Wijze raad van

Stephanie Molenaar

Slaap- en onrustdeskundige

Wat is de reden dat je baby huilt?

Huilen is een van de communicatiemiddelen die een baby heeft. Je kunt dit vergelijken met het gebruiken van een megafoon. Voordat een baby huilt, heeft hij op verschillende andere manieren gecommuniceerd. Tenzij het natuurlijk om pijn gaat. Huilen hoort er nu eenmaal bij en troosten ook.

Elke baby volgt min of meer hetzelfde patroon; meestal start het huilen twee weken na de geboorte, de piek ligt rond zes weken oud en neemt na 12 weken langzaam weer af. Dat heeft alles met de ontwikkeling van je baby te maken. Soms is het makkelijk om erachter te komen wat je baby wil en soms ook niet. Bij een pasgeboren baby kun je de methode Dunstan Babytaal proberen om te achterhalen waarom je baby huilt. Ook de manier waarop je baby huilt vertelt je veel: is het jammeren of krijsen? Is je baby te troosten of niet?

De meest voorkomende redenen om te huilen zijn:

• Honger
• Een vieze of natte luier
• Vermoeidheid
• Een knuffel willen
• Darmkrampjes
• Het te warm of te koud hebben
• Verveling
• Overprikkeling
• Alleen of angstig voelen

Vaak huilen baby’s laat in de middag en vroeg in de avond. Dit komt omdat hun prikkelverwerking nog volop in ontwikkeling is én omdat ze moe zijn. Met de dagslaapjes kan je baby nog niet alles ‘wegslapen’. Twijfel je aan de oorzaak van het huilen, bijvoorbeeld als je baby plotseling flink huilt of eigenlijk altijd wel ontevreden is. Dan heb je vaak te maken met een onruststoker. Vraag eventueel advies en hulp van het consultatiebureau om de oorzaak te achterhalen en je kleintje weer goed in balans te krijgen.

Een baby laten huilen of niet?

Een baby even laten huilen, bijvoorbeeld bij het inslapen, is dat een goed idee? Eigenlijk niet. Achterhaal de reden van het huilen. Een niet meer zo piepjonge baby huilt niet om jou te pesten of omdat hij verwend is. Wel omdat hij moe is of omdat er wat aan de hand is. Een pasgeboren baby pakt met huilen eigenlijk een megafoon en ook dan wil je er voor je kleintje zijn. Negeer je het huilen, dan leer je je baby dat hij er alleen voor staat en niet kan terugvallen op jou. Dit veroorzaakt stress bij je baby. Ook het slapen zal hierdoor niet beter gaan.

Door op het gehuil van je baby te reageren, versterk je juist jullie band. Als je daarbij rustig blijft is je baby beter te troosten. Natuurlijk wil dit niet zeggen dat je bij élke kik direct boven de wieg moet hangen. Meestal kun je aan het huiltje van je baby horen wat er aan de hand is. Een ‘ik heb pijn’-huiltje klinkt heel anders dan een ‘ik ben moe, maar ik wil niet slapen’-huiltje dat meer klinkt als dreinen.

En het laten huilen om je baby te ‘leren’ slapen? Dat is sowieso niet nodig. Baby’s gaan uiteindelijk wel slapen, maar slapen anders en je leert ze bovendien dat je er vooral niet bent. Dat is niet alleen verwarrend, want je bent er namelijk wel op alle andere momenten, het doet ook wat met jullie band. Als je goed op de dagslaapjes let en je baby liefdevol naar dromenland kunt begeleiden, dan is het laten huilen helemaal niet nodig. Dat je baby bij het inslapen nog wat geluid maakt, mag natuurlijk. Dat hoort erbij. Maar echt laten huilen, doe het dus niet.

Onderzoek: knuffelen en troosten werkt beter

Als je baby veel huilt, is dit voor jou natuurlijk ook niet leuk en vooral stressvol. Weet dat onderzoek heeft uitgewezen dat je kind troosten de voorkeur geniet boven hem te laten huilen. Je baby voelt zich dan sneller geborgen. Op de langere termijn werkt knuffelen en troosten dus voor hem - en jou - beter.

