Beginnende waterpokken

Waterpokken wordt veroorzaakt door het varicela virus, uit de herpes virus groep. Na besmetting (incubatietijd) duurt het zo’n 13 tot 18 dagen voordat je de eerste klachten krijgt. Het virus zit in de keel en de neus. Door niezen, hoesten en praten wordt het verspreid. Het besmet 90% van de mensen die nog geen waterpokken heeft gehad. Waterpokken kan zich ook verspreiden via direct contact met de huiduitslag van een besmet persoon. Voordat de kenmerkende vlekken ontstaan, krijgt je kind meestal lichte koorts en last van verkoudheidsverschijnselen. Waterpokken ontwikkelen zich in fasen. Voordat de uitslag verschijnt, kan er sprake zijn van:

• Vermoeidheid of een algemeen gevoel van niet lekker zijn
• Koorts die 3-5 dagen aanhoudt en meestal lager is dan 39 °C.
• Verlies van eetlust
• Spier- of gewrichtspijn
• Verkoudheidsverschijnselen zoals hoesten of een loopneus
• Hoofdpijn

Hoe zien waterpokken eruit?

Jeukende uitslag is het meest herkenbare symptoom van waterpokken. Na de lichte en verkoudheidsverschijnselen ontstaan na 2 dagen rode bulten ter grootte van een muggenbult. Deze veranderen in blaasjes die na een paar dagen indrogen tot korstjes. De hele infectie duurt ongeveer 10 dagen .

Waterpokken wanneer het ergst

De vlekjes en blaasjes jeuken erg. Ze komen vooral voor op het bovenlichaam, maar verschijnen ook in de mond en bij meisjes in de vagina. Nadat de eerste vlekjes zijn veranderd in blaasjes met korstjes, ontstaan er vaak na 3 of 4 dagen nieuwe vlekjes en blaasjes. Tijdens deze fase zijn klachten voor waterpokken het ergst. De waterpokken trekken als het ware in golven over het lichaam. Daardoor kan je kind tegelijkertijd zowel vlekjes, blaasjes, als blaasjes met korstjes op zijn lijf hebben. Hij blijft besmettelijk tot alle blaasjes in korstjes zijn veranderd.

Naast de vlekjes kan waterpokken ook vergezeld gaan van koorts. Verder is je kind hangerig en heeft het waarschijnlijk weinig trek in eten.

Waterpokken bij pasgeboren baby’s

Als je baby jonger is dan 3 maanden, kan waterpokken ernstiger verlopen. Dit is het geval wanneer jij zelf nooit eerder waterpokken hebt gehad en dus ook geen antistoffen tegen waterpokken hebt aangemaakt. Houdt je baby in dit geval extra goed in de gaten en trek aan de bel als hij er veel last van lijkt te hebben. Als je wel waterpokken hebt gehad, heeft je baby de antistoffen meegekregen via de placenta. Deze antistoffen blijven na de geboorte nog zo’n 3 maanden in je baby’s bloed aanwezig. Dat is fijn, want je baby’s afweersysteem werkt de eerste 3 maanden nog niet helemaal naar behoren. Dankzij de antistoffen krijgt hij alleen een milde variant van waterpokken. Echter na de eerste 3 maanden kan je baby alsnog waterpokken krijgen, omdat hij zelf nog geen antistoffen heeft aangemaakt.

Hoe krijgt je baby waterpokken?

Het virus van waterpokken bevindt zich in de neus en keel van een besmet persoon. Door te praten, niezen of hoesten komen er minuscuul kleine virusdeeltjes in de lucht. Je baby ademt deze druppeltjes ongemerkt in en raakt zo besmet met het virus. Daarnaast is het mogelijk om besmet te raken via het vocht dat uit de blaasjes van de waterpokken komt. Na besmetting duurt het 10 tot 21 dagen voordat je baby er ziek van wordt.

Waterpokken besmettelijk

Waterpokken zijn zeer besmettelijk. Waterpokken verspreiden zich heel gemakkelijk en kunnen gemakkelijk worden opgelopen. Het virus verspreidt zich van mensen met waterpokken naar anderen die de ziekte nooit hebben gehad of nooit zijn ingeënt. Als je waterpokken hebt opgelopen, ben je 2 dagen voordat de eerste blaasjes verschijnen besmettelijk totdat de blaasjes zijn ingedroogd. In totaal duurt dit zo’n 10 dagen.

