Beoordeeld door

Marit Verschuuren

Expert mondgezondheid en gedragsverandering

Wanneer komen de eerste kiezen door?

De eerste kiezen komen gemiddeld na 13 tot 19 maanden door. Hierbij verschijnen eerst de voorste kiezen aan beide kanten. De achterste kiezen in het melkgebit komen na gemiddeld 23 tot 31 maanden door. Elk kind is echter anders, dus maak je niet te veel zorgen als de eerste kiezen van je kind wat te vroeg of te laat komen. Je kind krijgt acht melkkiezen (twee aan elke kant van de mond, zowel in de boven- als in de onderkaak). Als een scherpe kleine snijtand je baby al ongelukkig maakte, bedenk dan eens wat een grote vierkante kies kan doen.

Hoe herken je doorkomende kiezen?

Het doorkomen van de melkkiezen kan je dreumes - net als bij de eerste tandjes - heel wat pijn en last bezorgen. Sommige kinderen komen zonder veel problemen door de tandjes heen. Kiezen zijn aanzienlijk groter dan tandjes en daarom oefent een doorkomende kies veel meer druk uit op het tandvlees. Dat veroorzaakt ongeveer twee keer zoveel pijn. De pijn in je kinds mond kan ervoor zorgen dat hij wat hangerig en huilerig wordt. Je kleintje kan een paar dagen kwijlen en prikkelbaar zijn. Het kan ook dat je kind de hele dag door huilt van de pijn en ’s nachts slecht slaapt.

Veel kleintjes verliezen tijdelijk tijdens het doorkomen van een kies hun eetlust, omdat ze het te pijnlijk vinden om te eten of aan een flesje zuigen erg zeer doet. Ook kan het zijn dat je kind slecht slaapt en ‘s nachts regelmatig wakker wordt van de pijn. Probeer je kind te troosten en weet dat dit vanzelf weer overgaat.

Koorts bij doorkomende kiezen

Ga er overigens niet direct vanuit dat de klachten door doorkomende kiezen komen als je kind hangerig is en verhoging heeft. Je kind kan ook gewoon ziek zijn. Een kind dat niet wil eten en steeds met zijn handje over zijn wang en oor wrijft, kan bijvoorbeeld ook een oorontsteking hebben.

Veel ouders vermoeden dat doorkomende kiezen koorts en diarree veroorzaken, maar door onderzoekers is nooit bewezen dat dit symptomen zijn. Hoewel gevoelig en gezwollen tandvlees de temperatuur kan verhogen, veroorzaken doorkomende kiezen meestal geen hoge koorts of diarree. Als je kind koorts krijgt tijdens de doorkomende kiezen, is er waarschijnlijk iets anders dat de koorts veroorzaakt. Als je twijfelt, kun je het beste even contact opnemen met je huisarts.

Heeft je kind rode wangen?

Als je kind voor het eerst kiezen begint te krijgen, kan de omgeving rood en gezwollen worden. Je hebt dit waarschijnlijk al meegemaakt wanneer je baby tandjes kreeg. Net zoals het tandvlees van je kleintje rood kan worden tijdens het doorkomen van de tandjes, kunnen ook zijn wangen rood worden. Blozende, rode wangen zijn een veel voorkomend symptoom van doorkomende tandjes en kunnen door verschillende factoren worden veroorzaakt.

Hoewel warme wangen een normaal teken zijn van doorkomende tandjes, is zoals eerder te lezen koorts dat dus niet. Als je kind meer dan 38°C koorts heeft en daarbij sufheid, benauwdheid of tekenen van uitdroging vertoont, is het verstandig om de huisarts te raadplegen voor advies. Ook als de koorts voor langere tijd blijft aanhouden.

Hoelang duurt doorkomen kiezen?

Het doorkomen van een kies duurt gemiddeld 8 dagen, waarvan 4 dagen voor en 4 dagen nadat de kies door het tandvlees komt. Er kan een blauwgrijze bel op het tandvlees te zien zijn. Dit is de plek waar de tand op het punt staat te verschijnen. Dit heet een eruptiecyste en verdwijnt zonder behandeling. In deze periode kan het moeilijk zijn om kinderen op hun gemak te stellen.

