Na de bevalling gaat de fase van ontzwangeren in. Daarbij horen allerlei fysieke en mentale veranderingen en in sommige gevallen ook klachten. Alles over ontzwangeren lees je hier.

Herstellen met hechtingen

Als je na een vaginale scheur of episiotomie (een inknip) hechtingen hebt gekregen, is het belangrijk om deze dagelijks te reinigen om infecties te voorkomen. Dit doe je het beste door een bad of douche te nemen met lauwwarm water, en daarna de hechtingen voorzichtig droog te deppen. Je kunt hier ook een speciale spoelfles voor gebruiken, ook fijn na toiletbezoek.

Ervaar je pijn of ongemak door de hechtingen, bespreek dit dan met je verloskundige. Pijnstillers kunnen verlichting bieden. Indien je borstvoeding geeft, is het raadzaam om eerst te overleggen met je apotheker, verloskundige of huisarts voordat je pijnstillers gebruikt die zonder recept verkrijgbaar zijn. De hechtingen lossen normaal gesproken vanzelf op tegen de tijd dat de wond genezen is. In sommige gevallen is het echter noodzakelijk om ze te laten verwijderen.

Herstellen na bevalling: de klachten

Vloeien, vaginale afscheiding of lochia

Na de bevalling blijf je ongeveer vier tot zes weken vloeien. Je kunt een mix van bloed, slijm en baarmoederweefsel ervaren, bekend als lochia. Zo lang duurt het totdat de wond in je baarmoeder - waar de placenta heeft gezeten - is genezen. Tot die tijd blijf je bloed en wondvocht verliezen. Ook met een keizersnee vloei je. Om het vocht op te vangen, kun je in het begin het beste speciaal kraamverband of inlegluiers gebruiken. Later volstaat ‘gewoon’ maandverband of een inlegkruisje. Deze vaginale afscheiding verandert geleidelijk van kleur en neemt af in hoeveelheid over een periode van 4 tot 6 weken na de geboorte van je baby. Initieel is de lochia helderrood van kleur, waarna deze overgaat in donkerrood. Vervolgens verandert de afscheiding vaak naar geel of wit voordat deze uiteindelijk wateriger wordt en stopt.

Zoek medische hulp als je veel bloed verliest na de bevalling. Dit betekent als je elk uur bloed blijft verliezen. Vooral als dit langer dan twee uur duurt. Het is extra belangrijk als je ook koorts hebt, pijn in je bekken ervaart of als het gebied gevoelig is. Als alles goed gaat, is je lichaam na zes weken voorzien van een nieuwe laag baarmoederslijm en is je lijf weer klaar om te menstrueren. Dan stopt het vloeien. Lees hier meer over je vagina na de bevalling.

Stuwing

Vaak komt een paar dagen na de bevalling je melkproductie echt flink op gang. Vaak heb je in het begin van borstvoeding geven maar een paar slokjes melk, dat is heel normaal. Door een verhoogde doorbloeding voelen je borsten gespannen, hard en gevoelig aan. Bijna iedere nieuwe moeder krijgt met stuwing te maken, ook als je geen borstvoeding geeft. Naast de pijnlijke plekken in je borsten kan stuwing ook koorts veroorzaken. Stuwing ontstaat meestal 3 tot 5 dagen na de bevalling, maar kan ook na 10 dagen pas beginnen. Zo kun je de pijn bij stuwing verminderen.

Bekkenpijn

Veel vrouwen hebben na de bevalling last van bekkenpijn; pijn rond het schaambeen die vaak samengaat met een instabiel gevoel in het bekken. Bekkenpijn na de geboorte is een gevolg van de druk die tijdens de bevalling op het bekken stond, bijvoorbeeld bij een lange persduur en een vacuüm- of tangverlossing. Neem de tijd om te herstellen, klachten van bekkenpijn na je bevalling zijn meestal niet zomaar voorbij.

Pijnlijke schaamstreek

Je schaamlippen kunnen de eerste dagen na de bevalling wat opgezwollen zijn en ook doet het gebied tussen je vagina en anus - het perineum - de eerste dagen vaak pijn. Het kan er uitgerekt en opgezwollen uitzien. In veel gevallen helpt het om er iets kouds tegenaan te houden, een washandje met ijs bijvoorbeeld. Je kunt ook een maandverbandje of inlegkruisje natmaken en een tijdje in het vriesvak leggen, voordat je het gebruikt. Na een paar weken herstelt je schaamstreek zich.

