Video: Q&A over veilig slapen

WIJ Hoofdredacteur Mariska van der Kogel stelde de meest ingezonden vragen van ouders live aan expert Kinderveiligheid Mieke Cotterink van VeiligheidNL. Dat leverde een schat aan deskundige informatie en adviezen op. Bekijk de complete livestream nu terug.

Meestgestelde vragen en antwoorden over veilig slapen

Heb je niet de tijd om de video helemaal te bekijken of alle vragen met antwoorden door te lezen? Klik hieronder op een vraag en spring direct naar het antwoord toe.

• Je baby bij je in bed laten slapen, is dat wel of niet veilig?

• Hoe kan ik mijn kind veilig tussen papa en mama in bed leggen?

• Waar staat het eigen bedje van je kind: bij de ouders op de slaapkamer of in de babykamer?

• Waar laat je een baby in slapen, een wieg, ledikant of co-sleeper?

• Wanneer maak je de overstap naar een ledikant?

• Als je kind op zijn eigen kamer wil laten slapen mag dat in een wiegje, ledikant of co-sleeper?

• Laat je een pasgeboren baby onder een dekentje slapen of in een slaapzak?

• Wat trek ik mijn baby ’s nachts aan als het kouder wordt?

• Wat als je kind de dekens eraf trapt en de slaapzak eng vindt. Zijn er ook andere opties?

• Wel of geen elektrische kruik gebruiken in de eerste weken na de geboorte?

• Wanneer ga je over naar een grotere slaapzak?

• Wat is de meest veilige slaaphouding voor een baby?

• Wanneer kan je baby veilig op zijn buik slapen?

• Wat moet je doen als je baby moet spugen en zijn lichaam nog niet zelf kan draaien?

• Waar moet je opletten als het om een matras voor je baby gaat?

• Is een matrasbeschermer veilig?

• Vergroot velours of polyester kleding de kans op wiegendood?

• Een babybedje opmaken: hoe doe je dat?

• Een hoofdbeschermer bevestigen in het bedje van je baby, is dat verstandig?

• Hoe gebruik je een babynestje veilig?

• Inbakeren van je baby: wanneer doe je het en tot wanneer is het veilig?

• Hoe zorg je voor goede ventilatie op de babykamer zonder dat het te koud wordt?

• Pas je de slaaphouding aan als je baby ziek is?

• Is het gebruik van een speenkoord aan de slaapzak wel of niet veilig?

• Wanneer maak je de overstap naar een dekbed?

• Wanneer maak je bij een kind gebruik van een hoofdkussen?

• Wat als je kind door zijn mond ademt en met zijn mond open slaapt, is dat erg?

Je baby bij je in bed laten slapen, is dat wel of niet veilig?

Voor hele jonge kinderen tot een maand of vier is de veiligste slaapplek echt hun eigen bedje. In het ouderlijk bed gebruik je een dekbed en lig je op een matras waar vaak ook een naad tussen zit. Daarbij geven de ouders in bed veel warmte af. Deze factoren brengen allemaal risico’s met zich mee voor je kind. Als ouders erg moe zijn, alcohol hebben genuttigd of in een stressvolle periode zitten dan is het zeker verstandig om de eerste zes maanden een kind in zijn eigen bedje te laten slapen.

Hoe kan ik mijn kind veilig tussen papa en mama in bed leggen?

Als je bijvoorbeeld borstvoeding geeft of je wilt je kleintje troosten, dan wil je natuurlijk je kind dichtbij je hebben. Op dat soort momenten is het geen probleem om je kind bij je in bed te hebben. Als je kind rustig is of als je klaar bent met borstvoeding geven en het moment is gekomen dat jullie allebei gaan slapen, is beter om je kleintje in zijn eigen bedje te leggen.

Waar staat het eigen bedje van je kind? Bij de ouders op de slaapkamer of in de babykamer?

Dat is per ouder verschillend, maar in principe is het advies om het bedje de eerste zes maanden bij de ouders op de slaapkamer te zetten. Het is voor zowel de baby als de ouders rustgevend om elkaar te horen. Het advies is om dit de eerste zes maanden te doen. Sommige ouders worden er juist onrustig van en slapen daardoor slecht. Weeg zelf af wat voor jou de beste oplossing is. Als je na een maand of drie/vier al bedenkt om de baby op de eigen kamer te leggen, is dit ook goed.