Hoe kun je de pijn verzachten bij doorkomende kiezen?

Bij aanhoudende pijn kun je bij de drogist middeltjes kopen die geschikt zijn voor jonge kinderen. Je kunt de pijn van doorkomende kiezen verzachten door een homeopathisch kindergeneesmiddel of een regulier geneesmiddel te gebruiken. Vaak is dit in de vorm van druppels of gel. De stof in deze middeltjes verdooft het tandvlees, waardoor de pijn minder wordt. Het effect van deze middelen is beperkt.

Betere manieren om de pijn bij doorkomende kiezen te verzachten:

• Er zijn speciale bijtringen verkrijgbaar die je van tevoren kunt koelen in de koelkast. Zorg ervoor dat je een bijtring koopt die geschikt is voor een kind dat al snijtanden heeft. Er zijn namelijk ook bijtringen van plastic, gevuld met vloeistof, waar een dreumes met een paar stevige snijtanden al snel doorheen bijt. Let op: leg de bijtring niet in het vriesvak. Als iets te koud is, kan dit juist meer pijn veroorzaken aan het tandvlees.

• Extra aandacht en liefde van jou helpt altijd als je kind zich niet lekker voelt.

• Druk en kou op het tandvlees voelen vaak erg prettig. Geef je kind daarom iets kouds om op te kauwen. Een koud en nat washandje kan bijvoorbeeld uitkomst bieden.

• Je kunt een paracetamol of een regulier geneesmiddel geven dat verkrijgbaar is bij apotheek en drogist.

Hoe kun je troost bieden aan je kind met doorkomende kiezen?

Natuurlijk kun je ook zelf met je vinger of met een theelepeltje het pijnlijke tandvlees van je kind zachtjes masseren. Zo merkt je dreumes meteen dat je bewust bent van zijn pijn en daar iets aan probeert te doen. Het gevoel dat zijn ouders hem willen helpen en troost bieden, maakt de pijn vaak meteen al wat minder. Door de pijn te benoemen en je kind veel te knuffelen, zal hij zich gesteund voelen.

Geen fles geven, maar uit beker drinken

Wanneer de eerste kiezen van je kind doorkomen, wordt vooral zuigen erg pijnlijk. Als je kind gewend is om uit een flesje te drinken, kan dat tot gevolg hebben dat hij telkens na een paar tellen zuigen met een vertrokken gezicht zijn fles weigert. Om ervoor te zorgen dat je kleintje genoeg vocht binnen krijgt, kun je hem het beste uit een beker laten drinken. Gaat uit een beker drinken nog wat lastig? Lees dan de tips in dit artikel: Van tuit naar gewone beker.

Mondverzorging voor kiezen van je kind

Het is een spannende gedachte dat met het doorkomen van de kiezen je kind een compleet gebit van 20 melktanden heeft. Met deze nieuwe kiezen is het nog belangrijker om de mond goed te verzorgen. Kiezen hebben weliswaar een groter oppervlak, maar ze zijn moeilijker te bereiken bij het poetsen. Dit weet je misschien al uit uw eigen ervaring. Omdat ze moeilijk te bereiken zijn, is er een kans dat tandplak zich ophoopt en dat er vroege gaatjes (cariës) ontstaan. Melktanden spelen een zeer belangrijke rol in de groei en ontwikkeling van je kind. Ze helpen onder andere de gezichtsstructuur groeien. Een goede verzorging van het melkgebit is dus heel belangrijk. Bezoek met je kind de tandarts vanaf de eerste doorgekomen tand en vraag om advies als het poetsen een uitdaging is.

Muts op ter bescherming tegen kou

Tot slot nog een tip voor alle dreumesen die in de winter hun eerste kiezen krijgen. Kou op het tandvlees mag dan pijnverzachtend werken, kou aan het hoofdje kan de pijn juist verhogen. Vooral koude wind is funest bij kiespijn. Hou je kind daarom een paar dagen binnen en zorg ervoor dat - als je naar buiten gaat - je kind een warme muts en sjaal draagt die ook zijn wangen en kaken beschermt.

Ontdek meer tips en adviezen van deskundige Marit Verschuuren.