De Nederlandse overheid is van mening dat vaccinatie het beste en betrouwbaarste middel is om baby’s en kinderen te beschermen tegen de gevolgen van infectieziekten. Daarom heeft ze in 1957 het Rijksvaccinatieprogramma ingesteld, maar er is geen vaccinatieplicht in Nederland. In het Rijksvaccinatieprogramma wordt gebruik gemaakt van vijf verschillende vaccins. Vier daarvan zijn combinatievaccins, die beschermen tegen meerdere kinderziekten zoals o.a. de bof, mazelen en rode hond.

Wanneer krijgt je baby welke vaccinatie? En waar moet je de afspraken maken? Rijksoverheid heeft een handige checklist, waarin je precies ziet wanneer je wat moet regelen voor het inenten en vaccineren van je baby.

Het vaccineren van je baby kan op twee manieren

• Het afweersysteem van je baby wordt gestimuleerd om zelf aan het werk te gaan. Hierbij wordt gebruik gemaakt van verzwakte ziektekiemen.
• Je baby krijgt kant-en-klare afweerstoffen in de prik.

Samenstelling vaccinaties tegen kinderziekten

• DKTP-Hib: combinatievaccin tegen difterie, kinkhoest, tetanus, polio en Hib-ziekten (haemophilus influenzae type b). Dit vaccin bevat een acellulair kinkhoestvaccin
• DKTP-Hib-HepB: combinatievaccin tegen difterie, kinkhoest, tetanus, polio, Hib-ziekten (haemophilus influenzae type b) en hepatitis B. Dit vaccin bevat een acellulair kinkhoestvaccin
• BMR: vaccin tegen bof, mazelen en rodehond
• DTP: vaccin tegen difterie, tetanus en polio
• aK: acellulair kinkhoestvaccin
• MenACWY: vaccin tegen meningokokken groep A, C, W en Y
• Hep B: vaccin tegen hepatitis B
• Rota: druppelvaccin tegen het rotavirus

Waarom worden er meerdere vaccinaties tegelijk gegeven aan je baby?

Baby’s krijgen meerdere prikken tegelijk. Voor het afweerapparaat van het lichaam (immuunsysteem) is dat geen probleem. Ook geeft de combinatie van vaccins geen extra of heftiger bijwerkingen dan losse vaccins. Omdat elke prik een kans op bijwerkingen geeft, is het juist beter om meerder prikken te combineren.

Beschermen de vaccinaties mijn baby voldoende?

In vrijwel alle gevallen zorgen de vaccinaties van het RVP voor genoeg bescherming van je baby. Een voorwaarde is wel dat je het inentingsschema nauwkeurig volgt. Het uitstellen van de inentingen brengt dan ook risico met zich mee. Tegen de meeste ziekten is je kind echter pas na een aantal vaccinaties voldoende beschermd. Dit verklaart waarom je baby bijvoorbeeld maar liefst vier keer ingeënt moet worden tegen Hib-ziekten. Pas na de vierde vaccinatie is de bescherming hiertegen optimaal.

Als de serie van inentingen voor een bepaalde ziekte nog niet is voltooid, kan je baby of kind de ziekte nog steeds krijgen. De kans dat je baby de ziekte krijgt, wordt overigens wel kleiner na elke vaccinatie. Tegen kinkhoest kun je al ingeënt worden als je nog zwanger bent, met 22 weken; niet voor niets heet het de 22wekenprik tegen kinkhoest.

Welke bijwerkingen kan je verwachten bij je baby na een vaccinatie?

Een inenting doet meestal pijn. De BMR-prik vaak wat meer dan de andere vaccinaties. Verder is het normaal dat de plek van de prik wat dikker en rood wordt. Meestal heeft je baby na een vaccinatie wat lichte temperatuurverhoging, is het een dagje wat hangerig, eet het wat minder goed en huilt het wat meer. Vaak heeft een prik ook invloed op het slaapritme van je baby. Soms is het wat vaker wakker dan normaal, maar het kan ook zijn dat het juist wat meer slaapt dan anders. Soms blijft er op de plek waar de DTKP-prik is gegeven wekenlang een hard bobbeltje voelbaar. Dit wordt veroorzaakt door een reactie van het weefsel op de vaccinatievloeistof.

Kan mijn baby worden ingeënt als hij ziek is?

Als je baby een beetje verkouden is, een snotneus heeft of een beetje verhoging (tot 38,5°C), kan het meestal zonder bezwaar worden ingeënt. Is je baby er ernstiger aan toe, dan is het verstandig om voor de vaccinatie contact op te nemen met het consultatiebureau. Daar kunnen ze dan beoordelen of je baby wel of niet kan worden gevaccineerd.

Wanneer zijn vaccinaties gevaarlijk voor je baby?

