Beoordeeld door

Stephanie Molenaar

Slaap- en onrustdeskundige

Waarom slaapt mijn baby niet overdag?

Er kunnen verschillende redenen zijn waarom je baby overdag niet wil slapen. Dit kan variëren van serieuze onrust tot een verkeerde timing van de slaapjes. Om dit patroon te doorbreken is het raadzaam om goed naar je baby en zijn behoeftes te kijken. Probeer zo consistent mogelijk te reageren. Soms hebben (pasgeboren) baby’s gewoon huidhonger en een grote behoefte aan mama of papa. Draag je baby dan wat vaker bij je, een draagzak of -doek kunnen hierbij goed helpen.

Dit kan ook helpen:

• Vraag jezelf ook af: wat mag je nu verwachten van je kind? Slapen is een groeiproces en soms willen we als ouders iets te snel dat een kind zelf kan slapen en dit ook voorspelbaar doet. Goed om je bewust van te zijn.

• Kijk ook eens hoe je baby reageert op geluiden en bewegingen in zijn directe omgeving. Sommige baby’s vinden het heerlijk om in jouw nabijheid en bijbehorende geroezemoes te zijn. Dit geeft ze een gevoel van veiligheid en geborgenheid.

• Andere baby’s zijn juist snel overprikkeld en hebben echt de rust van een eigen kamer nodig. Kijk wat voor jouw baby werkt.

Tips voor als je baby overdag niet wil slapen

Je kunt als ouder een aantal dingen doen om het slapen van je baby te bevorderen. Deze tips helpen je daarbij.

• Werk met ritmes en wakkertijden die bij je baby’s leeftijd passen. Zo vaar je mee op wat wél kan en help je je baby om lekker en goed te slapen.

• Houd eens een slaapdagboekje bij, zo zie je wat je kind echt doet en wanneer er beter wordt geslapen. Alle jonge kinderen hebben echt nog slaapjes overdag nodig, dus als je baby dit niet doet, wil je zoeken naar de reden. Schakel eventueel de hulp in van een slaapcoach om dit goed te bekijken.

• Help je baby ontspannen met bijvoorbeeld babymassage of een warm badje.

• Wees flexibel: op sommige dagen komt een moeilijk slapende baby totaal niet uit, maar probeer je dagen zoveel mogelijk af te stemmen op de behoefte van je baby.

Wanneer aan de bel trekken?

Duurt de periode dat je baby slecht slaapt overdag wel heel lang of heb je het gevoel dat er meer aan de hand is? Vraag dan om advies bij je huisarts, consultatiebureau of een kinderslaapcoach.

Hoelang duurt een slaapcyclus bij een baby?

Bij baby’s duurt een slaapcyclus gemiddeld 45 minuten. Hierbij slapen ze dus een veelvoud van 45 minuten, bijvoorbeeld 45 of 90 minuten. Je baby slaapt naar behoefte. Als er bijvoorbeeld minder behoefte is aan een bepaalde slaapfase, kunnen de slaapjes ook 75 duren of juist 100 minuten om nog net even wat lichte en droomslaap mee te pakken. Zorg er in ieder geval voor dat je kind één slaapcyclus slaapt. Langer slapen is vaak ook wennen, help je baby hierbij. Zo leert hij de slaapcycli aan elkaar te koppelen.

Hoe zit dat met korte slaapjes?

Als je kind kort slaapt doorloopt je kind niet de hele slaapcyclus en daardoor wordt hij moe en jengelig wakker. Een slaapcyclus bestaat uit vijf stadia en varieert van indommelen tot diepe slaap. In zo’n cyclus zitten wat valkuilen, juist omdat alles nog zo onrijp is bij een baby. Daarbij: de ene slaapfase is de andere ook niet. Door schrikachtige bewegingen tijdens de droomslaap kunnen baby’s bijvoorbeeld ook snel wakker worden.

Als je baby steeds maar kort of heel weinig slaapt overdag, komt dat waarschijnlijk doordat de timing van de slaap niet klopt, hij gestoord wordt in zijn slaap door bijvoorbeeld kou, honger of een vieze luier of omdat je baby niet alleen wil zijn.

