De hersenontwikkeling van je baby: verbindingen opbouwen en afbreken

Vanaf de geboorte gaan zenuwcellen in het brein groeien. Ze maken steeds meer verbindingen met elkaar om zo - steeds ingewikkeldere - informatie te kunnen doorgeven. In het begin worden die verbindingen tussen de zenuwcellen lukraak gemaakt. Daarna ‘ervaart’ het brein pas of die verbindingen zinvol zijn. Zijn ze bruikbaar, dan blijven de ontstane netwerken in stand. Worden de netwerken niet gebruikt, dan worden ze weer weggesnoeid.

Het leren van een taal is een mooi voorbeeld van hoe dat werkt. Pasgeboren baby’s staan nog open voor alle klanken. Dus zowel voor de subtiele klanken uit het Chinees (die wij als niet-Chinezen onmogelijk kunnen onderscheiden), als bijvoorbeeld voor de harde ‘g’ uit het Nederlands. Horen baby’s voortdurend Nederlands om zich heen, dan verdwijnen de zenuwnetwerkjes die nodig zijn om die subtiele Chinese klanken te kunnen onderscheiden. Dat wij als niet-Chinezen zo’n moeite hebben om die taal te leren, komt dus doordat onze hersenen op heel jonge leeftijd anders zijn geprogrammeerd dan die van Chinese baby’s. We kunnen dat Chinees nog wel leren, maar het kost ons veel meer moeite.

De invloed van genen en aandacht bij de hersenontwikkeling van je baby

Hoe het babybrein zich ontwikkelt, is voor een deel afhankelijk van de genen die hij van zijn ouders heeft meegekregen. Deze genen bepalen wat het maximaal haalbare is. Maar minstens zo bepalend voor de ontwikkeling van het brein is de emotionele zorg en aandacht die je kind krijgt. Met name de periode tussen nul en twee jaar is belangrijk. Dierexperimenten laten dat mooi zien. Zo blijken ratjes die het meest gelikt worden door hun moeders, veel slimmer te zijn in het oplossen van bepaalde ‘puzzels’ dan ratjes die minder gelikt worden. Veel liefde en aandacht voor je baby maken dus echt een groot verschil!

De invloed van voeding op de hersenontwikkeling van je baby

Uit onderzoek is gebleken dat goede voeding ook van grote invloed is op de hersenontwikkeling van je baby. De juist voedingsstoffen spelen een belangrijke rol, zoals de omega 3-vetzuur ALA. Veruit de beste voeding voor pasgeboren baby’s is borstvoeding. Moedermelk bevordert de hersenontwikkeling en verbetert de cognitieve ontwikkeling. Kun of wil je geen borstvoeding geven? Uiteraard is er tegenwoordig goede kunstvoeding waar alles in zit dat je baby nodig heeft.

De hersenontwikkeling van je baby 0-9 maanden

Nu is het niet zo dat je een baby zomaar alles kunt leren. Handig om te weten, is dat het zich ontwikkelende brein op het ene moment meer openstaat voor bepaalde prikkels dan op het andere moment.

0-5 maanden: aanraking en knuffelen
In de allereerste levensmaanden is er een enorme hersenactiviteit in het deel van de hersenen dat zich bezighoudt met zaken als geur, aanraking, geluid, het verschil tussen licht en donker, enzovoort. Om die ontwikkeling in goede banen te leiden is aanraking en knuffelen heel belangrijk (je baby ruikt je en voelt je warmte), net als zachtjes zingen en tegen je baby kletsen. Probeer zoveel mogelijk te doen wat je gevoel je ingeeft.

6 maanden: gevoelig voor taal
Rond zes maanden worden de hersenen steeds gevoeliger voor taal. Dat is het moment om nog meer met je baby te gaan kletsen, te zingen en gezichten na te doen. Met voorlezen help je actief mee aan de taalontwikkeling van je kind.

9 maanden: ontwikkeling sociale brein
Rond negen maanden komt ook het deel van het brein tot ontwikkeling dat ervoor zorgt dat een baby zich later sociaal zal kunnen gedragen. Om de ontwikkeling van dat zogenaamde sociale brein goed te laten verlopen, is het belangrijk dat je wat voorwerk doet: stimuleer je baby’s interesse voor menselijk contact! Ook dat doe je weer door te kletsen over alles wat jullie zien en meemaken. En door warm en begripvol op je baby te reageren.

Is zijn interesse gewekt, dan kun je samen dingen doen: kletsen, naar plaatjes kijken, samen genieten van de dingen die om je heen gebeuren. Hoe meer jij of een ander vertrouwd persoon dit met je baby doet en hoe meer je hier samen van geniet, hoe beter dit breinonderdeel zich ontwikkelt. En dat is fijn, want een goed ontwikkeld sociaal brein zorgt er ook voor dat kinderen zich makkelijker kunnen aanpassen aan nieuwe, soms stressvolle omstandigheden. Daarnaast maakt het kinderen minder impulsief. En er is nog een groot voordeel: een goed ontwikkeld sociaal brein zorgt er ook voor dat kinderen het beter doen op school.