In dit artikel

• Achternaam kiezen, hoe werkt dat?
• Dubbele achternaam kiezen
• Welke achternaam bij getrouwd of geregistreerd partnerschap?
• Welke achternaam als je niet getrouwd of geregistreerd partners bent?
• Achternaam bij twee mannelijke ouders
• Achternaam bij twee vrouwelijke ouders
• Welke achternaam bij alleenstaand ouderschap?
• Welke achternaam bij adoptie?
• In welke gevallen mag je kind zelf een achternaam kiezen?
• Wat als mijn kind naast de Nederlandse ook een andere nationaliteit heeft?

Achternaam kiezen, hoe werkt dat?

Sinds 1 januari 1998 bepaal je zelf of je kind jouw achternaam krijgt of die van je partner. Maar let op: geef je niks door? Dan wordt de achternaam automatisch vastgesteld. Als je getrouwd bent, krijgt je kind de achternaam van de vader. Ben je niet getrouwd? Dan krijgt je kind automatisch de achternaam van de moeder.

De keuze achternaam is besloten, wat nu?

Je legt de achternaam vast vóór de geboorte of tijdens de geboorteaangifte. Heb je een partner? Dan moeten jullie samen naar de burgerlijke stand. De naamskeuze kan alleen gezamenlijk worden doorgegeven, niet door één van jullie alleen en ook niet schriftelijk. Belangrijk: de gekozen achternaam geldt automatisch voor alle volgende kinderen in het gezin, zodat de familienaam eenheid blijft uitstralen.

Hoe zit het met een dubbele achternaam?

Vanaf 1 januari 2024 kun je je kind een dubbele achternaam geven. Ouders mogen de naam van de vader (of duomoeder) en de moeder (of duovader) combineren, of kiezen voor één van de achternamen.

Een kind van bijvoorbeeld Ellen Bakker en Theo Jansen heeft straks dus vier verschillende opties:

• Bakker
• Jansen
• Bakker Jansen
• Jansen Bakker

Mijn partner en ik hebben allebei een dubbele achternaam. Hoe werkt dit?

In dat geval moeten jullie kiezen voor één van de achternamen, óf een combinatie van de naamsdelen van jullie beide. Dat zijn in totaal tien opties. Mensen die nu al een dubbele achternaam hebben, mogen die als een enkele achternaam beschouwen.

Als Evelien Bakker Jansen en Oliver Santos Bennett samen een kind krijgen, dan hebben zij voor hun kind de volgende keuzes:

• Bakker Jansen (moeders volledige achternaam)
• Santos Bennett (vaders volledige achternaam)

Of een combinatie van de dubbele achternamen

• Bakker Santos
• Jansen Santos
• Bakker Bennet
• Jansen Bennet
• Santos Bakker
• Santos Jansen
• Bennet Jansen
• Bennet Bakker

Jullie kiezen samen welke naam jullie kind krijgt en in welke volgorde. De gekozen achternaam geldt voor alle kinderen van jullie gezin. Dit regel je bij de gemeente.

Welke achternaam bij getrouwd of geregistreerd partnerschap?

Als je getrouwd bent of een geregistreerd partnerschap hebt, mag je samen met je partner kiezen welke achternaam jullie eerste kind krijgt. Wil je deze keuze officieel maken? Dan moeten jullie samen naar de Burgerlijke Stand om de achternaam vast te leggen. Let op: jullie moeten allebei persoonlijk aanwezig zijn! Het is dus slim om dit al tijdens de zwangerschap te regelen. Na de bevalling kan het namelijk best lastig zijn voor een kersverse moeder om nog naar de Burgerlijke Stand te gaan voor de aangifte.

Naast het kiezen van de achternaam, moeten er meer zaken geregeld worden en beslissingen worden genomen. Wat dacht je van erkenning, juridische zaken en toeslagen? Rijksoverheid heeft een handige checklist waar je precies ziet wat je wanneer moet regelen.

Welke achternaam bij niet getrouwd of geen geregistreerd partnerschap?

Als je niet bent getrouwd bent of geen geregistreerd partnerschap hebt, mag je ook kiezen of het kind jouw achternaam krijgt of die van je partner. Je legt deze keuze vast op het moment van erkenning, dus wanneer de vader van de baby officieel aangeeft dat hij het kind als het zijne erkent. Wanneer je kiest voor de achternaam van de vader, moet je hierover samen een verklaring afleggen voor de Burgerlijke Stand. Als je deze verklaring niet aflegt, krijgt je baby automatisch de achternaam van zijn moeder. De vader kan het kind al voor de geboorte erkennen en dus kun je, ook als je niet bent getrouwd, al voor de geboorte van je baby bepalen welke achternaam hij krijgt.

