Opvoeding na een scheiding

Het kan zijn dat jullie voor de scheiding al niet op één lijn zaten. Of dat grootouders ongevraagd hun zegje deden over jouw manier van opvoeden. Na de scheiding is er soms ook nog een nieuwe partner - van jezelf of je ex - die zich bemoeit met de opvoeding. Lastig voor jou, maar je kind kan snel knel komen te zitten tussen twee of meerdere kampen. Kinderen scheiden mee. Dit is nooit de bedoeling, echter vaak wel realiteit. En dan is er ook nog je verdriet. Bedenk dat de kwaliteit van de band met je kind(eren) mede afhankelijk is van de kwaliteit van de band met de andere ouder. Hoe beter de relatie met de andere ouder, hoe beter de relatie met je kind.

Dezelfde regels bij beide ouders

Het is voor een kind het prettigst als dezelfde regels gelden bij zowel papa als mama. Dit voorkomt verwarring; je kind hoeft dan niet steeds na te denken of iets wel of niet mag. Het handhaven van dezelfde tradities en rituelen in beide huizen maakt het voor je kind helemaal duidelijk en voorspelbaar wat er van hem of haar verwacht wordt.

Regelmaat en consequentie

Een consistente aanpak geeft je kind een gevoel van orde en controle, wat bijdraagt aan emotionele stabiliteit. Verschillen in regels en gewoonten tussen de huishoudens kunnen het kind in verwarring brengen.

Verschillen accepteren

Ook als jullie het over de basis eens zijn, kunnen er in de praktijk verschillen ontstaan in hoe jullie de regels toepassen. Dit is natuurlijk, aangezien iedere ouder een eigen stijl heeft. Het kan gebeuren dat je kind probeert te profiteren van deze verschillen. Het is dan belangrijk om vast te houden aan je eigen regels en uit te leggen dat wat bij papa thuis geldt, niet per se bij mama thuis geldt, en andersom.

Leeftijdsgebonden afspraken

Jongere kinderen hebben meer behoefte aan regelmaat en rituelen dan oudere kinderen. Voor hen is het makkelijker om onderscheid te maken tussen de situaties bij beide ouders naarmate ze ouder worden. Voor oudere kinderen kan het juist leerzaam zijn om te ervaren dat het leven bij elke ouder anders is en dat ze van beide situaties iets kunnen leren.

Communicatie

Het is belangrijk om af te spreken hoe jullie in de toekomst communiceren over de kinderen. Overweeg het organiseren van periodieke gesprekken, bijvoorbeeld maandelijks, elk kwartaal of jaarlijks, om te bespreken hoe het met de kinderen gaat. Deze gesprekken kunnen plaatsvinden tijdens een koffiemoment of via een gepland telefoongesprek, waarbij jullie je uitsluitend richten op de behoeften van de kinderen.

Bij uitdagende communicatie kan een communicatieboek nuttig zijn. In dit boek kun je belangrijke zaken noteren, zoals huiswerk, medicatie of andere relevante informatie over de kinderen. Zorg ervoor dat de toon in het boek respectvol blijft; onthoud dat de kinderen kunnen lezen wat er geschreven staat.

Lees ook: Tips bij de overdracht van de kinderen

Maak een rooster

Het is gebruikelijk voor gescheiden ouders om een vierwekelijks rooster te maken voor waar de kinderen verblijven. Dit rooster kan aangeven waar de kinderen elke nacht slapen. Vaak wordt een patroon van twee weken herhaald, maar maatwerk is mogelijk. Denk ook aan aparte regelingen voor schoolvakanties.

Het rooster kan flexibel zijn. Het kan bijvoorbeeld momenten bevatten waarop de kinderen tijd doorbrengen met één ouder, maar bij de andere ouder slapen. Ook kunnen er momenten voor telefoon- of videogesprekken zijn opgenomen. Onthoud dat elk gezin uniek is, en dit voorbeeld slechts één van de vele mogelijkheden toont. Het is niet bedoeld als standaard.

Het is zeldzaam dat twee roosters exact hetzelfde zijn. Houd rekening met de veranderende behoeften van de kinderen naarmate ze ouder worden en hun activiteiten, school en levens veranderen. Het is goed om te starten met een basisrooster en te observeren hoe dit werkt, met de bereidheid om het aan te passen als dat nodig is.

