“Mijn moeder had al een keer eerder darmkanker gehad, maar na een operatie en chemobehandelingen was ze schoon verklaard. Helaas kwam de kanker terug en bleek het dit keer ongeneeslijk; ze kreeg te horen dat ze uitbehandeld was. Dit was een halfjaar voor mijn zwangerschap. Het was uiteraard heel moeilijk om dit nieuws te horen. Ik merkte ook bij mezelf dat ik er een opgejaagd gevoel van kreeg. Mijn man en ik wilden al langer kinderen en ik wilde heel graag dat mijn moeder nog zoveel mogelijk tijd met onze toekomstige zoon of dochter zou doorbrengen. We waren al aan het proberen, maar nog zonder succes. Dit bericht frustreerde dat proces nog meer."

“Uiteindelijk had ik gelukkig na acht maanden een positieve zwangerschapstest in handen. Ik was ontzettend blij, ook omdat mijn moeder de periode met onze baby zo nog kon meemaken. Ze reageerde heel verrast, blij en vooral trots. Iedereen mocht het weten! Ze was als kleuterjuf dol op kinderen. Ik wist dat ze daarom een geweldige oma zou zijn. Dat gaf me ook een dubbel gevoel, omdat ze dat niet lang zou meemaken. Waarschijnlijk bij mijn moeder ook, maar ze wilde mij beschermen tegen haar pijn en verdriet. Ze heeft daarom nooit uitgesproken in hoeverre het nieuws voor haar misschien ook een verdrietige kant had.”

Blijdschap en verdriet

“Toen mijn moeder tijdens de gender reveal de roze confetti zag, was ze de eerste die opsprong. ‘Een dochter! Zo bijzonder voor een moeder!’, riep ze. Maar als snel werd ik geconfronteerd met het feit dat ik bepaalde zaken anders voor me had gezien dan ze werkelijk waren. Mijn moeder en ik konden altijd geweldig winkelen samen. Ik had van tevoren een rooskleurig beeld dat we samen zouden shoppen voor babykleertjes en de inrichting van de babykamer. Maar bij 4 á 5 maanden zwangerschap ging het steeds slechter met haar. Ze kon niet meer mee naar de stad, omdat ze te veel buikpijn had en te moe was. Die confrontaties waren heel pijnlijk, maar ik heb ook een beetje mijn kop in het zand gestoken. Ik wilde simpelweg niet nadenken over het feit dat mijn moeder maar zo’n korte tijd met haar kleindochter zou doorbrengen. Ik dompelde me daarom helemaal onder in mijn zwangerschapsbubbel.”

Mijn moeder ontmoet Naomi

“Toen ik bevallen was van onze dochter Naomi kwam mijn moeder naar het ziekenhuis om haar te ontmoeten. Ze was dol- en dolblij! Het was eigenlijk net als iedere andere eerste ontmoeting tussen oma en kleindochter; de blijdschap overheerste. Wat het écht met haar deed, hield ze voor zich. In de weken en maanden na de bevalling had ze veel behoefte om Naomi te zien en was ik vaak bij haar en haar man. Toen Naomi twee maanden oud was, liet ik mijn moeder en stiefvader een keer op haar passen. Het was wederom confronterend om te zien dat mijn stiefvader daar wel echt bij moest zijn; alleen kon ze haar niet meer vasthouden. Ze hield zich altijd groot, maar tegelijkertijd zag ik ook dat ze anders naar Naomi keek dan ik. Ik zag dat ze het moeilijk vond. Ze vertelde dat ze de laatste tijd depressief was en moeilijk kon omgaan met haar aanstaande overlijden. Ze vond het heel moeilijk dat ze binnenkort afscheid moest nemen en ik had het idee dat ze zich niet helemaal kon hechten aan haar kleindochter.”

