als reactie wordt de temperatuur verhoogd. Meestal wordt de temperatuurstijging veroorzaakt door een infectie. Je kind kan een infectie oplopen wanneer er bacteriën of een virus zijn lichaam binnendringen. Het lichaam van je kind zal zich tegen deze indringers verzetten door de temperatuur te verhogen. Bij jonge kinderen (onder de 5 jaar) komen infecties met koorts vaak voor, soms wel 8 keer per jaar. Dit komt omdat bij jonge kinderen het afweersysteem nog ‘in training’ is. Het nog jonge lichaam leert op deze manier virussen en bacteriën te herkennen en te bestrijden.

Wanneer heeft je kind koorts?

Koorts komt veel voor bij jonge kinderen onder de vijf jaar. Je kind heeft koorts als zijn lichaamstemperatuur 38 graden is of hoger dan 38 graden. Net als bij volwassenen kan de lichaamstemperatuur van je kind tegen de avond nog iets omhoog gaan. Bij een infectie kan de temperatuur oplopen tot 40 of 41 graden. Dat kan geen kwaad. De koorts is niet schadelijk voor het lichaam of de hersenen. Zolang het lichaam de warmte kwijt kan, komt de temperatuur zelden tot boven de 41 graden. De hoogte van de koorts zegt weinig over de ernst van de ziekte. Blijf op verschijnselen letten om in te schatten of je kind erg ziek is. Je hoeft dus niet telkens te meten. Een keer per dag de temperatuur meten is genoeg. Als je kind steeds zieker wordt, en je denkt dat de koorts hoger is, kun je opnieuw meten. Als je kind zich niet ziek voelt hoef je dat niet (meer) te meten.

Wat veroorzaakt een hoge temperatuur?

De meeste koorts wordt veroorzaakt door infecties of andere ziekten. De hoge lichaamstemperatuur maakt het moeilijker voor de bacteriën en virussen die infecties veroorzaken om te overleven.

Veel voorkomende aandoeningen die koorts kunnen veroorzaken zijn:

• Infecties van de luchtwegen
• Griep
• Oorinfecties
• Nier- of urineweginfecties (UTI’s)
• Veel voorkomende kinderziekten, zoals waterpokken en kinkhoest.

De temperatuur van je kind kan ook oplopen na vaccinaties, of als het oververhit raakt door te veel beddengoed of kleding.

Hoelang duurt koorts gemiddeld?

De koorts kan enkele dagen duren. De helft van de kinderen heeft op de vierde dag nog koorts, een kwart heeft op de zevende dag nog koorts. De duur van de koorts zegt niets over de ernst van de ziekte. De meeste virusinfecties gaan vanzelf over. Blijf wel op andere ziekteverschijnselen letten.

Als je kind niet wilt eten

Maak je niet te veel zorgen als je kind niet wil eten. Dit komt vaak voor bij infecties die koorts veroorzaken. Voor kinderen die nog normaal drinken en plassen is minder eten dan ook niet erg.

Wat kun je doen als je kind koorts heeft?

Alle kinderen krijgen koorts, en in de meeste gevallen zijn ze binnen een paar dagen weer helemaal de oude. De manier waarop ze zich gedragen kan belangrijker zijn dan de uitslag van de thermometer. Wanneer je kind koorts heeft kun je op de volgende punten letten.

Temperatuur opnemen

Als je denkt dat je kind koorts heeft, kun je de temperatuur opnemen met een koortsthermometer. Tegenwoordig is er een oorthermometer verkrijgbaar die al na een paar seconden de lichaamstemperatuur van je kind weergeeft. Dit is een erg snelle en makkelijke manier voor het bepalen van de temperatuur. Natuurlijk kun je de temperatuur van je kind ook meten met behulp van een normale koortsthermometer. Je krijgt het meest betrouwbare resultaat wanneer je de thermometer ongeveer één centimeter in de anus steekt en vervolgens één minuut wacht, voordat je de temperatuur afleest.

Daarnaast kun je de temperatuur van je kind ook onder zijn tong of onder zijn oksel meten. Deze metingen zijn echter minder betrouwbaar. Om toch een indicatie te krijgen van de temperatuur van je kind, moet je op deze plaatsen bovendien langer achter elkaar meten. Drie minuten zijn meestal wel genoeg. Als je de temperatuur van je kind onder zijn tong meet, bestaat overigens het gevaar dat je kind de thermometer kapotbijt.

Veel laten drinken

Wanneer je kind koorts heeft, is het erg belangrijk om ervoor te zorgen dat hij genoeg drinkt. Omdat de lichaamstemperatuur van je kind hoger ligt dan normaal, zal hij tijdens een koortsaanval meer vocht verliezen. Je zult merken dat je kind zweet en klammer aanvoelt dan anders. Waarschijnlijk heeft je kind bij koorts, minder zin om te drinken. Dit komt omdat hij zich niet lekker voelt. Juist dan is het belangrijk om ervoor te zorgen dat je kind voldoende vocht binnenkrijgt. Daarmee voorkom je namelijk dat je kind uitdroogt.