Waar laat je een baby in slapen? Een wieg, ledikant of co-sleeper?

Het kan allemaal. Op het moment dat een baby geboren wordt, valt de keuze vaak op een wiegje of een ledikant. Een wiegje is wat kleiner van omvang en is daarmee toch wat knusser. Het is ook praktischer om op de ouderlijke slaapkamer te zetten, dus veel ouders kiezen voor een wieg. Een pasgeboren baby mag ook vanaf het begin in een ledikant slapen, mits je het bedje kort opmaakt. De co-sleeper (aanschuifbedje), is een goed voorbeeld van een tussenoplossing. Als je je kind dichtbij je wilt hebben en gemakkelijk borstvoeding wilt geven zonder dat je zelf je bed uit hoeft, is een co-sleeper een ideale oplossing.

Wanneer maak je de overstap naar een ledikant?

Als het gaat om veiligheid, dan kun je niet te vroeg overstappen naar een ledikant. Een kind kan al vanaf de geboorte in een ledikant slapen. Op het moment dat je baby wat meer gaat draaien dan is het wel verstandig om over te stappen naar een ledikant, omdat een wiegje toch compacter en kleiner is. Als je kind rolt komt hij eerder tegen de zijwanden aan en maakt hij zichzelf wakker of komt zijn gezichtje tegen de zijwand aan te liggen. Vandaar dat er vanaf dat moment wordt aangeraden om over te stappen op groter bedje, een ledikant.

Als je kind op zijn eigen kamer wil laten slapen mag dat in een wiegje, ledikant of co-sleeper?

Ja, dat kan allemaal. Voor de rooming-out maakt het niet uit welk bedje je in het eigen kamertje zet. De co-sleeper eigenlijk liever niet, want die zet je specifiek aan het ouderlijk bed. Sommige co-sleepers kun je ook als vrijstaand wiegje gebruiken en die kun je wel veilig in het eigen kamertje zetten.

Laat je een pasgeboren baby onder een dekentje slapen of in een slaapzak?

Bedenk goed dat een slapende baby nauwelijks beweegt. Die leg je in een bedje en die blijft eigenlijk liggen waar je hem hebt neergelegd. Dus zolang je kleintje nog niet zoveel beweegt is het prima om een lakentje met een dekentje te gebruiken en kort op te maken. Zodra jouw baby wat beweeglijker wordt en je merkt dat je kleintje zich verplaatst in het bedje of dat je hem ondersteboven in het bedje aantreft, dan is het slim om een slaapzak te gebruiken. Op het moment dat jij jouw baby in een slaapzak laat slapen dan hoef je ook geen extra beddengoed meer te gebruiken. Kortom, ga je over naar een slaapzak dan is een laken met een dekentje in principe niet nodig.

Wat trek ik mijn baby ’s nachts aan als het kouder wordt?

Bij een pasgeboren baby gebruik je een laken en een dekentje en pas je het pyjamaatje en het beddengoed aan op de temperatuur in de slaapkamer. Het beste is om de slaapkamertemperatuur tussen de 16 en 18 graden te houden. Je kijkt wat voor temperatuur het is in de slaapkamer en wat voor beddengoed je daarbij nodig hebt. De beste manier om te controleren of het goed is, is om te kijken of jouw baby het comfortabel heeft. Dit kan je doen door met de buitenkant van je hand in het nekje te voelen met je vingers. Als dat nekje comfortabel aanvoelt dan heeft jouw baby het lekker warm en hoef je niets te doen. Als het nekje heel warm aanvoelt dan weet je dat je kind het heel warm heeft en haal je een dekentje eraf. Wanneer je baby het koud heeft, kan je er een dekentje bij doen. Veel ouders voelen aan de handjes van hun kind om te bepalen of hun kleintje het warm of koud heeft, maar handjes voelen in de winter altijd koud. Voel daarom altijd het nekje. Dat geeft het beste beeld.

Slaapzakjes heb je daarbij in allerlei soorten en maten. En ook nog met of zonder mouwen. Om te bepalen welke slaapzak geschikt is kijk je naar de dikte van de slaapzak. Hiervoor kun je ook de TOG-waarde als richtlijn gebruiken. En verder is het een kwestie van uitproberen. Ga ook van jezelf uit. Wat heb je zelf in de winter aan en hoe dik is je beddengoed. Dan kun je ook nagaan wat je bij je kind aandoet.

