Beoordeeld door

Stephanie Molenaar

Slaap- en onrustdeskundige

Wat betekent ‘doorslapen’ eigenlijk?

Denk je bij doorslapen aan een baby die van 23.00 tot 07.00 slaapt? Dan moeten we je even uit de droom helpen: bij een baby van ongeveer vijf maanden bedoelen we met doorslapen zo’n vijf tot zes uur achter elkaar slapen. En nee, dat betekent niet dat ze helemaal niet wakker worden. Het gaat er juist om dat ze zelf weer in slaap kunnen vallen als ze even wakker worden. Wakker worden hoort namelijk bij de normale slaap-waakcyclus.

Doorslapen is daarbij zoveel meer dan simpelweg langer slapen. Er spelen veel factoren mee en het is ook nog eens heel persoonlijk. Denk aan welke voeding je geeft, hoe je baby zich ontwikkelt, hoe de afgelopen maanden zijn verlopen en natuurlijk de leeftijd van je kind.

De slaapbehoefte van baby’s verschilt per leeftijd en wordt ook beïnvloed door eerdere slaapjes, eventuele ‘training’, onrust en slaapgewoontes. Pasgeborenen brengen een aanzienlijk deel van hun tijd slapend door, maar hun slaap is verdeeld in korte slaapjes. Naarmate een baby groeit, neemt de totale hoeveelheid slaap iets af. Het gaat er dan juist om dat je baby al die slaap wat meer bij elkaar kan plaatsen. Precies dat brengt je langzaam naar langere (maar minder) slaapjes overdag en/of een blok van een aantal uren ononderbroken slaap in de nacht. Doorslapen is dus eigenlijk een groeiproces.

View this post on Instagram

Waarom slaapt mijn baby niet door?

Een pasgeboren baby hoort helemaal nog niet door te slapen. Dat kom door de voedingen en omdat het dag- en nachtritme nog is omgedraaid en het langere slapen daarom vaak overdag gebeurt. Daarbij kán een jonge baby het nog niet, omdat ook slaap een ontwikkeling is. Zo heeft je baby pas een 24-uursklok vanaf zes weken en functioneert die pas goed vanaf vier à vijf maanden. En dat gaat niet zonder slag of stoot. Niets voor niets slapen baby’s van deze leeftijd vaak ineens rommelig. Het wordt vaak pas echt rustiger en meer voorspelbaar vanaf ongeveer zes maanden, maar ook dan wordt de langere slaap vaak in de avond geplaatst en niet in de nacht. Baby’s die flesvoeding krijgen slapen vaak wat eerder door, maar baby’s (en hun ouders) die borstvoeding krijgen, halen vaak meer kwaliteit uit de slaap

Overzicht slaapuren

Baby’s slapen net als volwassenen ook in slaapfasen binnen een slaapcyclus. Maar, dit doen ze wel anders: zo is de slaapcyclus veel korter (45 minuten tegenover 90 minuten van volwassenen) en hebben baby’s veel meer droomslaap (50% van de slaap zelfs).

Juist dat maakt dat een baby, naast de voedingsbehoefte én het nodig hebben van troost en jouw aanwezigheid (co-regulatie), juist ook vaker wakker kan worden. Een slaapcyclus eindigt namelijk met (licht) wakker worden. En zonder de hulp die gewend is, is verder slapen moeilijker. De droomslaap is weer heel actief, waardoor maaiende armen of geluiden je baby makkelijk doen waken. Het is ook de reden waarom baby’s vaak ineens weer wakker worden als ze slapend worden neergelegd: ze slapen dan nog licht. Dit verandert allemaal in kleine stapjes, waardoor een dreumes bijvoorbeeld weer heel anders slaapt dan een baby.

Hier zijn de gemiddelde slaapbehoeften en wakkertijden voor baby’s tot 2 jaar.

Overzicht wakkertijden (ritme) en slaapjes per leeftijd

13 tips om doorslapen te bevorderen

Je baby gaat vroeg of laat echt wel doorslapen, zeker als jij met liefde begeleidt en slaap tot iets prettigs maakt. Hier zijn 13 handige tips die je kunt uit proberen.