Duidelijkheid bieden

Het is van groot belang dat je kind weet waar het aan toe is bij elke ouder. Dit geldt vooral in de onzekere periode vlak na de scheiding. Wees daarom zo consequent en duidelijk mogelijk. Hoewel het begrijpelijk is dat je vanwege de emoties van de scheiding strenger of juist toegeeflijker kan zijn, kan dit de verwarring bij je kind vergroten. Probeer daarom zoveel mogelijk vast te houden aan de bekende regels en gewoonten.

Overeenstemming bereiken in de ouderschapsregeling

Het vinden van een gezamenlijke ouderschapsregeling tijdens een echtscheidingsprocedure kan uitdagend zijn. Emoties kunnen hoog oplopen en onopgeloste conflicten uit het verleden kunnen de situatie bemoeilijken. Hier zijn enkele tips om de opvoeding te vereenvoudigen:

• Aanvaard dat de andere ouder een andere aanpak, opvoeding, waarde en normen kan hebben.
• Het is cruciaal om de behoeften van de kinderen voorop te stellen. Dit kan helpen om persoonlijke geschillen en wrok opzij te zetten.
• Probeer open en eerlijk te communiceren. Het erkennen van elkaars zorgen kan helpen om een basis te vinden voor overeenstemming.
• Overweeg mediation of counseling. Een neutrale derde partij kan helpen bij het vinden van een compromis.
• Flexibiliteit en bereidheid om te onderhandelen zijn essentieel. Een compromis kan beter zijn dan een langdurig conflict.
• Juridisch en psychologisch advies kan helpen om een evenwichtig en eerlijk plan op te stellen dat het beste is voor de kinderen.
• Probeer conflicten niet te laten escaleren. Het in stand houden van een respectvolle omgang met elkaar is in het belang van de kinderen.
• Verwerk bewust je eigen emoties over de ander en de scheiding. De manier waarop je als ouder omgaat met het verdriet, de boosheid, angst en veranderingen die bij een scheiding horen, zal hetzelfde zijn bij je kind(eren). Je kind spiegelt de ouder. Vertoon je dus negatief gedrag naar de andere ouder, dan zal je kind dat overnemen. En hij kan zo in tweestrijd komen met zichzelf of zich gaan afkeren, wat niet in het belang is van het kind.
• Geef jezelf, de andere ouder en jullie kind tijd om alles te verwerken. Het is een proces, wat makkelijk een jaar tot anderhalf jaar kan duren.
• Door inzicht te krijgen in je eigen opvoedstijl, creëer je rust. En sta je achter je eigen beslissingen die je maakt in de opvoeding van je kind(eren). Dan weet en voel je: ik doe het goed en sta achter mijn opvoedingsstijl. Dan is het ook makkelijker om de opvoedstijl van de andere ouder los te laten.

Mochten jullie er als ouders niet uitkomen dan zijn er verschillende websites die ondersteuning bieden aan gescheiden ouders en kinderen. Twee belangrijke bronnen website zijn:

Villa Pinedo: Deze website biedt een platform voor kinderen met gescheiden ouders om hun ervaringen te delen en ondersteuning te vinden. Ze bieden ook een Buddy-programma, waarbij kinderen gekoppeld worden aan een jongere die zelf ervaring heeft met de scheiding van ouders. Voor ouders biedt Villa Pinedo inzichten in de belevingswereld van kinderen tijdens en na de scheiding en diverse hulpmiddelen zoals online trainingen, open brieven geschreven door kinderen, en een ouder-kind contract. Meer informatie is te vinden op Villa Pinedo.

Kenniscentrum Kind en Scheiding: Deze organisatie helpt gezinnen voor, tijdens en na een scheiding. Ze bieden advies en ondersteuning aan zowel ouders als kinderen. Het Kenniscentrum Kind en Scheiding werkt samen met diverse zorgaanbieders om maatwerk te leveren en biedt verschillende soorten ondersteuning, waaronder ambulante hulp, jongerencoaching en ondersteuning bij ouder-kind conflicten. Voor meer informatie, bezoek Kenniscentrum Kind en Scheiding.

Deze websites zijn nuttige bronnen voor zowel kinderen als ouders die te maken hebben met de uitdagingen van een scheiding. Ze bieden praktische hulp en emotionele steun om de impact van een scheiding te beperken.

Dit artikel is geschreven in samenwerking met relatie- en echtscheidingstherapeut Roos Boer van KernAanpak.