Wat als je kind de dekens eraf trapt en de slaapzak eng vindt en je bang bent dat hij zich niet terug kan draaien van buik naar rug?

In principe maakt een slaapzakje het draaien moeilijker voor een kind. Als je kleintje gaat draaien dan gooit het de beentjes in de lucht en met zo’n slaapzakje aan is dat natuurlijk allemaal wat zwaarder. Op het moment dat een kind goed kan draaien, dus in staat is om van zijn rug naar zijn buik te draaien en ook weer terug kan draaien, hoef je je geen zorgen te maken. Maar er is altijd een fase dat ze wel van de rug naar de buik kunnen draaien, maar nog niet in staat zijn om goed terug te draaien. Ga dan zoveel mogelijk overdag oefenen met je kind. Begin hier al zo jong mogelijk mee. Leg je baby overdag zoveel mogelijk op zijn buik en laat je kleintje regelmatig op zijn buik spelen. Baby’s worden daar sterk van en krijgen sterke nek- en rugspieren. Ze leren hierdoor ook eerder om van de buik weer terug te rollen naar de rug. Dat is belangrijk om te oefenen. Zodra ze dat kunnen hoef je je geen zorgen meer te maken.

Wel of geen elektrische kruik gebruiken in de eerste weken na de geboorte?

Als je baby net geboren is dan wordt er vaak de eerste dagen een kruik gebruikt om het bedje op te warmen. De kraamverzorgende zal inschatten of er een kruikje nodig is. Negen van de tien keer is het voldoende dat de kruik het bedje voorverwarmd en vervolgens het kind zonder de kruik in het bedje gelegd wordt. Het blijft altijd een risico dat een baby zich kan branden aan een kruik, dus je wilt het liefst niet die kruik samen met je baby in bed leggen. Je kunt zowel een elektrische kruik of een niet-elektrische kruik gebruiken. Soms wordt er vanuit de kraamzorg aangegeven dat een elektrische kruik wat minder goed warm blijft. Maar inmiddels zijn de elektrische kruiken flink verbeterd en kun je die prima gebruiken.

Wanneer ga je over naar een grotere slaapzak?

Het belangrijkste advies als je een slaapzakje gaat kopen of wisselen, zorg dat het goed passend is en dat je dus de juiste maat slaapzak aantrekt bij je kind. Soms zie je wel eens van die slaapzakjes die mee kunnen groeien met een kind. Je kunt dan de slaapzak langer maken bij de voetjes. Maar wat juist zo belangrijk is, is dat het lijfje goed passend is. De mouwopening moet goed aansluiten op het armpje van de baby. Ook de hals moet goed aansluiten. Voorkom dat je baby met het hoofdje in de slaapzak kan verdwijnen. Als de slaapzak goed aansluit, is er niets aan de hand.

Wat is de meest veilige slaaphouding voor een baby?

Vanaf de geboorte is het advies om een kind op de rug te laten slapen. De rugligging is de meest veilige slaaphouding. Daar is veel onderzoek naar gedaan met name ter preventie van wiegendood. In het verleden sliepen veel baby’s op hun buik. In bijvoorbeeld de jaren ‘80 overleden wel 200 kinderen per jaar aan wiegendood. Nu ligt dat aantal ongeveer tussen de 10 en de 15 baby’s per jaar. Het advies, dat rugligging de meest veilige slaaphouding is voor een baby, heeft een duidelijk invloed gehad op het terugdringen van het aantal jaarlijkse sterfgevallen door wiegendood.

Wanneer kan je baby veilig op zijn buik slapen?

Op het moment dat een baby zelf in staat is om te draaien, zowel van rug naar buik als andersom, dan kun je als ouder met een gerust hart je kind de eigen slaaphouding laten bepalen. Je kind kan dan ook veilig op zijn buik slapen.

Lees ook: Hoe slaapt je baby veilig?

Wat moet je doen als je baby moet spugen en zijn lichaam nog niet zelf kan draaien?