Pijn na inknippen

Wanneer je bent ingeknipt of uitgescheurd, is je schaamstreek extra gevoelig vanwege de hechtingen die je hebt gekregen en kan het herstel iets langer duren. Het herstel van deze wonden kan een paar weken duren, en bij grotere scheuren soms langer. Hier zijn enkele tips om het genezingsproces comfortabeler te maken en de pijn te verlichten:

• Zit op een zacht kussen of een opblaasbare ring om druk op het getroffen gebied te verminderen.
• Verzacht de pijn met een ijspack of een gekoeld kompres van toverhazelaar dat je op het perineum (het gebied tussen de vagina en de anus) legt.
• Gebruik een spuitfles met warm water om het perineum te spoelen tijdens het plassen.
• Neem een zitbad met warm water voor ongeveer vijf minuten, waarbij alleen je billen en heupen ondergedompeld zijn. Als koud water aangenamer is, kun je dat ook gebruiken.
• Overweeg een vrij verkrijgbare pijnstiller te nemen. Bespreek daarnaast met je zorgverlener of een verdovende spray of crème nuttig kan zijn.
• Overleg met je verloskundige of gynaecoloog over het gebruik van een stoelgangverzachter of laxeermiddel om constipatie te voorkomen, wat het ongemak kan verergeren. Als je last hebt van hevige pijn, de pijn aanhoudt of toeneemt, informeer dan je gynaecoloog. Dit kan wijzen op een infectie die onmiddellijke aandacht vereist.

Pijn bij het plassen

Plassen gaat vlak na de bevalling vaak moeilijk. Het weefsel rond je urinebuis is opgezwollen en je blaasspier is onder invloed van hormonen slapper geworden. De pijn wordt veroorzaakt door de wondjes die na de bevalling rondom je vagina zijn ontstaan. Als daar urine overheen loopt, doet dat zeer en geeft het een branderig gevoel. Om dat gevoel te verminderen, kun je tijdens het plassen je vagina spoelen met lauw water. Gebruik daarvoor een flesje. Je kunt ook plassen onder de douche en daarna goed naspoelen. Zo voorkom je infecties.

Urineverlies

Tijdens je bevalling rekken de bekkenbodemspieren op en ontstaan er kleine spierscheurtjes. Hierdoor verslappen je spieren en kun je last krijgen van urineverlies. Daarnaast kan het gevoel in je onderlijf tijdelijk minder zijn, waardoor je niet meer voelt of je klaar bent met plassen. Bij lang persen kunnen de zenuwen overrekt raken en beschadigen, waardoor de bekkenbodem niet meer goed functioneert. Ook het geboortekanaal kan worden opgerekt en de urinebuis kan wat naar beneden worden gedrukt. Hierdoor is het lastiger om urine op te houden. Dit herstelt zich uiteindelijk meestal vanzelf. Toch op zoek naar tips? Hier vind je alles over urineverlies na de zwangerschap.

Problemen met stoelgang

Na je bevalling duurt het even voordat je stoelgang weer op gang komt. Omdat je veel vocht verliest tijdens de bevalling, kan je ontlasting hard en pijnlijk zijn. Het kan bovendien pijnlijk zijn om te persen, omdat het gebied rond je anus nog beurs is. Je ontlasting wordt zachter door veel te drinken. Het kan ook helpen om voedsel te eten met een laxerende werking, zoals ontbijtkoek of zemelen. Houd je ontlasting niet op, daar worden de problemen alleen maar erger van.

Aambeien

Veel vrouwen hebben na de bevalling last van aambeien. Aambeien zijn opgezwollen bloedvaten aan de binnen- of de buitenkant van je anus. Ze ontstaan tijdens het persen, maar kunnen ook een gevolg zijn van obstipatie na de bevalling. Meestal heb je redelijk snel in de gaten dat je last hebt van aambeien. Je kunt verschillende klachten krijgen, veroorzaakt door het weefsel dat uitzakt, groter wordt of gaat bloeden. Wanneer de aambei wordt afgekneld, kan er een pijnlijk stolsel ontstaan. Ook kan je helderrood bloedverlies hebben bij de ontlasting en jeuk, pijn of een branderig gevoel hebben rond de anus. Hier vind je tips om aambeien te voorkomen en te verminderen.

