Samen met De Babydoctors en jeugdarts Emily Phijffer, die ook werkzaam is als artsonderzoeker op het gebied van het RS-virus

1. Wat is het RS-virus?

Het Respiratoir Syncytieel-virus (RSV) - beter bekend als het RS-virus - is een veelvoorkomend verkoudheidsvirus dat infecties in de luchtwegen veroorzaakt. In Nederland worden vrijwel alle kinderen in de eerste twee jaar van hun leven besmet met het RS-virus. Meestal verloopt de infectie mild.

2. Hoe wordt het verspreid?

Het RS-virus zit in de neus en keel van iemand die besmet is met het virus. Het kan worden overgedragen door druppeltjes die vrijkomen bij hoesten, niezen en praten. Je kind kan dus besmet raken doordat hij deze druppeltjes binnenkrijgt via de neus, ogen of mond.

3. Wat kun je doen om te voorkomen dat je kind ziek wordt?

Het RS-virus is, net als andere virussen, heel besmettelijk. Je kunt niet voorkomen dat je kind het virus krijgt, maar wel voorzorgsmaatregelen nemen. Als je net een baby hebt gekregen kun je bijvoorbeeld kraambezoek vragen om niet te komen als zij verkouden zijn.

Daarnaast helpt het ook om regelmatig je handen te wassen, speelgoed schoon te maken en te hoesten en niezen in je elleboog.

4. Wat zijn de symptomen van RS-virus?

De symptomen verschillen. Een RS-virusinfectie kan leiden tot een milde verkoudheid. Daarbij hoort een verstopte neus of loopneus, hoesten en niezen. Ook kan een infectie ernstig verlopen, dan ontstaan er ademhalingsproblemen bij je baby, zoals een versnelde en/of piepende ademhaling, intrekkingen van de ribben of minder drinken. Dit kan leiden tot een ziekenhuisopname, soms zelfs tot een opname op de intensive care.

5. Wanneer moet je naar de dokter?

Wanneer je je zorgen maakt om je baby of ziet dat je kind benauwd is, hoge koorts heeft of minder drinkt dan normaal, dan is dat een reden om naar de dokter te gaan.

6. Kan mijn kind vaker een RS-infectie krijgen?

Kinderen worden tijdens hun eerste of tweede levensjaar heel vaak verkouden. Dit kan komen door meerdere virussen. Zolang het bij een milde verkoudheid blijft, zul je als ouder niet zo goed weten of je kleintje het RS-virus of het rhinovirus te pakken heeft. Het kan zijn dat je kind meerdere keren achter elkaar verkouden wordt. Weet dat dat erbij hoort. Je hoeft je niet direct zorgen te maken.

7. Wat zijn de nieuwste ontwikkelingen?

De laatste jaren is er veel onderzoek gedaan naar vaccinaties om ziekte door het RS-virus te voorkomen. Op dit moment zijn er twee middelen beschikbaar, een vaccinatie als je zwanger bent en een vaccinatie voor baby’s. Beide zijn bewezen effectief en veilig.

• Vaccinatie tijdens je zwangerschap (eigen kosten)

Het eerste middel is een vaccin voor zwangere vrouwen om baby’s direct vanaf de geboorte te beschermen. Het werkt hetzelfde als de 22 wekenprik tegen kinkhoest. Na de vaccinatie wordt het immuunsysteem van de moeder geboost om antistoffen tegen het RS-virus aan te maken. Deze antistoffen worden via de placenta overgedragen aan je baby. Op die manier is je baby in de eerste kwetsbare maanden beter beschermd tegen het RS-virus. Deze vaccinatie kunnen zwangere vrouwen, op eigen kosten, bij de huisarts halen. Dit kost ongeveer 200 euro.

• Vaccinatie voor je baby (gratis)

Het tweede middel is een vaccinatie voor je baby die na de geboorte gegeven wordt. Die wordt ook wel de RSV-prik genoemd. Je baby krijgt dan het antistof nirsevimab (beyfortus) toegediend. Deze stof kan ervoor zorgen dat je baby tijdens de kwetsbare maanden beter beschermd is tegen ernstige ziekte door het RS-virus. In een aantal landen in Europa wordt dit vaccin al standaard toegediend aan pasgeboren baby’s, denk hierbij aan Spanje. De gezondheidsraad heeft besloten dat in het najaar van 2025 nirsevimeb beschikbaar komt. De verwachting is dat dit vaccin in 2025 wordt toegevoegd aan het rijksvaccinatieprogramma in Nederland en daarmee dus beschikbaar komt voor alle pasgeborenen.

De voornaamste reden hiervoor is dat wanneer je een zwangerschapsvaccin geeft aan alle zwangeren, maar de vaccinatie voor kinderen niet beschikbaar stelt, je mogelijk alle te vroeg geboren kinderen niet genoeg beschermd tegen een RS-infectie. En onder andere daarom is het besluit genomen om alle kinderen te vaccineren tegen het RS-virus, omdat zo ook de te vroeg geboren baby’s voldoende bescherming krijgen.

8. Wat zijn de gevolgen op de lange termijn bij kinderen die het RS-virus hebben gehad?

Onderzoek toont dat kinderen met RSV-infecties op jonge leeftijd een verhoogd risico hebben op blijvende luchtwegklachten. Een RSV-infectie is bijvoorbeeld in verband gebracht met een piepende ademhaling, astma en verminderde longfunctie. Astma ontstaat vaak door een combinatie van factoren. Erfelijkheid speelt daarbij een grote rol (50-70%), de rest wordt beïnvloed door omgevingsfactoren. Het blijft onzeker in hoeverre het RS-virus bijdraagt aan het ontwikkelen van astma bij je kind.

Lees ook: Alles over RS-Virus bij peuters en kleuters

9. Wat als je kind te vroeg geboren is en RS-virus krijgt?

Momenteel krijgen te vroeg geboren kinderen <32 weken zwangerschapsduur, palivizumab (Synagis) aangeboden, ook is het beschikbaar voor kinderen met ernstige aandoeningen zoals een aangeboren hartafwijking. Synagis wordt dan gedurende het RS-virus seizoen maandelijks toegediend met een prik in de spier. Dat zijn totaal 5-6 prikken.

Het verschil met de nieuwe vaccinatie voor baby’s, is dat met de nieuwe vaccinatie een baby met één prik gedurende het hele seizoen dat het RS-virus voorkomt, kan beschermen.

10. Wanneer kun je de vaccinatie het beste halen als je zwanger bent?

Als je nu zwanger bent, dan kun je de prik het beste halen in het tweede of derde trimester. Het liefst tussen de 24 en 36 weken. Dat heeft ermee te maken dat je het lichaam even de tijd wil geven om de beschermende stoffen aan te maken en ook via de placenta naar je baby te laten gaan. Er bestaat natuurlijk een risico dat als je het vaccin wat later neemt, bijvoorbeeld na 34 weken en je baby wordt met 35 weken ineens geboren, dat je kind niet voldoende beschermd is tegen het RS-virus. Dan moet je baby in de toekomst nog het andere middel nirsevimeb krijgen.

Stel dat je uitgerekende datum ergens in de wintermaanden is, zoals januari of februari, dan kan het zeker zinvol zijn om nu nog het zwangerschapsvaccin te halen. Stel dat je uitgerekend bent in mei bijvoorbeeld, dan is de kans dat je kind het RS-virus krijgt een stuk kleiner. Dan kun je het vaccin nog steeds halen, maar de kans dat je kind überhaupt een RS-infectie zal oplopen is veel kleiner dan in de wintermaanden.