Uit onderzoek is gebleken dat een baby nog nooit is gestikt in rugligging door eigen braaksel. Uiteindelijk draaien baby’s hun hoofdje zelf om of slikken het braaksel weer in.

Waar moet je opletten als het om een matras voor je baby gaat?

Het is belangrijk dat het matras stevig is en niet te zacht. Als het te zacht is dan kan het hoofd van een kind daarin wegzakken. Het matras moet ook goed in het bedje passen. Verder moet het matras vlak zijn. Veel matrassen die te koop zijn voor kinderen voldoen hieraan en ze zijn in verschillende kwaliteiten en prijsklassen beschikbaar. Een aerosleep matras bevat een toplaag met daarin een luchtlaag. Dit is bevordert het schoonmaken en de hygiëne van het matras. Als een baby spuugt of een lekkende luier heeft trekt het hierdoor niet meteen in het matras, maar komt het eerst op deze beschermende laag terecht. Vanuit veiligheidsoogpunt maakt het niet uit of je kiest voor een aerosleep matras of een ander matras. Houd er wel rekening mee dat als je kiest voor een aerosleep matras je kiest voor een luchtig/dunner hoeslaken aangezien je anders het effect van de Aerosleep vermindert.

Is een matrasbeschermer veilig?

Je hebt verschillende soorten matrasbeschermers voor verschillende doeleindes. Als je een ventilerende matrasbeschermer hebt, is het goed. Als het gaat om een niet-water-doorlaatbare matrasbeschermer, moet je vooral oppassen met hele kleine baby’s/kinderen, aangezien het dan te warm kan worden. Een zeiltje gebruiken bovenop het normale matras wordt afgeraden, vooral in de buurt van het gezichtje van je kind. Het een zeiltje ventileert niet en kan gevaarlijk zijn als je kind daar met zijn of haar hoofdje op komt. Kortom een niet-water-doorlaatbaar matrasbeschermer wordt dus afgeraden, aangezien het te warm kan worden.

Vergroot velours of polyester kleding de kans op een wiegendood?

Deze vraag gaat uit van het idee dat velours en polyester stoffen meer warmte zouden vasthouden en daardoor de kans op oververhitting kunnen vergroten. Hetzelfde geldt voor fleece dekentjes (ook van synthetische stof). Het is niet waar dat je altijd katoenen kleding en dekentjes moet gebruiken. Onderzoek wijst uit dat fleece dekentjes niet per se warmer of minder ventilerend zijn dan katoenen dekentjes. Kijk bij het kiezen van dekentjes en kleding altijd goed naar de dikte van de stof, want hoe dikker de stof, hoe warmer het is voor je kind.

Een babybedje opmaken: hoe doe je dat?

Het is de bedoeling dat je het babybedje kort opmaakt. Dit betekent dat wanneer je de voetjes van de baby tegen de rand van het bedje legt het beddengoed tot de schouders van de baby komt. De zijkanten van de deken vouw je onder het matras. Zorg ervoor dat dit niet veel verandert aan de vlakheid van het matras, want je wilt niet dat de beentjes ineens een stuk hoger liggen dan de rest van het lichaam. Knuffels in bedjes staan erg leuk, maar als het echt om grote gewatteerde knuffels gaat, kun je dat beter niet doen. Al het extra’s wat je toevoegt aan het babybedje vormt een risico. Een baby wil toch graag iets in bed hebben liggen, een alternatief voor die grote knuffel is dan een knuffeldoekje. Let rondom het bedje ook op of er geen gordijnen naar binnen hangen, snoeren te dichtbij liggen of koorden van raamverduistering in de buurt hangen. Je kleintje kan hierin verstrikt raken. Een mobiel boven het bedje kan overigens wel, zorg er alleen voor dat je baby of kind er niet bij kan.

Een hoofdbeschermer bevestigen in het bedje van je baby, is dat verstandig?

Aan de hoofdkant van het bedje kan een hoofdbeschermer worden geplaatst. Dit zou je baby beschermen tegen een botsing van zijn hoofdje in bed, maar een hoofdbeschermer wordt afgeraden. Een zo leeg mogelijk bed is het beste en meest veilige voor je baby. Als je baby namelijk gaat rollen komt hij of zij als eerste met het hoofdje tegen die hoofdbumper, daarbij het is een gewatteerd ‘kussen’ wat als het ware vergeleken kan worden met een grote gewatteerde knuffel. Dit zorgt voor onnodig risico, omdat een hoofdbeschermer niet ventilerend is en als je kind ertegenaan komt te liggen niet tot nauwelijks adem kan halen. Na onderzoek in Amerika zijn hoofdschermers (bumpers) daar zelfs verboden.