Naweeën

Na de bevalling kun je last krijgen van naweeën, die vergelijkbaar zijn met menstruatiekrampen. Jouw baarmoeder is opgerekt tijdens de zwangerschap en deze weeën zorgen ervoor dat ‘ie weer slinkt naar het formaat van voor je zwangerschap. Dit kan behoorlijk veel krampen opleveren. Het ervaren van naweeën komt met name vaak voor tijdens het geven van borstvoeding, aangezien het hormoon oxytocine, dat wordt vrijgegeven tijdens de borstvoeding, bijdraagt aan dit proces. Hier vind je meer informatie over naweeën.

Kraamtranen

Kraamtranen: veel vrouwen krijgen er in de eerste week na de bevalling mee te maken. Een emotioneel, vermoeid en prikkelbaar gevoel, waarbij stemmingswisselingen en huilbuien de boventoon voeren. Niet gek, je hebt net een kind op de wereld gezet, maar wel vervelend. Blijf je het gevoel langer dan twee weken houden? Overleg dan eens met je huisarts of verloskundige. Dit kan namelijk wijzen op meer dan kraamtranen: een postnatale depressie. Meer over kraamtranen en de babyblues lees je hier.

Vocht vasthouden

Dat je baby uit je buik is, betekent niet dat er geen vocht meer in jouw lijf zit. Dat vocht moet eruit. Tot je lichaam het heeft afgevoerd, kan het zich ophopen in je lijf. Denk aan opgezwollen voeten, enkels en benen. Binnen een aantal dagen tot weken neemt dit af. Beweging en veel water drinken helpt om het vocht afvoeren te versnellen.

Oververmoeidheid

Deze zullen alle kersverse mama’s herkennen: vermoeidheid na je bevalling. Niet alleen van de fysieke uitputtingsslag (een kind op de wereld zetten), maar ook omdat je moet wennen aan de baby en het nieuwe ritme. Een bevalling wordt weleens vergeleken met het lopen van een marathon en dan nemen atleten ook rust. Doe jij dat dus ook maar en vraag hulp waar nodig.

Bandenpijn

Door de zwangerschap en bevalling zijn je banden opgerekt. Hierdoor ligt je baarmoeder losser in je buik. Dit kan extra druk op de banden uitoefenen, waardoor je nog enige tijd last kan hebben van bandenpijn. Dit herken je aan pijn rond het schaambot, die uit kan stralen naar je onderrug, vagina of schaamlippen. Hier vind je tips om bandenpijn te verminderen.

Concentratieproblemen en vergeetachtig zijn

Na je bevalling en tijdens het ontzwangeren kun je last krijgen van concentratieproblemen en wat vergeetachtig zijn. Deze klachten, samen met bijvoorbeeld een slechter reactievermogen en onhandigheid, vallen onder zwangerschapsdementie. Hier lees je wat je kunt doen als je last hebt van zwangerschapsdementie.

Haaruitval

Tijdens je zwangerschap is je haar waarschijnlijk dikker geworden, dankzij de hormonen. Na de bevalling worden die hormonen weer minder en daardoor kan het zijn dat je haar gaat uitvallen. Dat kan soms zelfs resulteren in kale plekken op je hoofd. Meestal groeit het een paar weken na de bevalling weer terug. Heb je het idee dat er na zes maanden nog geen vebetering in de zaak zit of blijft je haar maar uitvallen? Dan kan het handig zijn contact op te nemen met de huisarts.

Hoofdpijn

Ook hoofdpijn kan bij het ontzwangeren horen. De boosdoener is hier vaak niet (de vermindering van) hormonen, maar eerder de korte nachten en de verandering. Ook het gebrek aan vocht kan hoofdpijn veroorzaken. Zeker als je borstvoeding geeft, is het belangrijk voldoende te hydrateren.

Je niet fit voelen

Dat je je niet fit voelt na de bevalling, is eigenlijk vrij logisch. Je lijf heeft een ware uitputtingsslag doorstaan en de kans is groot dat je je vanzelf weer beter voelt. Neem rust, beweeg voldoende (zodra het weer kan) en eet gezond. Lees hier 10 tips om je weer fit te voelen na je bevalling.