1. Avondritueel

Rituelen zijn juist voor kleine kinderen heel belangrijk, zodat ze weten wat er komt en wat er van ze verwacht wordt. Zo komt er ook een fijne slaapgewoonte, dat is net zo belangrijk als een geolied slaapsysteem om goed te kunnen slapen. Zo’n bedritueel wil je aanpassen naar de leeftijd en natuurlijk behoeften van je kind. Zo hoeft je kind niet altijd in bad en is knuffelen voor een baby veel belangrijker dan een boekje voorlezen. Houd het rustig en doe ook weer niet teveel, bijvoorbeeld verschonen en slaapzakje aantrekken, voeden, knuffelen, zachtjes praten of zingen. Start je ritueel zo’n tien minuten voor het einde van de wakkertijd. In de avond kun je hier natuurlijk wat meer tijd voor nemen.

2. Slaapzak

Vanaf het moment dat je baby gaat bewegen, is het verstandig een slaapzakje te gebruiken. Naast dat het een must is wat betreft veilig slapen, maakt het ook dat je baby er comfortabel bij ligt en steeds warm genoeg is. Het slaapzakje zelf koppelt je kind ook aan slaap, waardoor een fijne slaapassociatie ontstaat.

3. Overdag naar buiten

Net als voor ons, is het ook voor baby’s belangrijk om iedere dag even naar buiten te gaan. Buitenlucht en daglicht hebben namelijk een belangrijk effect op het slaapritme én de aanmaak van hormonen. Daglicht stimuleert de interne klok, want het licht vertelt de biologische klok de exacte tijd van de omgeving. Zo maakt het lichaam van je kind op bepaalde momenten hormonen aan, ontspant hij en kan hij gaan slapen.

4. Inbakeren

Heb je een onrustige baby? Dan kunnen zijn maaiende armpjes, het woelen of de onrust hem zelf wakker maken. Door je baby in te bakeren, voorkom je dit en geef je geborgenheid. Let op: bouw het inbakeren af als je baby neigt tot omrollen in verband met verstikkingsgevaar ontstaan en baker uit als je baby wakker is, dus ook tijdens een voeding.

5. Veilige en rustige slaapkamer

Natuurlijk heeft de omgeving waarin je slaapt invloed op hoe je slaapt. Dat is voor baby’s niet anders. Zorg er dus voor dat de babykamer prikkelarm is. Rustige kleuren op de muren, zacht licht, verduisterende gordijnen en een fijne temperatuur. Ventileer dagelijks en let ook op de luchtvochtigheid.

6. Regelmatig dutjes inplannen

Zorg ervoor dat je baby voldoende dutjes gedurende de dag doet. De lengte en frequentie van de dutjes variëren per leeftijd . Hoe ouder een baby, hoe minder dagslaapjes, maar deze slaapjes mogen dan wel langer duren. Gebruik de wakkertijden en houd de slaapsignalen in de gaten, zoals wrijven in de ogen, gapen, heel alert of prikkelbaar zijn. Gebruik ook je gezonde verstand: na een kort slaapje zal je baby eerder moe zijn.

7. Zachte muziek afspelen

Het afspelen van zachte, rustgevende muziek kan je baby helpen om zich te ontspannen en in slaap te vallen. Kies muziek met een langzaam ritme en een zachte melodie om een kalmerende sfeer te creëren. Bedenk wel dat je baby hieraan went, dus je wilt dit muziekje altijd bij het slapen gebruiken.

8. Bied een vertrouwd voorwerp aan

Wanneer je baby oud genoeg is (zodat er geen verstikkingsgevaar is), kun je een knuffeltje of een klein doekje aanbieden. Dit kan troost bieden en je baby helpen zich veilig te voelen, vooral als hij of zij ’s nachts wakker wordt. Zo komen er vanzelf onafhankelijke slaapassociaties waarmee je baby ‘vanzelf’ verder of door gaat slapen.