Lees ook: Alles over het slaapritme van je baby

Slaapsignalen herkennen bij je baby

Als ouder heb je de eerste 6 tot 10 weken nodig om je baby goed te leren ‘lezen’ en zijn slaapsignalen te leren herkennen. Ook heeft je baby deze periode nodig om te wennen aan onder andere het dag- en nachtritme. Na ongeveer drie maanden kom je in wat rustiger vaarwater terecht; jullie zijn goed aan elkaar gewend en je baby herkent steeds beter wanneer het tijd wordt om te gaan slapen. Een duidelijk ritme en avondritueel helpen je baby om grip te krijgen op de wereld.

Vanaf zes maanden hebben de meeste baby’s een voorspelbaar ritme. Ook dit is een groeiproces, maar langzaamaan zul je zien dat je van veel (kortere) slaapjes naar twee mooie slaapjes op de dag gaat. Met nog een powernap aan het einde van de middag, en een wat latere bedtijd voor de nacht. Rond acht maanden vervalt dan de powernap en vervroegt de bedtijd nog een keer: je hebt je avond weer terug!

Wakkertijden als hulpmiddel

Je kunt je baby helpen in slaap te komen door vroegtijdig zijn slaapsignalen te herkennen. Een goede timing is hierbij essentieel, daarom is het ook fijn om te werken met ritmes of wakkertijden die passen bij de leeftijd van je baby. Zo weet je ongeveer wanneer je de slaapsignalen mag verwachten én maak je de slaap meer voorspelbaar. Bekijk in onderstaande tabel hoeveel uren slaap je baby ongeveer nodig heeft en hoe lang je kleintje gemiddeld wakker kan zijn (voor hij oververmoeid raakt).

Tabel: Gemiddelde wakkertijden en uren slaap per dag

Je baby helpen als slapen niet lukt

Als je baby over zijn slaap heen is, is het steeds lastiger om in slaap te vallen. Dit komt omdat de 24-uursklok dan weer in ‘wakker stand’ staat en niet meer is afgesteld op slaap. Dat geeft vaak onrust bij het slapen en als er al geslapen wordt, zijn de slaapjes rommelig en kort. Help je baby, want juist daardoor komt er rust (co-regulatie) en leert hij dat slapen fijn is.

Huilt je baby? Troost hem. En ga meteen naar hem toe als hij wakker is. Is je baby bij jou in slaap gevallen? Geen paniek, een zwaluw maakt nog geen zomer. Probeer een volgende keer je baby net wat eerder neer te leggen en blijf erbij. En wil je je kleintje wegleggen als hij al slaapt? Wacht dan even 20-30 minuten. Dan zit je baby namelijk in een diepere slaapfase en wordt hij minder snel wakker. Verwarm wel het plekje voor, zodat je kleintje niet wakker wordt van de temperatuurwisseling.

Vermoeidheidssignalen bij je baby herkennen

• Gapen
• In de ogen wrijven
• Naar zijn oortjes grijpen
• Oogcontact vermijden
• Gebalde vuisten
• Sloom of suf overkomen
• Jengelen
• Kleine oogjes en staren

Een oververmoeide baby herken je hieraan

• Geïrriteerd zijn
• Bleek zien en grote ogen
• Heel druk doen of juist te rustig zijn
• Minder makkelijk wegleggen
• Heel alert zijn
• Korte aandachtspanne, wil steeds geamuseerd worden.

Ook de slaapsignalen van je baby ontwikkelen zich. Bij een kleine baby zie je ze nog minder goed. Soms zijn er pas slaapsignalen als je het slaapritueel start en soms pas als je je baby weg legt. Let daarom goed op de wakkertijden, je baby’s (eventuele) signalen en gebruik je gezonde verstand. Na een kort slaapje is het bijvoorbeeld logisch dat je kind eerder moe is. Iedere baby is anders, dus probeer te herkennen wat typerend is voor jouw baby. Als je de signalen goed kent, kan je hier steeds beter op inspelen.

Lees ook: Kind wakker maken of laten slapen?

Slaapregressie als oorzaak van slecht slapen

Een andere mogelijke oorzaak van slecht slapen is slaapregressie. Een slaapregressie is een periode waarin je baby ineens tijdelijk slechter slaapt dan voorheen, wat juist komt doordat je kind aan het groeien is. Slaap is ook een ontwikkeling! Vaak zie je dit nadat je baby ‘ineens’ nieuwe vaardigheden heeft. Zo’n periode duurt ongeveer 6 weken en bestaat uit een regressie (minder goed slapen) én een progressie (beter slapen). Je baby doet eerst een pasje terug, omdat het slaapsysteem enorm is veranderd en dit ook best turbulentie geeft, waardoor je kind je meer nodig heeft. En dan twee passen voorwaarts, juist omdat nu meer mogelijk is.