Waterpokken behandeling

Er is geen behandeling voor waterpokken. Voor de meeste gezonde kinderen zijn waterpokken mild en herstelt volledig zonder specifieke behandeling. De jeuk wordt vaak bestreden met lotion, verkrijgbaar bij drogist of apotheek zoals zemelenbad dat jeukstillend, kalmerend en verzorgend werkt. Mentholpoeder wordt afgeraden bij kinderen onder de 2 jaar. Verder helpt het om:

• Veel drinken (probeer ijslolly’s als je kind niet drinkt) om uitdroging te voorkomen
• Neem paracetamol tegen pijn en ongemak
• Knip de vingernagels van je kind en doe ’s nachts sokken over de handen om te voorkomen dat je kind krabt
• Overleg met een huisarts of apotheker over het gebruik van antihistaminica tegen jeuk
• Baden in koel water en de huid droogdeppen (niet wrijven)
• Losse kleding dragen

Als er ook blaasjes verschijnen in de vagina van een meisje, kunnen deze extra branden wanneer ze in contact komen met urine. In dat geval kan het verlichtend zijn om je dochter een tijdje te laten zitten in een badje met lauw water en kamille.

Vermijd krabben aan waterpokken

Als de blaasjes of de korstjes door vieze vingertjes worden opengekrabd, kunnen ze ontsteken. Bovendien blijft er daarna vaak een litteken achter. Het is dus belangrijk om te voorkomen dat je kind aan de waterpokken krabt. Scherm zijn handjes en nageltjes af met handschoentjes of sokjes. Wanneer de waterpokken toch ontstoken zijn, kun je het beste contact opnemen met je huisarts. Hij zal dan waarschijnlijk een antibioticum voorschrijven.

Wie behoort tot de risicogroep om waterpokken te krijgen?

Mensen die een verhoogd risico lopen om waterpokken te krijgen of er complicaties van te krijgen zijn onder andere:

• Pasgeborenen - er is een verhoogd risico op ernstige ziekte in de eerste 28 dagen.
• Zwangere vrouwen die geen waterpokken hebben gehad of niet zijn ingeënt tegen waterpokken.
• Baby’s en kinderen met een minder sterk afweersysteem. - zoals kinderen met leukemie of kinderen die afweer onderdrukkende medicijnen gebruiken, lopen het risico langer en ernstiger ziek te worden.

Jaarlijks worden ruim 250 kinderen met waterpokken opgenomen in het ziekenhuis. In een enkel geval kunnen ernstige complicaties zoals een hersenontsteking of herseninfarct optreden.

Risico waterpokken als je zwanger bent

Het virus brengt ook voor zwangere vrouwen een risico met zich mee. Als je tijdens je zwangerschap besmet raakt met de waterpokken, kan dit schadelijk zijn voor je ongeboren kind. Zwangere vrouwen die besmet worden met waterpokken voordat ze twintig weken zwanger zijn, kunnen de besmetting overdragen op de foetus. Een besmette foetus kan ernstige afwijkingen ontwikkelen, ook wel het congenitaal varicella syndroom genoemd. Als de besmetting vlak voor je bevalling plaatsvindt, kan je baby worden geboren met waterpokken. Neem onmiddellijk contact op met je huisarts of verloskundige, als je tijdens je zwangerschap in aanraking komt met het virus.

• Als je nog nooit waterpokken hebt gehad en je komt er tijdens je zwangerschap mee in contact, krijg je een antilichaam toegediend om besmetting te voorkomen of deze af te zwakken.
• Als je toch nog waterpokken krijgt, wordt een behandeling met een antiviraal medicijn overwogen.
• Krijg je waterpokken in de periode direct voor of na de bevalling, dan moet de pasgeboren baby een immunoglobulinen-injectie krijgen.
• Baby’s die waterpokken krijgen tijdens de eerste maanden van hun leven worden behandeld met een antiviraal medicijn.
• Vaccinatie is mogelijk, maar zit in Nederland niet in het Rijksvaccinatieprogramma. In andere landen wordt het wel gedaan om het risico op gordelroos te beperken.

Mag je baby met waterpokken naar de kinderopvang?

Als je baby zich niet ziek voelt, mag hij gewoon naar de kinderopvang. Besmetting is moeilijk te voorkomen, omdat je baby al besmettelijk was voordat de eerste blaasjes zichtbaar waren. Daarnaast kun je beter vroeg in je leven de waterpokken gehad hebben, dan als volwassene. Als (jong) kind heb je er namelijk veel minder last van. Informeer wel even bij de kinderopvang van je kind, soms wijkt het beleid rondom waterpokken iets af. Ook kan de kinderopvang dan andere ouders informeren, zodat zij kunnen letten op verschijnselen bij hun kind.

Immuun voor waterpokken

Zodra de waterpokken genezen zijn, zijn de meeste mensen immuun voor het virus. In zeldzame gevallen kan het virus opnieuw opduiken en opnieuw waterpokken veroorzaken. Maar het virus blijft in je lichaam lang nadat je over de ziekte heen bent. Als het virus opnieuw actief wordt, kan het een pijnlijke virusinfectie veroorzaken die gordelroos wordt genoemd. Er is een vaccinatie tegen waterpokken. Deze zit niet in het Rijksvaccinatieprogramma, maar is wel te krijgen op eigen kosten. Kijk hier voor meer informatie over de waterpokkenvaccinatie.