Beoordeeld door

Mieke Cotterink

Deskundige Kinderveiligheid VeiligheidNL

Rugligging: de meest veilige slaaphouding voor je baby

Leg een baby vanaf de geboorte altijd in rugligging te slapen. Als een baby zichzelf vlot om en om kan draaien, kan de baby zelf zijn slaaphouding bepalen. Op zijn rug ligt je baby het veiligst en kan hij vrij en ongehinderd ademen. Het risico dat je baby overlijdt aan wiegendood wordt zo aanmerkelijk kleiner. Om ervoor te zorgen dat je baby op zijn rug blijft liggen, is het verstandig een babyslaapzak in de maat van je baby te kopen en niet één ‘op de groei’. Omrollen in een slaapzak is namelijk moeilijker voor een baby. Probeert je baby toch om te rollen, dan zou je nog een laken kunnen gebruiken om je baby strak in te stoppen. Controleer daarnaast regelmatig of je baby nog op zijn rug ligt.

Op de zij of op de buik slapen wordt sterk afgeraden zolang je baby zichzelf nog niet snel en gemakkelijk kan omdraaien. Je baby kan dan namelijk met de mond of neus tegen het matras aan komen te liggen en daardoor niet goed ademen. Producten als ‘ventilerende matrasjes’ bieden geen garantie dat een baby wel kan doorademen, hoewel dat soms wel gezegd wordt. Ook op deze matrassen blijft het advies om je baby op de rug te laten slapen.

Angst voor verslikking of verstikking?

Veel ouders zijn bang dat een baby zich kan verslikken als het op de rug ligt, bijvoorbeeld als je kind veel last heeft van reflux. Maar de kans op verslikken is niet groter bij het slapen op de rug dan bij het slapen op de zij of buik. Maak je je zorgen dat je baby een scheef of plat hoofdje krijgt van het slapen op de rug? Ook daar zijn tips voor. Leg je baby de ene keer met het hoofdje naar rechts en de andere keer met het hoofdje naar links in bed. Ook tijdens het voeden en in de box kun je de houding afwisselen.

Zodra je baby zichzelf snel en gemakkelijk van de rug naar de buik en weer terug kan omdraaien, mag hij ook op de zij of buik slapen.

Tip! Als je baby wakker is, is het juist goed om het op de buik te leggen. Blijf er dan wel bij.

Waarom is het belangrijk om je baby in zijn eigen bedje te laten slapen?

Je baby slaapt het veiligst in een eigen bedje of wiegje. Eén van de moeilijkste tips om vol te houden, want je moet sterk in je schoenen staan om je kleine in zijn eigen bedje te leggen als hij maar blijft huilen en pas rustig wordt bij jou in bed. Of als hij tijdens het voeden bij jou in bed in slaapt valt (of jijzelf natuurlijk). Toch is het belangrijk om je baby in een eigen bedje te leggen, zeker als je baby jonger is dan vier maanden.

Jouw bed is geen veilige plek. Je baby kan het te warm krijgen door het dekbed, tussen de matrassen bekneld raken, uit bed vallen of met het gezichtje tegen de kussens komen waardoor hij niet goed kan ademen. Bovendien kan jij of je partner in je slaap op je baby rollen, juist als je zelf ook moe bent. Het is heel begrijpelijk dat je je baby dicht bij je wilt houden. Je kunt het bedje (het eerste half jaar) dan ook zo dicht mogelijk bij je eigen bed zetten. Of gebruik een aanschuifbedje of co-sleeper.

TIP! Zet een wekker wanneer je voeding geeft. Dit herinnert je eraan om je baby terug te leggen in zijn eigen bedje, mocht je onverhoopt in slaap vallen.

Vanaf wanneer gebruik je een slaapzak voor je baby?

Vaak slapen pasgeborenen niet direct in een babyslaapzakje. Dat is niet nodig en ook niet praktisch. Vanaf het moment dat een baby beweeglijk wordt, is het verstandig om een slaapzakje te gebruiken. Een deken en laken zijn dan niet meer nodig. Het grootste pluspunt van een babyslaapzak is dat een kind niet de kans krijgt om onder de deken te kruipen. Hierdoor wordt de kans op warmtestuwing en adembelemmering beperkt.

Daarnaast maakt een babyslaapzak het moeilijker voor een jonge baby om te draaien van rug naar buik. Hij kan zich ook niet blootwoelen. De babyslaapzak is in vele modellen verkrijgbaar. Met of zonder mouwtjes. Gewatteerd en ongewatteerd. Het belangrijkst is om een goed passende slaapzak te kopen. De armsgaten en de halsopening mogen niet te groot zijn. Zo kan je kind niet in de babyslaapzak terecht komen. De babyslaapzak moet sluiten met een rits, niet met knopen. Knopen kunnen loslaten en verstikking veroorzaken. Ook kan de grootte van de halsopening variëren als een knoopje niet wordt dichtgedaan.

