Prenataal huisbezoek als je zwanger bent

Je kunt tijdens je zwangerschap een prenataal huisbezoek aanvragen bij de Jeugdgezondheidszorg (JGZ) als je vragen of problemen hebt waar je verloskundige je niet bij kan helpen. Er komt dan een jeugdverpleegkundige bij je op huisbezoek. Je kunt het prenatale huisbezoek aangeboden krijgen door je verloskundige (of andere hulpverlener) of zelf aanvragen door contact op te nemen met de Jeugdgezondheidszorg in jouw gemeente. Iedere aanstaande ouder kan een prenataal huisbezoek aanvragen, ook als het niet je eerste zwangerschap is. Goed om te weten: sinds 1 juli 2022 zijn gemeenten verplicht een prenataal huisbezoek aan zwangeren en gezinnen in een kwetsbare situatie aan te bieden.

Wat kun je verwachten?

Met de jeugdverpleegkundige kun je bijvoorbeeld bespreken hoe het is om vader of moeder te worden, praten over (financiële) problemen of over je thuissituatie. Je kunt ook alvast ideeën over de opvoeding bespreken en praten over de mogelijke impact op je relatie of zorgen die je hebt. Je kunt bespreken hoe je werk en zorg voor je kind kunt gaan combineren. Kortom, je kunt hier voor alle vragen, twijfels en zorgen terecht. De jeugdverpleegkundige denkt met je mee over mogelijke oplossingen. Ook kan ze je adviseren waar je terecht kunt met vragen, die zij niet kan beantwoorden.

Huisbezoek na de geboorte

Als je geen prenataal huisbezoek hebt gehad dan is je eerste kennismaking met de Jeugdgezondheidszorg (JGZ) in de eerste week na de geboorte van je kind. De jeugdverpleegkundige komt op afspraak bij je thuis voor de hielprik en de gehoorscreening.

In de tweede week na de geboorte komt de jeugdverpleegkundige iets uitgebreider kennismaken met jou en je gezin. Je krijgt uitleg over de JGZ en je bezoeken aan het consultatiebureau. Je kunt uiteraard al je vragen stellen en je laten adviseren over je baby en hoe het met hem gaat. Ook plant de jeugdverpleegkundige de eerste afspraak op het consultatiebureau met je in. Het huisbezoek duurt ongeveer een uur.

Informatie via groeiboekje, GroeiGids App en kinddossier

Alle kersverse ouders krijgen het Groeiboekje, vol leuke tips en handige informatie. Je kunt er zelf bijzonderheden en vragen in noteren. Je neemt dit mee naar de afspraken bij het consultatiebureau.

In de GroeiGids App kun je alle ontwikkelingen bijhouden en er leuke herinneringen en foto’s in opslaan. Tip: maak er later een mooi tastbaar album van.

Er wordt vanaf nu bovendien een elektronisch kinddossier aangelegd. Je kunt dit inzien en het is uiteraard vertrouwelijk. Alleen het eigen consultatiebureau-team leest het dossier. Voor alle andere hulpverleners geldt dat jullie als ouders eerst toestemming moeten geven. Behalve als de inschatting van het team is dat een kind een ernstig risico loopt.

Bezoek aan het consultatiebureau: wat kun je verwachten?

Je bezoeken aan het consultatiebureau in de eerste vier jaar na de geboorte zijn gratis en niet verplicht. Je wordt uitgenodigd op een locatie bij jou in de buurt. Hier is een team aanwezig dat de ontwikkeling en de groei van je kind volgt en waar jij terecht kunt met jouw vragen als je hier behoefte aan hebt. Het team bestaat uit één of meerdere jeugdartsen, jeugdverpleegkundigen en assistenten. Je hebt zo veel mogelijk met dezelfde vertrouwde personen te maken. Een bezoek duurt ca. 45 minuten.

Ontvangst door consultatiebureau-assistente

• Als je aankomt, dan word je opgevangen door de assistente. Zij heet jullie welkom en bekijkt alvast het Groeiboekje.
• Je mag je baby uitkleden op de luier na. Er zijn aankleedkussens. Als je je baby in zijn omslagdoek/badcape hebt gewikkeld, dan ga je naar de assistente. Zij weegt je baby op de babyweegschaal, meet zijn lengte en de omtrek van zijn hoofdje.
• Al deze gegevens noteert zij in het kinddossier én in het Groeiboekje.
• Hierna kun je even rustig wachten, tot je bij de arts binnen wordt geroepen.

De rol van de consultatiebureau-arts/jeugdarts

• De consultatiebureauarts is de eindverantwoordelijke binnen het team.
• De arts vraagt na jullie kennismaking hoe het gaat en kan de vragen die je hebt beantwoorden.
• Daarnaast krijg je vragen over de lichamelijke en sociaal-emotionele ontwikkeling van je kind, bijvoorbeeld ‘Kijkt hij al naar zijn handjes?'
• Er worden een paar lichamelijk onderzoeken gedaan.
• Wat jullie bespreken of wat de arts opmerkt, wordt genoteerd in het kinddossier.
• De consultatiebureauarts geeft vanaf de leeftijd van 2 maanden de vaccinaties volgens schema.

De rol van de jeugdverpleegkundige

• De jeugdverpleegkundige is jullie aanspreekpunt binnen het consultatiebureau.
• Voor een consult op het consultatiebureau zie je haar als je baby 2 maanden oud is.
• Zij doet ongeveer hetzelfde als de arts tijdens een consult, behalve een iets minder uitgebreid lichamelijk onderzoek. Zij is wel je vraagbaak en kan advies geven.
• In geval van twijfel kan ze de arts vragen om mee te kijken.