Onregelmatige menstruatie

De menstruatie komt vanzelf weer op gang, maar daar kan wel wat tijd overheen gaan. Het kan soms zelfs tot een jaar duren.

Prikkelbaarheid en somberheid

50 tot 80 procent van de bevallen vrouwen krijgt te maken met prikkelbaarheid. Dat kan gaan van kraamtranen tot babyblues. De veranderende situatie en gebroken nachten kunnen je soms emotioneel of afwezig maken. Wederom geen reden tot zorg, het hoort er allemaal bij en gaat vaak vanzelf over. Als dat niet zo is, kun je het beste contact opnemen met de huisarts.

Symptomen zoals stemmingswisselingen, huilbuien, angstgevoelens, en slaapproblemen zijn gebruikelijk. Ook moet je wennen aan een lege buik na je bevalling. Deze gevoelens verdwijnen meestal binnen twee weken. Gedurende deze periode is zelfzorg belangrijk. Het is belangrijk om over je gevoelens te praten en steun te zoeken bij je partner, familie, of vrienden.

Wanneer je echter hevige stemmingswisselingen ervaart, weinig eetlust hebt, je overwegend moe voelt en weinig levensvreugde ervaart, kan dit wijzen op een postnatale depressie. Het is belangrijk om hulp te zoeken als je symptomen niet vanzelf verbeteren, je het moeilijk vindt om voor je baby te zorgen, de dagelijkse taken je zwaar vallen, of als je gedachten hebt over zelfbeschadiging of het schaden van je baby. Medicatie en therapie kunnen effectief zijn bij het behandelen van postnatale depressie. Neem bij deze symptomen altijd contact op met je verloskundige of gynaecoloog.

Voeding en drinken na de bevalling

Goed eten en drinken is heel belangrijk als je net bevallen bent. Als je borstvoeding geeft, heb je voedsel nodig dat veel voedingsstoffen bevat om genoeg melk te maken en je energiek te voelen. Zorg dat je genoeg ijzer, calcium, eiwitten en omega-3 vetzuren binnenkrijgt. Het is ook heel belangrijk om veel water te drinken. Vooral bij borstvoeding moet je goed gehydrateerd blijven om genoeg melk te produceren.

Bewegen en oefeningen na de bevalling

Na de bevalling moet je rustig beginnen met bewegen. Wandelen is een goede start, en later kun je meer doen. Oefeningen voor je bekkenbodem zijn erg nuttig omdat ze helpen de spieren te versterken die tijdens de bevalling zijn opgerekt. Vraag een specialist naar oefeningen die goed voor jou zijn. Wacht met zwaardere oefeningen tot je dokter zegt dat het mag, vooral na een keizersnede.

Herstellen van een keizersnede

Na een keizersnede moet je extra voorzichtig zijn omdat het een grote operatie is. Zorg goed voor je wond om infecties te voorkomen en luister goed naar het advies van je dokter over wanneer je weer je normale dingen kunt doen. Til geen zware dingen en doe geen zware oefeningen tot je dokter zegt dat het kan. Let op tekenen van infectie bij je wond en bel je dokter als je je zorgen maakt. Lees meer over herstellen na keizersnede.

Gezondheidscheck voor moeders

Na je bevalling is het belangrijk om te letten op tekenen dat het misschien niet goed gaat. Let op aanhoudende pijn, heel moe zijn, tekenen van infectie, problemen met plassen of de stoelgang, en gevoelens van verdriet of angst die niet weggaan. Zoek hulp als je je zorgen maakt over hoe het met je gaat. Het is belangrijk om problemen snel aan te pakken.

Wanneer weer ongesteld na een bevalling?

Het tijdstip waarop je menstruatie na een zwangerschap hervat, kan sterk variëren van persoon tot persoon. Bij moeders die hun baby met de fles voeden of een combinatie van borst- en flesvoeding gebruiken, kan de menstruatie vaak al 5 tot 6 weken na de bevalling weer op gang komen.

Voor moeders die enkel borstvoeding geven, zonder enige flesvoeding, kan het langer duren voordat de menstruatie terugkeert. Soms pas wanneer ze beginnen met het afbouwen van de borstvoeding. Lees hier meer over je eerste keer ongesteld worden na je bevalling.