Hoe werkt het met de achternaam bij twee mannelijke ouders?

Krijgen jullie als twee mannen een kind? Dan mogen jullie kiezen: de achternaam van één van jullie of een combinatie van beide. Dit geldt alleen voor het eerste kind. Alle volgende kinderen krijgen automatisch dezelfde achternaam als het eerste kind, zodat de familienaam hetzelfde blijft. De keuze voor de achternaam wordt vastgelegd door de rechter bij de adoptie.

Hoe werkt het met de achternaam bij twee vrouwelijke ouders?

Krijgen jullie als getrouwde of geregistreerde vrouwen een kind? Dan zijn er twee mogelijkheden. Als je zwanger wordt via een onbekende donor (volgens de Wet donorgegevens kunstmatige bevruchting), krijgt jullie kind de achternaam van de duomoeder, maar alleen als zij automatisch de juridische ouder wordt bij de geboorte. Jullie kunnen er ook voor kiezen dat het kind de achternaam van de biologische moeder krijgt.

Word je zwanger via een bekende donor en erkent de duomoeder het kind? Dan krijgt het kind standaard de achternaam van de biologische moeder. Met een naamskeuze kunnen jullie ervoor kiezen dat het kind de achternaam van de duomoeder krijgt of een combinatie van beide achternamen.

Welke achternaam bij alleenstaand ouderschap?

Het kan ook zijn dat je als alleenstaande ouder een baby krijgt. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren als je een ongetrouwde moeder bent en de vader je kind niet erkent. In dat geval krijgt je baby altijd jouw achternaam. Het kan ook zijn dat je partner is overleden voordat jullie de achternaam van je baby hadden vastgesteld. Bij de ambtenaar van de Burgerlijke Stand kun je dan alsnog bepalen of je kind jouw achternaam krijgt, die van je overleden partner, of een combinatie hiervan.

Welke achternaam bij adoptie?

Als je samen met je partner een kind adopteert, mag je kiezen of het jouw achternaam krijgt of die van je partner. Het moet hierbij wel jullie eerste kind zijn. Anders krijgt het dezelfde achternaam als je andere kinderen. De naamskeuze wordt gemaakt op het moment dat de rechter de adoptie vaststelt.

Bij adoptie kun je ook de achternaam van de biologische ouder combineren met die van een adoptieouder.

In welke gevallen mag je kind zelf een achternaam kiezen?

In sommige gevallen mag je kind zelf zijn achternaam kiezen. Als je kind geadopteerd is en 16 jaar of ouder, kan het zijn achternaam zelf bepalen. Dit geldt ook als je kind is geboren toen je niet getrouwd was. Is je kind door je partner erkend en is het 16 jaar of ouder, dan mag het ook zijn achternaam kiezen. In andere gevallen kunnen kinderen, zodra ze 18 zijn, hun achternaam één keer wijzigen. Daarbij gaat het echter niet om een naamskeuze, maar om een naamswijziging. Hieraan zijn weer aparte regels verbonden.

Wat als mijn kind naast de Nederlandse ook een andere nationaliteit heeft?

Wanneer jouw kind naast een Nederlandse ook een andere nationaliteit heeft, dan mag je ook kiezen voor de naamregels van de andere nationaliteit. Dit kan bijvoorbeeld betekenen dat je de achternaam verandert naar een vorm die past bij de taal, zoals Grieks, Pools of Spaans. Voor elk volgend kind geldt hetzelfde: de naam wordt aangepast aan het geslacht van het kind.

Als je een nationaliteit hebt waarbij je kind een andere achternaam kan krijgen dan jijzelf, mag dat ook. Maar dan krijgen al je volgende kinderen ook die achternaam. Let op: er is geen overgangsregeling. Als je oudere kinderen hebt die vóór 1 januari 2024 zijn geboren, geldt deze keuze niet voor hen. Alle kinderen krijgen dan de achternaam van het eerstgeboren kind.

Meer informatie kun je vinden op Rijksoverheid.nl

Regel zekerheid met een testament

Niets leuker dan de naam kiezen voor je baby, want die gaat zijn leven lang mee. Net als alle zorg en aandacht die jij hem kunt geven. Ook andere dingen kun je alvast regelen. Als jou en je partner iets overkomt, wil je zeker weten dat hij veilig en beschermd opgroeit. In een testament kun je vastleggen wie voor jouw kind zorgt als beide ouders wegvallen. Want zorgen voor officiële zaken, is óók liefde.