Tijdens en na zo’n slaapregressie, ook wel slaapmaturatie genoemd, komt er ook een ander ritme (je kind kan nu meer) en vervalt er vaak een dagslaapje. Dat betekent niet dat je kind minder slaapt: de slaapuren worden nu meer bij elkaar geplaatst. Daardoor krijg je wat langere dagslaapjes en vooral een langere nacht.

Wat kun je doen? Een paar tips

• Probeer tijdens zo’n periode liefdevol en flexibel te zijn: je kind heeft je echt meer nodig. Ga zeker niets forceren.
• Probeer juist zoveel mogelijk de slaap van je kleintje te faciliteren als slapen niet lukt. Een rondje wandelen of je baby dragen wil nog wel eens helpen.
• Slaap maakt slaap, dus door te helpen maak je weer slaap mogelijk en voorkom je ook onrust of oververmoeidheid. Weet dat het weer overgaat en je baby straks echt weer beter gaat slapen.

Wanneer zijn er slaapregressies?

Je kunt op de volgende momenten een periode van slaapregressie (slaapmaturatie) verwachten. Het kan zijn dat jouw kind iets eerder of later een slaapontwikkeling doormaakt. Een slaapregressie kan ervoor zorgen dat je baby ook overdag slechter of minder lang gaat slapen.

Rond 4 maanden
Rond 4 maanden vindt de eerste slaapmaturatie plaats. Je baby kan dan ineens slaapjes van 45 minuten gaan doen en ook onrustiger zijn. Dit komt vooral omdat het dag- en nachtritme nu goed staan ingesteld én het 24-uursritme werkt, waardoor je kind nu ook voldoende slaaphormonen aanmaakt. Dat is even wennen!

Rond 8 maanden
Je baby maakt grote motorische stappen door te gaan kruipen, tijgeren en zitten. Ook begint verlatingsangst een rol te spelen, wat een periode van verminderde slaap kan uitlokken. Bovenal is er weer een ‘upgrade’ in het slaapsysteem, waardoor je kind langer wakker kan zijn en zijn slaapuren in minder slaapjes plaatst. Juist deze ontwikkeling maakt dat je baby twee voorspelbare (goede) slaapjes gaat doen en wat eerder op de avond naar bed gaat.

Rond 12 maanden
Dit is een kleine ontwikkelsprong wat betreft slaap en je merkt het niet altijd. Vooral als er wat turbulentie is geweest rond acht maanden, waardoor je het gevoel kunt hebben dat je al maanden in een slaapregressie zit. En soms is er helemaal geen gedoe. Het verschilt dus erg per kind. Let erop dat je je kind op deze leeftijd wel twee dagslaapjes laat doen. Sommige dreumesen kunnen je het idee geven zonder een slaapje te kunnen, maar het tegendeel is waar. Juist als je te vroeg een slaapje laat vervallen, komt er oververmoeidheid en gaat je kind juist slechter slapen.

Rond 18 maanden
Tijdens deze fase beginnen dreumesen echt een eigen willetje te krijgen en begrijpen ze een oorzaak en gevolg steeds beter. Ook beseffen ze dat ze eigen keuzes kunnen maken. Allemaal oorzaken voor een periode van slechter slapen. Weet dat rommeliger slapen vooral komt, doordat het slaapsysteem weer verder is ontwikkeld. Soms merk je dit al bij 16 maanden, dat komt omdat hier een ontwikkelsprong zit die je de indruk kan geven dat je kind wel genoeg heeft aan één slaapje overdag. Ga hier flexibel mee om en geef je kind de kans om einde middag nog even een kort slaapje te doen als je ziet dat hij moe is. Ook de wakkertijden wil je langzaam oprekken, je kind mag hier nog aan wennen. Weet dat deze fase van slechter slapen, eigenlijk vooruitgang betekent. Houd vol!

Ontdek meer tips en adviezen van deskundige Stephanie Molenaar.