Vaak komt zo’n vraag naar boven naar aanleiding van een concrete belevenis. Maar ook iets wat hij heeft gehoord of gezien op televisie kan zijn nieuwsgierigheid aanwakkeren. Je kind is erg nieuwsgierig naar alles wat met lichamen en de verschillen tussen jongens en meisjes te maken heeft. Tot ca. vier jaar leert je kind hoe het eigen lichaam eruit ziet. Je kunt dit met behulp van een boek doen of lichaamsdelen aanwijzen en zeggen hoe alles heet. Geef alles een naam - ook de geslachtsdelen dus.

Verschillen tussen jongens en meisjes

Op jonge leeftijd leer je je kind over de verschillen tussen jongens en meisjes. Als je zowel een zoon als een dochter hebt, dan zien ze elkaars lichaam en daarbij ook de verschillen. Op welke leeftijd ze zich bewust worden dat er verschillen zijn tussen hun eigen lichaam en die van hun broer of zus kan per kind verschillen. Geef je kind de mogelijkheid om dit te ontdekken, maar maak het niet ongemakkelijk. Samen douchen of tijdens het aan/uitkleden kunnen ze elkaar of jou als ouder zien. Je kunt je kind op dit moment ook uitleggen dat ze wel naar elkaars lichaam kunnen kijken, maar dat ze elkaars lichaam op sommige plekken niet horen aan te raken. Vertel ook dat dit alleen thuis mag, samen met papa en mama. En dat andere mensen je niet in je blootje mogen zien. Je kunt om het makkelijk te maken ‘de onderbroeken-regel’ uitleggen. Waar een onderbroek je lichaam bedekt, is verboden voor anderen dan papa en mama. Past opa of oma soms op en verschonen die je kind of helpen ze op de wc? Vertel dan dat opa en oma dat dan wel mogen, maar dat ze op andere momenten niet daar mogen kijken of aanraken. Zorg dat je kind weet wat er wel en niet normaal is.

Hoe ga je om met deze vragen?

Het is misschien even schrikken als je kind met een vraag over seks of geslachtsdelen komt. Maar voor je peuter is het alleen een fascinerend thema waar hij uit pure nieuwsgierigheid naar vraagt. Het gaat je kind niet om het seksuele aspect, maar om het technische aspect van de voortplanting: “Waar komen kindjes vandaan? Hoe werkt dat?” Verhaaltjes over de ooievaar die baby’s bezorgd zijn verwarrend voor je kleine. Wanneer je de vragen van je kind serieus neemt, zal het zich ook comfortabel voelen om moeilijke vragen en geheimen met je te delen.

Lees ook: Niet elke misbruiker is een enge man in de bosjes

De meeste ouders willen open en eerlijk antwoord geven. Het beste is om seks en seksualiteit bespreekbaar te houden tijdens de hele opvoeding. Een spontane vraag kun je luchtig en algemeen beantwoorden. Je hoeft niet over je eigen seksualiteit te praten. Vaak heeft een jong kind aan een kort antwoord genoeg om zijn nieuwsgierigheid te bevredigen. Als je het moeilijk vindt om zelf een gesprekje te voeren over dit onderwerp zou je ook een boek kunnen voorlezen. Geef ook, als het gaat om knuffelen en lief zijn tegen elkaar, het goede voorbeeld als ouders.

Het beestje bij de naam noemen

Een arm is een arm, een been een been, maar hoe zit dat met geslachtsdelen? Daar doen we als ouders soms nog wat moeilijk over. En dan voornamelijk bij het geslachtsdeel van meisjes, daar hebben we in onze maatschappij niet écht een naam voor. Bij jongens noemen we dat in de meeste gevallen gewoon een piemel, maar voor meisjes kiezen ouders toch vaak een soort koosnaampje wat de lading niet dekt en zelfs verwarrend kan zijn. Wanneer we met gekke namen over het geslachtsdeel bij meisjes praten, wat voor boodschap geef je je kinderen dan mee? Niemand die een koosnaampje voor een oor of schouder verzint.

Jongens

piemel(tje), plassertje of penis

Meisje

plasser, vagina, vulva, doos(je) of poes

En seks dan?

En als het gaat om seks zelf, houd het dan ook zo simpel mogelijk voor je kind. De seksuele ontwikkeling van je kind heeft nog weinig te maken met seks zoals wij dat kennen. Er zijn tal van boeken met goede illustraties verkrijgbaar of te leen bij de bibliotheek om alle vragen van je kind te beantwoorden. En natuurlijk is het leuk om te zien hoe een baby groeit in de buik van de mama. Zeker als er een broertje of zusje op komst is zal je kind dat heel interessant vinden! Vanaf ca. drie jaar krijgen kinderen door dat volwassenen een soort geheimzinnigheid hebben rondom seksualiteit. Ze gaan hun grenzen opzoeken door ‘vieze’ woorden te zeggen of in hun blootje rond te lopen. Kleuters gaan rollenspellen spelen: ‘vadertje en moedertje’ of ‘doktertje’ spelen.

Naast vragen beantwoorden over seksueel gedrag leer je je kind wat wel en niet kan. Je kind hoort niet met zijn hand in zijn broek te zitten aan tafel of aan zijn piemel te zitten terwijl het met andere kindjes speelt. Dat doen papa en mama ook niet. Als je kind onder de douche of in bed zijn geslachtdeel aanraakt, om uit zichzelf te ontdekken, kan je dit laten gaan. Je hoeft het niet te benoemen, je kan het gewoon negeren. Zeker voor kinderen die een luier dragen is hun geslachtsdeel nog interessant omdat ze er niet altijd bij kunnen, zoals met hun tenen bijvoorbeeld wel het geval is.

Je kunt je kind al vroeg leren dat er een verschil is tussen dingen die je alleen thuis doet en dingen die je in het openbaar doet. Daarbij hoort ook het friemelen aan je geslachtsdelen. Zo voorkom je gênante scènes in de supermarkt of als je op visite bent.