9. Timing is cruciaal

Plaats je baby in bed net voor de wakkertijd, zo speel je namelijk handig in om het slaapsysteem. Hele jonge baby’s kun je slaperig neerleggen, probeer bij wat oudere baby’s dit steeds iets meer wakker te doen. Vaak slapen kinderen kort of worden ze huilend wakker, omdat ze op een andere plek in slaap zijn gevallen. Of je kind schrikt, omdat hij altijd in slaap wordt geholpen, waardoor je kleintje deze hulp ook weer nodig heeft als hij wakker wordt uit een slaapcyclus.

10. Kalmeren en geruststellen

Als je baby angstig of onrustig lijkt, bied dan troost door zachtjes met hem of haar te praten en te aaien. Laat je aanwezigheid merken, zodat je baby weet dat hij of zij niet alleen is.

11. Troost bij nachtelijk ontwaken

Plaats je baby in bed wanneer hij of zij slaperig is maar nog wakker. Dit helpt je baby om te leren zelfstandig in slaap te vallen en te wennen aan zijn of haar eigen slaapomgeving.

12. Gerichte respons bij huilen

Als je baby huilt, dan ga je natuurlijk meteen troosten. Dit is heel belangrijk, want een baby kan dit nog helemaal niet zelf. Ook dat is een ontwikkeling! Is je baby weer rustig, kijk dan of (slaperig) wegleggen lukt. Zachte aanrakingen en geruststellende woorden kunnen helpen, net als erbij blijven.

13. Consistentie

Een sleutel tot succes is consistentie in je aanpak. Door een voorspelbare routine en reacties te handhaven, leert je baby wat te verwachten en wordt de ontwikkeling van gezonde slaapgewoonten gestimuleerd. Wees geduldig en houd vol, omdat het enige tijd kan duren voordat nieuwe gewoonten zijn ingesleten.

Hoe kunnen ouders helpen bij het doorslapen?

Het belangrijkste wat je kunt doen is vooral responsief zijn, dat geeft je baby niet alleen een veilig gevoel, het helpt ook met alle ontwikkelingen - van het brein tot de slaap. Trainen is helemaal niet nodig, je kunt wel de slaap vormen. Slaap is heel persoonlijk en ook afhankelijk van zoveel, forceer het dus niet maar help je baby op weg.

Is het een strijd geworden?

Dan werkt het vaak beter om eerst overdag aan de slaap te werken. Niet alleen is dit beter om te doen, ook is de nacht een spiegel van de dag. Slaap maakt slaap, dus als de dag lekker loopt wil de nacht meestal ook beter gaan.

Liever de handen uit de mouwen steken? Dan kun je ook zonder veel huilen geleidelijk afstand nemen of bijvoorbeeld om je baby’s bedje cirkelen bij het naar bed brengen. Zo beloon je ook positief, want je komt ook terug als er niets aan de hand is.

Wil je liever een andere ‘bedtijd’ voor de nacht? Verschuif dan de hele dag, want zo maar eerder of later naar bed brengen brengt je alleen maar slapeloosheid en tranen.

Wanneer hulp zoeken?

Het is belangrijk om te realiseren dat niet alle strategieën voor elke baby hetzelfde effect hebben. Raadpleeg daarom een slaapspecialist of -coach voor adviezen die specifiek geschikt zijn voor de behoeften en omstandigheden van jouw kind.

Kortom, wanneer je baby gaat doorslapen, is bij ieder kind anders. Maar je mag ervan uitgaan dat een kind vanaf een maand of zes wat langer of rustiger zal slapen en na negen maanden mogelijk de hele nacht door (maar dat zijn dus ongeveer vijf aaneengesloten uren).

Wil dat echt niet lukken? Win dan advies in bij een expert, want vaak is er al heel veel te doen zonder ‘veel huilen’ en leg je daarmee ook de fijnste slaapbasis voor nu én later.

Ontdek meer tips en adviezen van deskundige Stephanie Molenaar.