Hoe lang mag je je baby laten huilen jonger dan 6 maanden?

Het antwoord op deze vraag is simpel: niet. Tenminste, als je je baby laat huilen om ‘te trainen’. Huilt je baby vanwege pijn of ongemak, dan troost je hem. Huilt hij ook in je armen? Weet dat dan de nadelen van ‘laten huilen’ niet tellen. Je baby vindt troost en geborgenheid als je er voor hem bent. Dat wil niet zeggen dat huilen nooit mag, het gaat erom of je er bent voor je kleintje of niet. Even jammeren is wat anders dan laten huilen. Als je baby het jammeren even nodig heeft om alles te verwerken, is dat prima zolang je hem helpt met deze verwerking.

Jonge baby’s tot 6 maanden huilen over het algemeen om hun behoeften kenbaar te maken. Een huilbui kan betekenen dat ze behoefte hebben aan voeding, een schone luier, een boertje, of gewoon troost. Pasgeborenen huilen niet om aandacht te krijgen. Aandacht schenken aan het gehuil van je baby is een belangrijke stap om zijn behoeften en verlangens te leren kennen, om een goede hechting te krijgen en je baby langzaam te laten wennen.

Een baby lang alleen laten huilen, kan een negatieve invloed hebben op de mate van gehechtheid en het basiszelfvertrouwen. De hechting met je baby en ook het empathisch vermogen worden beïnvloed door oxytocine. Dit hormoon wordt aangemaakt bij fysiek contact tussen jou en je kind. Dus door te knuffelen, dragen, troosten, samen slapen en het geven van borstvoeding. Knuffelen en troosten versterkt de band, vermindert stress en helpt baby’s om emoties te reguleren.

Hoe lang mag je je baby laten huilen ouder dan 6 maanden?

Ook bij baby’s vanaf zes maanden geldt: huilen is geen middel om iets af te dwingen. Als jij geborgenheid en troost biedt, voldoende slaapjes faciliteert en je baby ondersteunt, dan is ‘laten huilen’ helemaal niet nodig. Luister naar je gevoel en blijf goed naar je baby kijken. Daarbij: volg een ritme, maak de dag voorspelbaar en geef fijne associaties mee.

Baby’s ouder dan zes maanden kunnen echt zelf in slaap vallen, maar doen dit niet altijd omdat ze simpelweg gewend zijn om geholpen te worden. Dat helpen bij het in slaap vallen werkt bij een jonge baby, maar niet meer op deze leeftijd. Troost en help je baby bij het slapen, maar leg je baby rozig neer, zodat het zelf leert om in slaap te vallen.

Wanneer heb je een huilbaby?

Sommige kinderen huilen erg veel. Als je baby ongeveer 6-8 weken oud is, neemt het huilen toe. Gemiddeld huilt je baby dan 2-3 uur per dag. Daarna neemt het meestal weer af. Van een huilbaby spreek je officieel pas als je kind drie weken lang, drie dagen per week meer dan drie uur per dag huilt. Overmatig huilen is natuurlijk een teken dat er iets niet lekker gaat en dat wil je (laten) uitzoeken. Naast hoeveel je baby huilt is het minstens zo belangrijk om te kijken naar hoe je baby wordt huilt (krijsen of jammeren) en wanneer (tijdens een voeding, juist daarna, alleen voor het slapen).

Als je een huilbaby hebt, dan is dat heel zwaar. Kijk of je hier wat steun in kunt krijgen, zodat je af en toe even op adem kunt komen. En roei met de riemen die je hebt. Het is onmogelijk om een huilbaby in een voorspelbaar ritme te krijgen. Maar het is wel mogelijk om er wat aan te doen. Trek aan de bel bij je huisarts, schakel een onrustdeskundige in of bezoek een van de gespecialiseerde huilpoli’s. Baby’s huilen niet zomaar zoveel, het is immers een communicatiemiddel. Take the message. Laten huilen om ‘te ventileren’ of ‘te trainen’ werkt hier niet en kan zelfs een averechts effect hebben.