Wanneer je baby een ernstige of chronische ziekte heeft, zoals astma of taaislijmziekte, kunnen bepaalde vaccinaties erg gevaarlijk zijn voor je baby. Van andere vaccinaties zou je baby echter weer veel profijt kunnen hebben. Het spreekt vanzelf dat je in die situatie altijd van tevoren contact opneemt met de behandelend arts van je baby. In deze gevallen is het dan ook aan te bevelen dat je samen met hem en de arts bij het consultatiebureau afspreekt welke vaccinaties wel en welke niet gegeven zullen worden. Over het algemeen zijn vaccinaties niet gevaarlijk voor je baby.

Hoe zit het met vaccinaties als je baby te vroeg geboren is?

Vroeger werd er vanuit gegaan dat het afweersysteem van een te vroeg geboren baby nog niet in staat was om goed op de vaccinatie te reageren. Nu weten we dat het juist bij deze extra zwakke baby’s heel belangrijk is om op tijd te beginnen met inenten. Je baby krijgt namelijk vooral in de laatste maanden van de zwangerschap veel antistoffen mee van jou. Deze bieden na zijn geboorte nog ongeveer 2 maanden bescherming.

Als je baby te vroeg is geboren, mist hij deze beschermende stoffen van de moeder en is hij dus veel vatbaarder dan baby’s die op tijd zijn geboren. Daarom is het belangrijk om juist bij te vroeg geboren baby’s de vaccinaties niet uit te stellen.

Krijg ik automatisch bericht als mijn baby wordt ingeënt?

Je ontvangt automatisch een oproep van de entadministratie van het Rijksvaccinatieprogramma om je baby te laten inenten. Als je baby 2 maanden oud is en je nog geen oproep voor de eerste vaccinatie hebt ontvangen, kun je het beste contact opnemen met het consultatiebureau. Alleen wanneer je op reis gaat naar een land waar bepaalde ziekten veel voorkomen en je je baby extra wilt laten inenten, ontvang je geen automatische oproep. In die gevallen neem je zelf contact opnemen met je huisarts of het consultatiebureau voor meer informatie.

Moet ik betalen voor de vaccinaties van mijn baby?

De kosten voor het vaccineren van je baby worden betaald via de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ). In deze wet is geregeld dat alle vaccinaties van het Rijksvaccinatieprogramma gratis worden uitgevoerd tot en met het jaar waarin je kind 17 wordt (dus tot 18 jaar). Elke inwoner van Nederland is voor de AWBZ verzekerd. Voorwaarde hiervoor is wel, dat je de vaccinaties op het consultatiebureau laat uitvoeren wanneer je kind 4 jaar of jonger is. Kies je voor een afwijkend schema, dan zal je het door de huisarts moeten laten uitvoeren en betaal je zowel voor het vaccin als het consult.

Uitzonderingen zijn de aanvullende vaccinaties bij speciale gevallen, zoals vaccinaties tegen het RS-virus of tubercoluse. Hier is vooral sprake van als je een baby met een aandoening hebt of als je baby te vroeg geboren is. De laatste vaccinatie, wanneer je kind 9 jaar is, wordt uitgevoerd door de Gemeentelijke Gezondheidsdienst (GGD). Alleen wanneer je je baby of kind extra wilt laten inenten, bijvoorbeeld omdat je op reis gaat, moet je wel voor de vaccinatie betalen.

Vaccinaties tegen pneumokokken

Pneumokokkenziekte is een verzamelnaam voor ziekten die worden veroorzaakt door de pneumokokbacterie. Veel mensen dragen deze bacterie in de neus- en/of keelholte zonder dat ze er ziek van zijn. Via de lucht of door direct contact (bijvoorbeeld door te zoenen) kun je besmet worden. Vrijwel iedereen draagt deze bacterie enige tijd bij zich.

De pneumokokkenvaccinatie wordt gelijktijdig gegeven met de reguliere DKTP-Hib-HepB-vaccinatie, maar dan in het andere been. Behalve de pijn van het prikken zelf heeft je baby hier meestal weinig last van. Om goed te werken, moet het vaccin drie keer worden gegeven: als je baby 2, 4 en 11 maanden oud is. Pas na deze drie prikken biedt het vaccin minimaal vijf jaar lang bescherming tegen de tien meest voorkomende pneumokokkenvarianten.

Waarom is er een pneumokokkenvaccinatie?

De pneumokokkenvaccinatie voorkomt jaarlijks circa 78 sterfgevallen. Plus 85 hersenvliesontstekingen, ruim 300 bloedvergiftigingen, 1.800 longontstekingen en 52.000 gevallen van middenoorontsteking. En er is nog meer winst voor de volksgezondheid. Gevaccineerde baby’s zijn niet alleen beschermd tegen pneumokokkenziekten, maar dragen de pneumokokken bovendien minder lang bij zich. Daardoor zullen ze minder vaak oudere kinderen of volwassenen besmetten die niet zijn ingeënt.

Bron: RIVM