Waar je over seks tijdens de zwangerschap een hoop leest, is dat bij seks na de bevallig minder het geval - terwijl het voor veel stellen nogal een ding is. Meike van der Velde, verloskundige en Consulent Seksuele Gezondheid is gespecialiseerd in seksuele problemen na de zwangerschap. Zij ziet in haar praktijk vaak stellen die struggelen met hun seksleven nadat zij (opnieuw) ouders zijn geworden.

Seks na de bevalling: wanneer kan het weer?

Allereerst even praktisch. Wanneer mag je weer voor het eerst samen in de lianen hangen? De consulente vertelt dat dat erg afhangt van hoe je bevalling is verlopen. “Eigenlijk wanneer je je weer goed voelt en weer zin in hebt, kan het. Het belangrijkste is dat de wond genezen is en dat het bloeden is gestopt.” En als je er dan beiden klaar voor bent, wat kun je dan verwachten? “Vooral niet te veel”, aldus Meike. “Hoe hoger je verwachtingen, hoe hoger je spanningsniveau. Dit kan juist pijn veroorzaken. De meeste stellen vinden het al spannend genoeg. Je moet het zien als een beetje op zoek gaan naar elkaar en een beetje spelen. Het kan wat anders voelen dan anders, maar dit is meestal tijdelijk.”

Mocht je pijn ervaren, dat is dat een signaal van je lichaam dat je moet stoppen. “Dit kan verschillende oorzaken hebben. Het kan dat jullie iets ‘te snel’ zijn begonnen en je nog niet goed van onderen bent geheeld. Of misschien ben je niet opgewonden genoeg. Gebruik dan geen glijmiddel als alternatief. Ben je wel degelijk opgewonden, maar ben je niet vochtig genoeg door het borstvoedingshormoon prolactine, dan kun je een glijmiddel overwegen.”

Je bent vruchtbaar als je borstvoeding geeft

Maar … van seks schijn je baby’s te krijgen. En dáár zit je misschien niet op te wachten als je net een kersvers exemplaar in je armen hebt liggen. Mieke: “Als je flesvoeding geeft, ben je over het algemeen snel weer vruchtbaar en heb je snel je menstruatie terug. Als je fulltime borstvoeding geeft, zie je vaak dat de menstruatie langer uitblijft.” Maar let op: dit betekent niet dat je niet vruchtbaar bent als je borstvoeding geeft. “Je eisprong vindt vóór je menstruatie plaats, dus je weet nooit wanneer je eerste eisprong is. Er zit daarom een grote onzekerheidsfactor in.” Gelukkig hebben we daar anno 2022 anticonceptie voor.

Zijn alle vormen van anticonceptie geschikt na de bevalling?

Meike: “Als je borstvoeding geeft, is de gewone combinatiepil niet geschikt, want die zorgt voor afname van de melkproductie. Gebruik daarom een condoom, een koperspiraal zonder hormonen of een spiraal met het hormoon progestageen. Ook kun je het hormoonstaafje en de minipil gebruiken in combinatie met borstvoeding. Zorg wel dat je melkproductie goed op gang is als je aan de minipil begint. Een spiraal kun je vanaf tien á elf weken na je bevalling laten plaatsen. Als je flesvoeding geeft, maakt de vorm van anticonceptie niet uit en kun je al na twee weken beginnen met bijvoorbeeld de anticonceptiepil.”

Minder behoefte aan seks? Zo zit dat

De afname of het verschil in behoefte, is inderdaad hetgeen waar koppels het vaakst tegenaan lopen als ze onlangs ouders zijn geworden, vertelt Meike. Regelmatig heeft de man sneller en meer behoefte aan seks na een bevalling dan de vrouw, maar uiteraard gebeurt dit ook andersom. “Vader of moeder worden is een enorme verandering in je leven. Bovendien is een zwangerschap en bevalling lichamelijk erg ingrijpend. Niet iedere bevalling verloopt soepel en dit kan een weerslag hebben op je psychisch of lichamelijk welbevinden. Het is logisch dat je het dan spannend vindt om weer seks te hebben.

Ook voor de man kan dit spannend zijn; hij kan rondom de bevalling en het kraambed veel stress ervaren. Daarnaast kan borstvoeding geven een lustremmer zijn door het hormoon prolactine dat vrijkomt. Ook slaapgebrek, onzekerheid over de baby en je rol als ouder en eventuele onzekerheid over je lichaam na de bevalling kunnen lustremmers zijn. Daarbij komt het regelmatig voor dat nieuwe ouders erg opgaan in hun rol als ouder en ze vergeten tijd en ruimte voor elkaar vrij te maken.”