Hoe gebruik je een babynestje veilig?

Een babynestje is een leuk en handig product. Handig als je baby wakker is en de ouders de baby ergens willen neerleggen. Echter, dit product heeft hetzelfde effect als de hoofdbeschermer in het wiegje. Een babynestje heeft namelijk dikke gewatteerde zijkanten. Dit vergroot het risico dat het gezichtje van een baby tegen de zijkant aankomt en een baby dan onvoldoende lucht krijgt. Het is een prima product om te gebruiken wanneer de baby wakker is en jij als ouder in de buurt bent en er zicht op hebt. Gebruik een babynestje niet om je baby erin te laten slapen.

Inbakeren van je baby: wanneer doe je het en tot wanneer is het veilig?

Leer eerst je baby kennen. Waar wordt het rustig of onrustig van? Probeer daar iets aan te doen. Helpt niets? Dan kun je kijken of inbakeren helpt. Vanaf ongeveer vier maanden kun je inbakeren beter afbouwen. Vanaf 6 maanden wordt inbakeren risicovol. Wees gewaarschuwd, want je kunt niet zomaar stoppen met inbakeren. Bouw het tijdig af. Doe dit met losse doeken of speciale producten voor inbakeren. Vraag advies aan een deskundige mocht je niet weten hoe het werkt.

Hoe zorg je voor goede ventilatie op de babykamer zonder dat het te koud wordt?

Vooral op de momenten dat de kleine niet op de slaapkamer is, is het raadzaam om de babykamer goed te ventileren, door bijvoorbeeld ramen open te zetten. Zo komt de kou niet bij je kleintje terecht, maar slaapt hij wel in een gezonde frisse kamer. Mocht je niet op de ideale temperatuur van 16 tot 18 graden komen in de babykamer, omdat het bijvoorbeeld zomer is, dan pas je daarop de kleding en het beddengoed of slaapzakje aan. In de zomer als het echt warm is, kan je als de baby slaapt het raam openhouden.

Pas je de slaaphouding aan als je baby ziek is?

Als de kleine bijvoorbeeld koorts heeft is het handig om je kind minder warm aan te kleden. Ook kan je het inbakeren beter achterwege laten als je baby koorts heeft. Als de kleine bijvoorbeeld heel benauwd is door een verkoudheid dan is het verstandig om even met een arts te overleggen en medisch advies in te winnen.

Is het gebruik van een speenkoord aan de slaapzak wel of niet veilig?

Bij het kinderdagverblijf doen ze dit al niet. En daarom wordt het afgeraden om een speenkoord aan de slaapzak van de kleine te bevestigen, aangezien je er geen zicht op hebt en een koord zorgt voor risico’s, zoals verstrengeling wanneer het kindje slaapt en kan draaien. Overdag aan de kleding van de kleine is een speenkoord gewoon veilig.

Wanneer maak je de overstap naar een dekbed?

Vanaf twee jaar is het veilig genoeg om over te stappen naar een dekbed. Dan is de grootste kans op een wiegendood geweken.

Wanneer maak je bij een kind gebruik van een hoofdkussen?

Vanaf twee jaar is het veilig om gebruik te maken van een hoofdkussen. Maar meestal hebben kinderen er nog geen behoefte aan.

Wat als je kind door zijn mond ademt en met zijn mond open slaapt, is dat erg?

Langdurig ademhalen door de mond kan negatieve gevolgen hebben voor de ontwikkeling van de tanden, kaak en spraak. Het is daarom zeker verstandig alert te zijn op de ademhaling van je kind en eventueel hulp in te schakelen als het niet lukt om dit te veranderen. Ademt je kind kort door zijn mond en op gegeven moment weer door zijn neus, omdat bijvoorbeeld zijn verkoudheid over is? Dan is er niets de hand. Lees hier meer over mondademhaling bij kinderen.

Lees ook: Zoveel slaap heeft je baby in het eerste jaar nodig