Gemis tijdens mijn kraamtijd

“Er lag een soort grauwe sluier over mijn kraamtijd. Ik was heel trots, kreeg bezoek, ik werd geleefd, maar ik heb ook heel veel gehuild. Het was een rollercoaster aan emoties. Ik wilde mijn moeder graag bij me hebben in die periode, maar dat kon niet. Ik had mijn schoonmoeder kunnen vragen om me te helpen of mijn tante, maar dat is niet zo vertrouwd als mijn eigen moeder. Ik was natuurlijk ook onzeker over veel dingen. Daarover had ik haar om advies willen vragen, maar ik heb d‘r ontzien. Het was zoeken naar hoe vaak ik nog kon langskomen. Ik wilde haar niet belasten. Tegelijkertijd had ik veel behoefte om bij haar te zijn. In die periode heb ik mezelf opzij gezet voor haar, uit liefde. Ik had eigenlijk veel vaker naar haar toe willen gaan en veel meer willen delen. Gelukkig hebben we relatief kort voor haar overlijden nog een fotoshoot gedaan met mijn moeder, zusje, ik en Naomi. Daar ben ik superdankbaar voor.”

Er lag een soort grauwe sluier over mijn kraamtijd

Afscheid van mijn moeder

“Toen het drie maanden na de geboorte van Naomi niet meer ging met mijn moeder, heeft ze voor euthanasie gekozen. Voor haar was het fijn dat ze zelf de regie in handen had. Vijf dagen voordat ze zou komen te overlijden, ben ik bij haar gaan logeren en heb ik Naomi achtergelaten bij mijn man. Het maakte dat ik me helemaal kon onderdompelen in mijn eigen rouwproces en goed afscheid van haar heb kunnen nemen. Op de dag van overlijden is mijn man met Naomi langsgekomen, zodat mijn moeder afscheid kon nemen van haar. Het moment dat Naomi bij mijn moeder werd weggehaald, staat in mijn geheugen gegrift. Het is zó moeilijk als je je bedenkt dat het afscheid definitief is. De uitvaart is een beetje aan me voorbij gegaan. Ik weet alleen nog hoe ik me voelde, voor de rest is het allemaal mistig. Ik stond in de overlevingsstand. Het nieuwe ouderschap, de hormonen in mijn lijf, het afscheid nemen van m’n moeder: het was een heel rare werkelijkheid.

Ook de maanden na het overlijden van mijn moeder zijn wazig als ik eraan terugdenk. Ik had m’n verlof met een paar weken verlengd en vervolgens ging ik weer aan het werk. Ook nu was het overleven met een baby’tje waar ik voor moest zorgen. Ik zocht veel afleiding en ging vaak op pad met Naomi. Ik voelde me wel degelijk intens verdrietig, maar ik kon er niet aan toegeven. Ik kon me niet even terugtrekken met de dekens over mijn hoofd. Ik had geen ruimte om te rouwen. Ik ging wel af en toe naar een inloophuis voor mensen geraakt door kanker. Dat heeft me in die periode geholpen af en toe stil te staan bij mijn verdriet en lotgenoten te ontmoeten.”

Een EMDR-traject om alles te verwerken

“Bij mij begon het rouwproces pas twee jaar later; toen kreeg ik de klap. Vlak na het overlijden had ik al een psycholoog bezocht. Maar omdat er toen geen ruimte was om te rouwen, was dat achteraf gezien te vroeg. Twee jaar later zocht ik nogmaals hulp en heb ik een EMDR-traject gevolgd om alles te verwerken. Met name het moment van afscheid nemen was een zwaar gevoel wat ik meedroeg en het stuk dat het niet zo heeft mogen zijn met mijn moeder en Naomi: daar liggen de grootste pijnpunten voor mij. Gelukkig heeft therapie wel geholpen en is de harde pijn er vanaf. Maar soms komt de rouw toch weer keihard binnen. Als ik bijvoorbeeld een oma zie met haar kleinkind. Dan denk ik: waarom zij wel en wij niet? Ik merk dat Naomi geen herinneringen meer aan haar oma heeft. Ze noemt mijn moeder nu ‘oma ster’. We hebben een altaartje in huis met haar foto en als ze een ster in de lucht ziet, zegt ze: ‘Dat is oma hè?’ Ik ben ervan overtuigd dat mijn moeder supertrots op ons is.”

Dit artikel is eerder verschenen in magazine WIJ.