Hoe vaak bezoek je het consultatiebureau?

• In het eerste half jaar na de geboorte van je kind kom je bijna elke maand op het consultatiebureau: met 1, 2, 3, 4 en 6 maanden oud.
• Het tweede half jaar kom je één keer per 2 maanden: met 7, 9, 11 maanden.
• Is je kind één jaar geweest, dan komt hij met 14 maanden en 18 maanden.
• Hierna wordt de frequentie één keer per jaar: 2, 3, 3 jaar en 9 maanden.
• Het 3 jaar en 9 maanden bezoek is het laatste bezoek aan het consultatiebureau. Hierna wordt je uitgenodigd op een JGZ locatie van de GGD in jouw woonplaats of omgeving.

Wat neem je mee naar de afspraak?

Als je wilt, dan kun je je partner of bijvoorbeeld oma een keertje meenemen naar de afspraak bij het consultatiebureau.

Wat neem je verder mee:

• Schone luiers
• Omslagdoek / badcape
• Setje schone kleding (eventueel)
• Eén voeding (eventueel)

Je baby’s ontwikkeling volgens het Van Wiechenschema

Bij elk bezoek wordt door de jeugdarts of verpleegkundige bekeken of je baby zich goed ontwikkelt. Het Van Wiechenschema dat zij gebruiken, is ontwikkeld met als doel om de ontwikkeling van je baby te volgen en een eventuele achterstand in de ontwikkeling vroegtijdig op te sporen. Hoe eerder een achterstand wordt ontdekt en behandeld, hoe beter dit voor je kind is.

Op de leeftijd van ongeveer 1, 2, 3, 6, 9 en 12 maanden wordt voor bewegen (motoriek), praten (communicatie) en samenspel (sociale interactie) bekeken of je baby alles kan wat hij zou moeten kunnen. Kan je baby iets nog niet, dan is dit niet meteen een reden om je zorgen te maken. 1 op de 10 baby’s kan dat namelijk nog niet op die leeftijd.

Zorgen over de ontwikkeling van je baby

Als je baby iets nog niet kan, dan is er niet direct reden tot ongerustheid. In de beoordeling wordt natuurlijk meegenomen of je kind goed is uitgerust en of hij wel mee wil werken. Doorgaans is de verwachting dat je baby het binnenkort leert. De arts of verpleegkundige bespreekt de uitslag van het onderzoek met je. Je krijgt vaak enkele adviezen mee of er wordt een volgend bezoekje ingepland om je kind te monitoren.

Pas als je baby meerdere dingen nog niet kan en/of er andere zorgen zijn, bijvoorbeeld in de groei/ontwikkeling of hij is vaak ziek, dan kan er reden zijn om verder te kijken.

Als je kind te vroeg geboren is

Uiteraard wordt er rekening mee gehouden als je baby te vroeg geboren is. Ook dan wordt gekeken of je baby alle dingen kan die horen bij zijn leeftijd. Dat is om te kijken of hij de ontwikkeling heeft ingehaald. Kan hij bepaalde dingen nog niet, dan wordt gekeken wat bij zijn gecorrigeerde leeftijd hoort.

Bijvoorbeeld: een baby van 9 maanden kan zich gemiddeld genomen omrollen. Is je baby 9 maanden oud, maar een maand te vroeg geboren, dan is zijn gecorrigeerde leeftijd 9 - 1 = 8 maanden. Hij hoeft zich dus nog niet om te kunnen rollen. Wel moet hij met zijn hoofd 90 graden geheven rond kunnen kijken in buikligging, iets wat een baby van 6 maanden kan.

Je kind laten vaccineren: wat kun je verwachten?

De vaccinaties van het rijksvaccinatieprogramma worden op het consultatiebureau gegeven. De zogenaamde vaccinatiekaarten krijg je vanzelf thuis in de brievenbus. Deze neem je mee naar de afspraken. In principe starten de vaccinaties op de leeftijd van 2 maanden. Als je meer wilt weten over vaccineren en/of twijfelt, dan kun je dit ook bespreken op het consultatiebureau. Hier vind je een overzicht van alle vaccinaties die je kind aangeboden krijgt.

Wanneer bel je het consultatiebureau en wanneer de huisarts?

Je huisarts blijft de behandelend arts van je kind. De jeugdarts schrijft geen medicijnen voor en verwijst niet direct naar een specialist. Dat gebeurt allemaal via de eigen huisarts. Ook als je kind ziek is, kun je het beste bellen met je huisarts.

Heb je vragen over voeding, slapen en spelen, neem dan contact op met het consultatiebureau. Je kunt ook terecht als je je zorgen maakt over de ontwikkeling van je kind. Het team kan je helpen als je ondersteunende hulp nodig hebt, bijvoorbeeld van een lactatiekundige.

Cursussen en workshops volgen via de GGD

De GGD heeft een veelzijdig aanbod aan leuke cursussen en workshops van zwangerschap tot en met hoe om te gaan met een puberkind. Denk aan een informatieavond over borstvoeding, de ontwikkelingen van baby en peuter of een workshop over positief opvoeden. Vraag hiernaar bij je bezoek of kijk op de site van jouw regionale GGD.

Bron: Groeigids.nl, NCJ