Het gevaar van uitdroging is nog groter wanneer je kind naast koorts ook last heeft van diarree of moet overgeven. Dan is het vochtverlies namelijk nog veel hoger. Wanneer je kind hoge koorts heeft (39° C of hoger), moet je ervoor zorgen dat hij voor elke kilo die hij weegt minstens 50 milliliter per dag drinkt. Een kind van 16 kilo moet dus minimaal 800 ml. vocht binnenkrijgen. Je kunt je kind laten drinken door hem verspreid over de dag kleine beetjes gekookt, en vervolgens afgekoeld water te voeren met een lepeltje of een flesje.

Wanneer je kind ook diarree heeft

Heeft je kind naast koorts ook last van waterige diarree of geeft hij veel over, dan kun je hem bovendien een vloeistof toedienen die speciaal is ontwikkeld om uitdroging te voorkomen. Deze vloeistof heet orale rehydratievloeistof (ORS) en is verkrijgbaar bij de apotheek. Het drankje zorgt ervoor dat het vocht- en het zoutgehalte van het lichaam van je kind worden aangevuld. Neem in deze gevallen in ieder geval altijd contact op met je huisarts. Je kunt gemakkelijk zelf controleren of je kind lijdt aan uitdrogingsverschijnselen.

Wanneer je de huid van je kind op een armpje of beentje of in een huidplooi oppakt en weer loslaat, hoort de huid van je kind meteen terug te glijden in de oorspronkelijke positie. Als dat niet zo is, is je kind ernstig uitgedroogd. In die gevallen moet je hem zo snel mogelijk naar de eerste hulp van een ziekenhuis brengen.

Luchtige kleding of beddengoed

Vaak denken ouders dat het goed is om een kind met koorts zo warm mogelijk in te pakken met extra kleertjes en een dikke laag dekentjes. Toch is dat niet zo. Tijdens een koortsaanval heeft je kind last van overtollige lichaamswarmte die hij kwijt moet kunnen raken. Daarom is het beter om je kind bij koorts luchtig aan te kleden en onder een lakentje te leggen. Zo voorkom je dat je kind last krijgt van warmtestuwing. Probeer wel te voorkomen dat je kind te veel afkoelt. Dat gevaar bestaat vooral wanneer je kind veel zweet.

Medicijnen geven bij koorts

Veel ouders hebben de nijging om pijnstilling zoals paracetamol of ontstekingsremmers zoals ibuprofen te geven. Dit is niet nodig, het lichaam is zelf instaat om het virus op te lossen. Je kunt wel pijnstilling geven wanneer je kind zich erg ziek voelt, slecht drinkt of pijn heeft. Begin dan altijd met paracetamol voor kinderen.

Wat als je kind koortsstuipen krijgt?

Sommige kinderen krijgen bij hoge koorts last van stuipen of koortsconvulsies. Dit lijkt op een epileptische aanval. De spieren van je kind verkrampen en trekken onregelmatig samen. Bovendien reageert je kind niet meer op prikkels uit zijn omgeving en lijkt het bewusteloos te zijn. Deze stuipen worden veroorzaakt door een plotselinge storing in de elektrische functie van de hersenen.

Stuipen komen het meest voor bij kinderen tussen de 6 maanden en de 5 jaar. Uit onderzoek is gebleken dat ongeveer 4% van alle kinderen in Nederland tenminste één keer last heeft van stuipen tijdens een koortsaanval. Als je kind eenmaal stuipen heeft gehad tijdens een koortsaanval, bestaat de kans dat dit zich de volgende keer herhaalt. De kans daarop is het grootst op de leeftijd van 12 tot 24 maanden. Wanneer er koortsstuipen of epilepsie in de familie zitten, is de kans op herhaling nog groter.

Hoewel de meeste ouders vreselijk schrikken wanneer hun kind last heeft van stuipen, wijzen stuipen lang niet altijd op gevaar. Alleen bij kinderen jonger dan 6 maanden zijn koortsstuipen bijna nooit onschuldig. Wanneer een kind dat ouder is dan 6 maanden stuipen krijgt tijdens een koortsaanval, is dit in de meeste gevallen geen aanwijzing voor een ernstige ziekte.

Wanneer naar de huisarts als je kind koorts heeft?

Neem direct contact op met je huisarts als je kind met koorts:

• Veel braakt of diarree heeft
• Als je kind slap en lusteloos is
• Niet reageert tijdens de koortsaanvallen
• Geen behoefte heeft om te drinken
• Gaat ineens met armen en benen schokken (koortsstuip)
• Huiduitslag of paarse vlekken die op blauwe plekken op de huid lijken
• Huilen dat niet ophoudt
• Blauwe lippen, tong of nagels
• Ernstige hoofdpijn
• Ademhalingsproblemen die niet beter worden als de neus wordt vrijgemaakt
• Matige tot ernstige buikpijn

Wanneer je kind naast de koorts echter alleen maar last heeft van een verkoudheid (met helder, waterig snot) en verder nog normaal drinkt en helder reageert, is er waarschijnlijk niet zo veel aan de hand. Als je kind een van bovenstaande symptomen hebt en naar de huisarts gaat, dan kijkt hij eerst waarom je kind koorts heeft en wat de oorzaak is. Meestal is dit een infectie door een virus. Deze gaat vanzelf over, antibiotica heeft dan geen nut. Bij 1 op de 10 kinderen die de huisarts naar het ziekenhuis stuurt, komt de infectie door een bacterie. Dan kan het nodig zijn om met antibiotica te behandelen.

Bron: Thuisarts.nl, Tergooi.nl