Blijf erover praten

Hoe kun je het beste met een seksdip dealen? Communicatie is hierin essentieel. Meike: “Zorg dat je er samen over blijft praten, anders kan het een taboe-onderwerp binnen je relatie worden. Als zaken onbesproken blijven, ga je je steeds meer van elkaar verwijderen en kun je je steeds eenzamer gaan voelen. Minder of geen seks hoeft helemaal geen probleem te zijn in drukke tijden, zolang je maar intiem met elkaar blijft op andere manieren, zoals knuffelen, strelen en het delen van kwetsbaarheden. Seksualiteit is meer dan alleen penetratie.”

Als het gaat om communiceren over seks heeft Meike nog een concrete tip. “Het verlangen en de zin in seks kun je je voorstellen als een rem- en een gaspedaal: de rem ‘turns you on’ en het gaspedaal ‘turns you off”. Bespreek wat voor jou en je partner remmen zijn voor seksuele lust. Dat kunnen hormonen zijn, een baby die naast jullie in de kamer ligt te slapen, stress of pijn. Kijk daarnaast wat voor jullie afzonderlijk als gaspedaal werkt als het gaat om seksuele lust. Bijvoorbeeld samen tijd doorbrengen, bepaalde fantasieën of visuele prikkelingen. Probeer vervolgens samen zoveel mogelijk de ideale voorwaarden te creëren om plezierige seks te hebben. Komen jullie er echt niet uit? Schroom dan niet om professionele hulp in te schakelen.”

Seks na de bevalling kan dus best een uitdaging zijn om allerlei verschillende redenen. Maar zolang je samen intiem blijft op andere manieren, je blijft praten met elkaar, af en toe wat moeite voor elkaar doet én samen tijd vrijmaakt, komen jullie al een heel eind.

WIJ Onderzoek: zo ervaren moeders seks na de bevalling

Is seks anders na de geboorte van je kind(eren)? Ja, meent 53% van de moeders. Vooral na de geboorte van het tweede kind. Hoe komt dat? WIJ deed hier onderzoek naar met de grote WIJ Seks na de Bevalling Enquête. Het onderzoek werd ingevuld door bijna 800 moeders. Bijna allemaal hebben ze twee of meer kinderen (95%), van wie 70% nog een baby als jongste kind heeft. 71% geeft aan dat de frequentie van seks anders is dan vóór de kinderen. Twee keer per week tussen de lakens duiken was toen heel normaal bij 63%, terwijl dit tijdens de zwangerschap maar bij een kwart van de stellen voorkomt. En ná de geboorte nog maar bij 20%.

De veranderde beleving van seks begint eigenlijk al tijdens de zwangerschap. Hiervóór scoort de seks een nette 7,1. Maar als de baby eenmaal in de buik groeit, daalt dit cijfer naar een magere 5,5.

6% van de vrouwen had zelfs helemaal geen seks meer tijdens de zwangerschap. De helft omdat haar hoofd er niet naar stond, een derde omdat ze last had van zwangerschapskwaaltjes en andere lichamelijke ongemakken, 24% kon er niet van genieten en bij 22% zonder seksleven was de partner bang om de baby te beschadigen.

Onzeker voor die eerste keer

De verloskundige raadt je aan om zes weken te wachten met vrijen, in verband met herstel van de bevalling. De meesten vrouwen doen dit ook: 40% heeft voor de eerste keer seks 6 weken tot 3 maanden na de bevalling. En, misschien verrassend, hierbij nam de vrouw in 44% van de gevallen het initiatief tegenover 56% de partner. En dat terwijl 60% over die eerste keer best onzeker was.

Bijna de helft van de kersverse moeders (48%) was bang voor pijn, niet zo vreemd na een geboorte. En zou het wel hetzelfde voelen en zijn, vroeg 17% zich af. Een vijfde van de moeders was onzeker over haar veranderde lichaam.

Avondje vroeg naar bed of een vluggertje?

Seks na de bevalling, net als tijdens de zwangerschap, scoort maar een magere 5,5. Maar de zin is er wel. Bijna een derde van de moeders geeft aan dat de huidige frequentie niet voldoet aan haar behoefte. 94% wil zelfs vaker vrijen. Het is wel zo dat ruim de helft (53%) van de moeders seks anders ervaart met kind(eren). Het kost meer energie om me er toe te zetten, zegt 38%. En 31% zegt dat de onbezorgdheid weg is: hoor ik mijn kind huilen?

Met twee of meer kinderen wordt het voor de meesten nog anders, aldus 58%. 62% van de moeders met meer kinderen is moe. En de keuze om liever te slapen dan je tot seks te zetten, lijkt snel gemaakt. Toch willen we wel. 51% plant een avondje ‘vroeg naar bed’ om tijd te maken voor seks. En 38% doet aan vluggertjes als de kleine slaapt. Kan ook!

Hoe vaak hebben stellen gemiddeld seks?

Als we puur kijken naar de frequentie voor en tijdens de zwangerschap en na de geboorte, komen we uit op het volgende:

* Ingevuld door 71% van de respondenten die aangeven dat de huidige frequentie van seks hebben afwijkt van de situatie voordat de kinderen kwamen.
** Ingevuld door alle respondenten.