Wijze raad van

Robin de Jong

Vaderschapsexpert

Gelukkig willen steeds meer vaders zorgen. Vanuit de overheid wordt dat ook gestimuleerd. Naast het recht op vijf dagen geboorteverlof kunnen partners nu ook gebruik maken van het aanvullende geboorteverlof. Partners krijgen vijf weken betaald verlof (70% van het salaris) die in de eerste zes maanden na de geboorte kan worden opgenomen. Ook is het mogelijk om gebruik te maken van ouderschapsverlof. Met dit - onbetaalde - verlof kun je tijdelijk minder werken om meer tijd aan je kind(eren) te besteden. Beide ouders hebben recht op dit verlof.

Waarom zijn betrokken vaders zo belangrijk?

Als vaders meer tijd met hun kind(eren) doorbrengen, raken ze meer betrokken bij de zorg en ontwikkeling. Het draagt ook bij aan een betere band. Betrokken vaderschap heeft veel voordelen. Zo blijkt uit wetenschappelijk onderzoek dat een ongeboren kind de stem van de vader beter herkent dan die van de moeder. Deels doordat de stem van mannen meestal lager is, deels doordat die ook dan al ‘van buitenaf’ komt. Een betrokken aspirant-vader is niet alleen een beter steun voor de aanstaande moeder, maar voelt zich ook letterlijk vader worden. Vaders gaan minder testosteron produceren, waardoor ze zachtaardiger worden. Dat effect treedt niet op wanneer ze uit de buurt van hun zwangere vrouwen of kinderen blijven. Er zijn zelfs gevallen bekend waarbij mannen misselijk werden tijdens de zwangerschap. Zij hadden een verhoogde spiegel van het hormoon dat bij vrouwen de melkproductie op gang brengt.

Meer aanwezig zijn in het leven van kinderen

Mannen zijn geneigd om de voorsprong die ze met hun stemgeluid opbouwen snel uit handen te geven. Ondanks de verlofregelingen blijven vaders toch vaak veel werken. Dat is jammer, want doordat moeders allerlei routines ontwikkelen blijven vaders vaak de ‘klunzige’ tweede ouder. We noemen dit ‘maternal gatekeeping’, een zichzelf versterkende dynamiek waarbij niemand baat heeft. Moeders hebben minder geduld om het vaders te laten proberen en nemen de zorg al snel over. Tegelijkertijd krijgen vaders het verwijt dat ze niets doen in de verzorging voor het kind. Door dit patroon voor te zijn, verlaag je de kans op een echtscheiding.

Minder probleemgedrag bij kinderen

Op latere leeftijd zijn er nog meer voordelen. Met name zoons van betrokken vaders vertonen minder probleemgedrag. Ze halen hogere cijfers op school, hebben op driejarige leeftijd een hoger IQ én meer zelfvertrouwen. Dochters van betrokken vaders lopen minder kans op seksueel probleemgedrag. Dat het jonge kind van nature meer aan de moeder hecht, is onzin: hij hecht zich het meest aan de ouder die het meest aanwezig is. Door juist veel aandacht te geven en er te zijn, ontstaat de band die je wilt opbouwen. Vaders denken nog wel eens: ‘Met een baby kan ik niks.’ Niet waar, want hoe meer aandacht hij aan zijn kind besteedt, hoe meer het kind ervoor teruggeeft. Vaders krijgen zo meer mee van de ontwikkeling en er ontstaat meer interactie.

Voordelen op lange termijn

Er vroeg bij zijn is ook voor vaders zelf een langetermijninvestering. Uit onderzoek onder tienervaders blijkt, dat mannen die al tijdens de zwangerschap betrokken waren, hun leven daarna beter op orde hebben. Ze maken hun school af en vinden een betere baan, terwijl tienervaders die door hulpverleners worden buitengesloten, de handdoek helemaal in de ring gooien. Ditzelfde proces speelt waarschijnlijk ook bij andere vaders een rol: de reflex van veel mannen is om juist meer te gaan werken vanuit een gevoel van verantwoordelijkheid. Maar dat harde werken kan er juist voor zorgen dat vaders afdrijven van hun gezin.

Terwijl een man juist veel kan bijdragen aan de vroege ontwikkeling van zijn kind(eren). Allereerst zijn mannen natuurlijk een rolmodel voor jongens. Bij de kinderopvang, op de basisschool en de middelbare school hebben kinderen vooral te maken met vrouwen. Als zij thuis ook voornamelijk alleen de moeder zien, dan ontbreekt dat mannelijke voorbeeld. Ook interpreteren mannen het gedrag van kinderen anders. Een druk jongetje (of meisje!) heet voor een vrouw al snel storend; voor een man heeft dit kind gewoon veel energie, met wie je lekker gaat ravotten.

Papa’s leren andere dingen

Of het nu aangeboren of aangeleerd is, over het algemeen zijn vrouwen verzorgender dan mannen. En mannen ondernemen meer, knuffelen wat minder en stoeien meer. Zo leren ze kinderen hun lichamelijke krachten én grenzen kennen. Vaders leren kinderen meer voor zichzelf op te komen en niet bang te zijn voor dingen die mogelijk risicovol zijn. Kinderen die zonder vaderfiguur opgroeien, zijn vaker angstiger en minder assertief. Waarbij opgemerkt moet worden, dat die vaderrol natuurlijk prima door een niet biologische vader of niet-man vervuld kan worden. Vaders zijn ook in het vroege leven van hun kinderen belangrijk voor de taalontwikkeling. Waar moeders geneigd zijn om eenvoudig te praten tegen kleintjes, houden mannen daar minder rekening mee. Een beetje onaangepast, maar hierdoor leren kinderen veel meer nieuwe woorden.

Tips voor een flitsende papastart

Nu je weet wat de voordelen zijn van betrokken vaders, kun je je partner helpen met een aantal praktische tips.

1. Wees direct betrokken tijdens de zwangerschap. Denk niet: voor mij begint het straks pas.
2. Wees proactief vanaf de geboortedag van je kind en laat je niet alleen in vaderklusjes praten, zoals de boodschappen doen.
3. Neem extra (onbetaald) vaderschapsverlof op.
4. Ga een dag per week minder werken óf neem in het weekend de zorg op je.
5. Onderneem leuke dingen met je baby.