Huilen en slapen: let op wakkertijden

Vaak houdt het huilen verband met niet (willen) slapen. Een (over)vermoeide baby is nu eenmaal niet de beste versie van zichzelf. Zorg voor voldoende slaap en dan ook met name genoeg slaapjes. Natuurlijk is het fijner als er twee vaste slaapjes zijn, maar dit is een groeiproces: baby’s jonger dan acht maanden hebben meerdere slaapjes nodig. Een slaapje gaat bovendien beter als er veel slaapdrang is: je slaapt immers pas lekker als je moe bent.

Let daarom goed op de wakkertijden: ze geven je een idee wanneer het volgende slaapje zich kan aandienen, waarbij je baby aangeeft (via zijn slaapsignalen) wanneer het echt zover is. De signalen van een jonge baby’s zijn nog niet zo duidelijk. Je moet elkaar in het begin echt nog leren kennen. Breng je baby dan gewoon aan het einde van de wakkertijd naar zijn slaapplek. Gebruik ook je gezonde verstand: een baby die een hazenslaapje heeft gedaan zal eerder moe zijn dan een baby die net een lang slaapje heeft gedaan.

Tabel: Overzicht slaapjes en wakkertijden

Maak alles voorspelbaar

Om je baby niet te overrompelen, maak je alles voorspelbaar. Dat is wat je doet en hoe je het doet. Zo weet je baby ook wanneer bedtijd eraan komt. Een fijn ritueel kan zijn: wakker worden, verschonen, voeding, knuffelen, samen spelen, knuffelen, slapen. ’s-Avonds kun je hier een badje aan toevoegen, maar doe dit niet iedere dag. Voorlezen hoeft nog niet bij baby’s, juist alle normale dingen die je doet ondersteunen het slapen, zo blijkt ook uit onderzoek.

Rust en regelmaat zijn minstens zo belangrijk. Vergeet daarbij niet dat kleintjes ook prikkels nodig hebben om te leren en ook weer moe te worden. Probeer een fijne dagindeling te maken, waarbij je je (jonge) baby ook een slaapje in de kinderwagen kunt laten doen of in de draagdoek/zak. Lekker slapen leert je baby vooral door het doen: slapen doet slapen. En als het volgende slaapje dan weer meer ‘zelf’ wordt gedaan (slaperig wegleggen telt ook), dan geef je alles mee wat je baby nodig heeft zonder huilen of zonder oververmoeidheid.

Een paar tips om dit goed aan te pakken:

• Doe dingen steeds in dezelfde volgorde en op een vaste plek.
• Zorg voor een rustige omgeving. Ook in de slaapkamer: één knuffeltje in bed en geen mobiel erboven.
• Leg je kind te slapen zodra hij daar aan toe is en binnen de wakkertijden die er voor zijn leeftijd zijn. Ga daar niet overheen, dat geeft meer onrust.
• Werk met muziek: een muziekdoosje of white noise kunnen je baby helpen om de slaap te vatten.
• Verwarm het bedje voor. Zo schrikt je baby niet als je hem vanuit je warme armen weglegt.
• Slaapt je baby in een bedje? Dan kun je eerst even rondlopen, voordat je baby in bed gelegd wordt. Door de beweging én jouw aanwezigheid komt je kleintje tot rust. Leg je baby rozig weg en blijf er even bij. Dit kun je later afbouwen zodra je baby eraan toe is.
• Leg een doekje of kledingstuk met je lichaamsgeur in het bedje (op veilige afstand). De associatie met je geur maakt je baby rustig.
• Let goed op slaapkleding en slaapomgeving: als je baby het te warm of koud heeft of als dingen ‘jeuken’, dan zal hij ook niet lekker slapen.

Wat als het slapen niet goed lukt?

Blijf niet aanmodderen en zoek hulp als het slapen niet wil lukken. Je moedergevoel klopt altijd. Ga naar je huisarts, zoek een onrustdeskundige of babyslaapcoach en vraag advies. Laat je niet gek maken en roei met de riemen die je hebt. Slapen doet slapen, dus die draagzak en kinderwagen werken ook. Geef daarbij je baby de tijd (en jezelf) om goed in een ritme te komen. Oogsten doe je ook pas na het zaaien. De slaapjes waar je de klok op gelijk kunt zetten: die komen er echt.