Wat is een samengesteld gezin?

Je spreekt van een samengesteld gezin als je gezin de volgende kenmerken heeft.

• De kinderen zijn er al.
• Je hebt verschillende opvoedstijlen en loyaliteiten.
• Er zijn verschillende opvoeders.
• Er is vaak meer familie om het gezin heen.
• Relatie tussen ouder en kind bestond eerder dan partnerrelatie.
• Het kind is onderdeel van twee huishoudens.

Slagingskans samengesteld gezin

Twee op de drie samengestelde gezinnen gaan binnen vijf jaar uit elkaar. Dat is jammer, omdat de wil dát het slaagt met elkaar, heel groot is. En niemand gunt de kinderen weer een scheiding. De slagingskans van een samengesteld gezin hangt sterk af van een aantal factoren blijkt uit onderzoek van de vereniging Familie- en erfrechtadvocaten en Scheidingsmediators. Hoe ver woont de ex-partner en welke afspraken zijn er omtrent zorgtaken en financiën voor de kinderen? En uiteraard is een goede communicatie met een ex (op afstand) en die met de nieuwe partner van groot belang.

Stiefouder (ook wel bonusouder genoemd) zijn is een direct gevolg van het gegeven dat je nieuwe partner kinderen heeft. Het is niet een eerste keuze, maar iets waar je mee om leert gaan. Dit vergt inzet en energie. De belangrijkste voorwaarde is om ook de kinderen van de ander te omarmen. Dat gaat niet altijd zonder slag of stoot. En ook puur praktisch is leven in een samengesteld gezin niet altijd makkelijk. Zo zijn vaste rituelen bijvoorbeeld niet meer vanzelfsprekend en je moet het samen eens worden over de normen en waarden die je hanteert bij de opvoeding.

5 tips voor een geslaagd samengesteld gezin

Hoe maak je van je samengestelde gezin een geslaagd gezin? Een paar tips die hierbij kunnen helpen.

1. Geef het wennen de tijd

Wennen kost tijd, dus geef het ook tijd. Iedereen, de kinderen, je partner, jijzelf, maar ook de andere ouders en de omgeving moet wennen aan deze situatie. Probeer dit voor ogen te houden en rekening te houden met ieders behoefte en gevoelens. Kinderen kunnen zich bedreigd voelen door jouw nieuwe relatie. En ook je partner heeft tijd nodig om aan jouw kinderen te wennen en andersom.

Hoe pak je dat aan?

• Praat open en eerlijk met elkaar. Kinderen doen alles na.
• Maak werk van de samenvoeging. Probeer een band op te bouwen met de kinderen van je partner. Help de kinderen om elkaar te leren kennen.

2. Ruimte voor gevoelens

Houd goed in de gaten hoe de kinderen zich voelen. Als je vader of moeder verliefd is op iemand anders, kan dat moeilijk zijn voor een kind. En als die vader of moeder ook nog eens gaat samenwonen met de nieuwe partner, moeten kinderen de hoop opgeven dat hun ouders ooit weer samenkomen. Dat kan veel verdriet geven. Sommige kinderen houden zich afzijdig van hun stiefouder omdat zij bang zijn hun andere biologische ouder te verraden. Die botsende loyaliteiten vormen vaak een bron van conflicten en maken de verhoudingen in een stiefgezin complex. Hoewel het voor ieder kind anders is, kan het twee jaar duren voordat een samengesteld gezin een zekere stabiliteit heeft gevonden. Wees je ervan bewust dat het tijd nodig heeft.

3. Benoem en bespreek alles

De samenstelling van het gezin is veranderd. Dat heeft invloed op de dynamiek. Iedereen moet opnieuw zijn positie bepalen. Jouw jongste is misschien niet meer de jongste en misschien moet er tijdelijk een kamer worden gedeeld met het kind van de ander. Wat het beste werkt, is de communicatie open te houden. Iedereen heeft een stem. Laat ook de kinderen zelf meedenken door te praten over de veranderingen in huis. Trek stiefkinderen niet voor maar ook je eigen kinderen niet. Dat werkt averechts. Hebben je kinderen vragen, twijfels of hebben ze het even lastig, dan moeten ze altijd bij jou terecht kunnen. Let erop dat je ze altijd open vragen stelt. Dat geeft zekerheid en veiligheid.