De voordelen van een babyslaapzak

• Je baby kan niet met het hoofdje onder het beddengoed terecht komen.
• Jonge baby’s rollen minder makkelijk naar de buik.
• Je baby kan niet bloot komen te liggen.
• Je baby kan moeilijker uit bed klimmen.
• Tijdens de voeding blijft het in de slaapzak warm, dus hoef je je baby niet terug te leggen in een koud bedje.

Gebruik geen dekbed bij een baby

Gebruik je toch liever beddengoed dan een slaapzak? Een laken met dekentje is een goed alternatief. Belangrijk is dat deze kort en stevig zijn opgemaakt, met de voetjes bijna tegen het voeteneinde aan. Zo kan je baby niet met het hoofdje onder de deken komen. Gebruik de eerste twee jaar geen dekbed. Een dekbed kan namelijk veel te warm zijn voor een baby. En het kind kan zich gemakkelijk onder of in het losliggend beddengoed wurmen. Dit kan de ademhaling belemmeren.

Een deken in een dekbedhoes kan dus wel, maar dan moet de deken even groot zijn als de hoes. De dekbedhoes moet groot genoeg zijn, zodat deze aan de onder- en zijkanten minimaal 10 cm. onder het matras ingestopt kan worden. De hoes moet goed sluiten. Maak net als bij gebruik van een dekentje en lakentje het bedje kort op - voetjes tegen het voeteneinde.

Zorg voor een leeg bed en let op loshangende snoeren

Grote knuffels in bed lijkt gezellig, maar ook hiervoor geldt dat je baby er met zijn gezichtje tegenaan kan komen te liggen waardoor hij niet goed kan ademen. Hetzelfde geldt voor babynestjes, zijligkussens en hoofdbeschermers. Het klinkt saai, maar een leeg bedje is het veiligst. Wanneer je baby wakker is, mag het uiteraard wel met een knuffel spelen. Zorg daarnaast dat er voldoende afstand tussen wieg of ledikant en (gordijn)koorden en snoeren is. Wanneer je kind erbij kan, bestaat het gevaar dat hij hierin verstrikt raakt.

TIP! Een knuffeldoekje of andere kleine knuffel zonder vulling (in een verder leeg bed) is een veilig alternatief voor als je baby gaat slapen.

Wat is de juiste temperatuur voor je baby om in te slapen?

Zorg ervoor dat je baby niet te warm of te koud wordt. Een goede temperatuur is erg belangrijk, wanneer het gaat om veilig slapen. Vooral omdat het bekend is dat een te hoge lichaamstemperatuur voor een grotere kans op wiegendood zorgt. Ook te koud slapen is niet goed voor je kind. Om het juiste slaapklimaat te creëren, moet je goed letten op de combinatie kleding, beddengoed en de kamertemperatuur.

Na de eerste weken is een kamertemperatuur van 16-18 °C voldoende. In de warme zomermaanden is deze temperatuur vaak niet haalbaar en zal hij wat hoger liggen. Dit is helemaal niet erg. Houd er echter wel rekening mee bij het aankleden en het toedekken van je kind. De temperatuur van je baby kun je het beste controleren door met je vingers aan de achterkant van het nekje te voelen. Voelt dit lauw aan, dan heeft je baby aangenaam. De kamertemperatuur bepaal je met een thermometer.

TOG-waarde tegen warmtestuwing bij je baby

Producten zoals dekens, babyslaapzakken en inbakerdoeken krijgen een TOG-waarde mee. Deze geeft aan wat de warmteweerstand en isolatie is van het product. Je weet dan of je baby het bij kamertemperatuur niet te koud en zeker niet te warm heeft. Als je baby het te warm heeft, kan dit namelijk het risico op wiegendood verhogen. De TOG-waarden worden weergegeven in een index.

Veilige TOG-waarden voor een baby, gemeten bij kamertemperatuur, liggen tussen 0 en 4,0. een waarde boven 4,0 kan voor een baby verhoogd risico op warmtestuwing geven. In zijn algemeenheid geldt hoe hoger de TOG-waarde, hoe warmer en beter het materiaal isoleert. Natuurlijk zijn er ook andere omstandigheden waarmee je rekening houdt: koorts, kleding (een rompertje geeft ook een TOG-waarde af) en voorkeur. Controleer altijd regelmatig of je baby het niet te warm heeft, door met je vingers aan de achterkant van het nekje te voelen.

Gebruik in het bed geen kussen, zijligkussentjes, babynestje, (plastic) hoofd- of zijwandbeschermers, een plasmatras, zeiltjes, tuigjes of koordjes.

TIP! Bekijk ook de Q&A van WIJ met deskundige Mieke Cotterink van VeiligheidNL over veilig slapen

Rookvrije omgeving voor je baby

De directe omgeving van je kind is rookvrij, want er is een duidelijk verband tussen roken en wiegendood. Hoe meer sigaretten worden gerookt, des te groter het risico op wiegendood. Luchtwegaandoeningen komen vaker voor bij kinderen van rokende ouders. Een kind rookt passief mee als je als rokende ouder (borst)voeding geeft of je kind bij je in bed neemt. Het beste is: niet roken in aanwezigheid van je kind en ook niet in huis.

Ontdek meer tips en adviezen van deskundige Mieke Cotterink.