Hoe pak je het aan?

• Houd elke week een serieuze, maar ook gezellige familievergadering. Laat iedereen zich uitspreken over wat goed gaat, wat beter kan en wat je graag wilt.
• Vraag de kinderen om na te denken over praktische zaken, zoals kamerindeling, gezamenlijke uitjes en helpen in huis.

4. Duidelijke regels voor iedereen

Bij samengestelde gezinnen zijn er verschillende opvoedculturen die onder één dak samenkomen. Dat vraagt meer duidelijkheid over wat bij wiens gezag hoort.

Opvoedregels

Opvoeding gaat over de lange termijn visie rond het welbevinden van de kinderen. Dus afspraken die over de toekomst van de kinderen gaan. Dit valt onder de verantwoordelijkheid van de biologische ouders.

Denk aan:

• Schoolkeuze, studierichting
• Oudercontacten
• Afspraken rond wisselmomenten van de kinderen
• Medische en opvoedkundige beslissingen: consultatie specialist of therapeut
• Lidmaatschap van verenigingen

Huisregels

Huisregels gaan over wat er hier en nu in jullie huis gebeurt. Dus de afspraken die nodig zijn om de goede orde in huis te bewaren en het gezellig met elkaar te hebben.

Denk aan

• Tafelmanieren
• Bedtijd
• Aantal uren schermtijd
• Klusjes uit te voeren in huis

Afspraken maken met je partner

Er is geen complete handleiding voor hoe jullie dit invullen. Maak vooral goede afspraken met je partner. Dat schept duidelijkheid voor de kinderen én voor jullie. Sommige dingen lopen in elkaar over. Bijvoorbeeld als je geen invloed hebt op de schoolkeuze (want opvoeding), maar jij wel degene bent die de kinderen haalt en brengt. Durf je uit te spreken naar elkaar en geef je grenzen aan.

5. Zorg dat iedereen ruimte krijgt

Biologische kinderen en hun ouder hebben ook hun eigen ruimte en tijd nodig. Als kinderen merken dat deze band er mag zijn, dan mag de nieuwe partner er ook zijn. Dus breng regelmatig alleen tijd met je kinderen door. Geef ieder kind individuele aandacht en doe leuke dingen. Dat versterkt het gevoel van samenzijn. En vergeet niet: kinderen vinden het ook fijn om te zien dat jij weer gelukkig bent.

TIP! Zijn er (ook) weekend-kinderen bij? Maak letterlijk en figuurlijk ruimte voor ze, zodat ze merken dat ze erbij horen. Geef ze een eigen plek en eigen spullen.

Toewerken naar een stabiele gezinssituatie

Als jullie erin slagen om de eerste jaren goed met elkaar door te lopen en toe te werken naar een stabiele gezinssituatie, dan is dit een verrijking voor alle gezinsleden. Iedereen heeft geleerd en zich ontwikkeld in deze nieuwe situatie. Zo kan ieder juist profiteren van de verschillen die er zijn, maar ook van de nieuwe banden die zijn ontstaan.

Persoonlijke ervaringen lezen

Je vraagt je misschien af hoe andere moeders een samengesteld gezin en het bonusmoederschap ervaren hebben? Waar lopen zij tegenaan?

• Moeder én zwanger in een samengesteld gezin? Nicole & Veerle kunnen er allebei over mee praten en vertellen in dit artikel hoe dat is.
• Lees het persoonlijke verhaal van moeder en bonusmoeder Babiche over de struggles die zij ervaart in haar samengestelde gezin.
• Of lees de emotionele blogs van moeder Sharon die de andere kant belichten. Zo schreef zij: ‘Als je ex een ander heeft en zij bonusmoeder wordt’ over het dealen met de nieuwe vriendin van je ex als je net gescheiden bent. Ook schreef zij: ‘Mijn eerste ontmoeting met de bonusmoeder van Marlie’.

Bron: NJi