Tweelingzwangerschap: dit kun je verwachten

Tweelingzwangerschap: dit kun je verwachten

Zwanger zijn van een tweeling is extra speciaal: je hebt niet één, maar twee groeiende baby’s in je buik. Het verschilt erg hoe vrouwen de zwangerschap van een tweeling ervaren. Wat dat betreft is er weinig verschil tussen een ‘gewone’ zwangerschap en een tweelingzwangerschap. Toch wordt een tweelingzwangerschap over het algemeen als vermoeiender en zwaarder ervaren dan een zwangerschap van een eenling.

De ontdekking van een tweelingzwangerschap

Veel vrouwen hebben al vroeg in hun zwangerschap het vermoeden dat ze een tweeling verwachten. Dit komt meestal doordat ze merken dat ze veel sneller groeien en zwaarder worden dan bij een eenlingzwangerschap. Ook zijn zwangerschapskwaaltjes vaak eerder en heftiger aanwezig bij een meerling. De vorm van je buik kan ook een aanwijzing zijn. Een tweeling drukt je buik namelijk niet alleen naar voren, maar ook opzij.

Zwangerschapskwaaltjes bij een tweelingzwangerschap

Als je het vermoeden hebt dat je zwanger bent van een tweeling, kun je nagaan of je al redelijk vroeg in je zwangerschap (flink) last hebt van een van onderstaande zwangerschapskwaaltjes. Vaak zijn de gebruikelijke zwangerschapskwaaltjes extra aanwezig bij een tweelingzwangerschap. Niet iedere vrouw die zwanger is van een tweeling heeft evenveel last van zwangerschapskwaaltjes. Daarnaast is het lastig in te schatten in hoeverre je echt ergens last van hebt, zeker bij een eerste zwangerschap. Toch kan de ernst van de zwangerschapskwaaltjes in combinatie met je onderbuikgevoel wel wat zeggen.

Later in je tweelingzwangerschap heb je een verhoogde kans op:

Hoe herken je een tweelingzwangerschap?

De zwangerschapskwaaltjes bij een tweeling kunnen ervoor zorgen dat je je vermoeider en misselijker voelt dan andere zwangere vrouwen. Klachten als vaak en veel moeten plassen, maagpijn, overgeven, benauwdheid en ijzergebrek komen bij vrouwen die zwanger zijn van een tweeling dan ook vaker voor dan normaal. Dit komt onder meer omdat je veel sneller dan andere vrouwen toeneemt in gewicht. Je zult 12 tot 18 kilo aankomen, in plaats van 11 tot 15 kilo, Daarnaast kun je last hebben van de eventuele extra placenta’s, die samen met het extra gewicht van de baby’s veel zwaarder op je baarmoeder drukken dan normaal. Het zou dus zomaar kunnen gebeuren dat het na drie maanden zwangerschap lijkt alsof je al vijf maanden zwanger bent.

Wanneer wordt een tweelingzwangerschap meestal ontdekt?

Als je het idee hebt dat je zwanger bent van een tweeling kan dat bevestigd worden met behulp van een echo. Ook als de verloskundige een snelle groei van je buik constateert voor het termijn dat je zwanger bent, zal ze een vroege echo uitvoeren. Een echo kan op elk moment in je zwangerschap gemaakt worden. De eerste echo van je zwangerschap kun je verwachten tussen 7 en 12 weken. Pas vanaf de achtste week kan in de meeste gevallen onomstotelijk vastgesteld worden of het een tweeling is of niet.

Hoeveel kans op een tweeling?

Uit statistisch onderzoek is gebleken dat ongeveer 1 op de 100 zwangerschappen leidt tot een tweeling. Hiervan is een derde eeneiig. Een eeneiige tweeling wordt dan ook slechts na 1 op de 250 zwangerschappen geboren. Er worden de laatste jaren steeds vaker tweelingen geboren. Dat heeft vooral te maken met het vaker toepassen van technieken als IVF, ICSI, kunstmatige inseminatie en stimulatie van de eierstokken. De laatste jaren is 1 op de 42 geboorten een tweeling (bron: NOS).

Naar de hartjes luisteren bij een tweeling

Vroeger, voordat het mogelijk was om een echo te maken, was het veel moeilijker om vast te stellen of je zwanger was van een tweeling. Er wordt vaak gedacht dat het ook mogelijk is om de hartslag van de baby te controleren en daarmee te achterhalen of je zwanger bent van een meerling. Hoewel dit erg logisch lijkt, is dit een methode die lang niet altijd werkt. Babyhartjes kloppen namelijk erg snel. Wanneer twee of meer hartjes met bijna dezelfde snelheid kloppen, is het bijna niet te zeggen of je nu één of meer hartjes hoort.

Slechts een heel enkele keer blijkt pas bij de bevalling dat er meer baby’s zijn. Zelfs nadat er een echo gemaakt is. Dat kan komen doordat de baby’s bij een echo achter elkaar lagen. Er worden echter steeds vaker meer dan twee echo’s gemaakt waardoor dit bijna niet meer voorkomt.

Zwanger van een tweeling: en nu?

Bij de eerste echo heb je ontdekt dat je zwanger bent van een tweeling. Dat kan best even schrikken zijn. Na de eerste blijdschap komen de twijfels; hoe zal je tweelingzwangerschap verlopen? Hoe is het om niet één, maar twee kinderen te verzorgen en op te voeden? Neem de tijd om aan het idee te wennen dat er een tweeling op komst is, zeker als je je overweldigd voelt door dit nieuws.

Naast alle gedachten die door je hoofd gaan, zijn er ook veel praktische zaken die geregeld moeten worden. Je moet de meeste babyspullen dubbel aanschaffen en gaan bedenken hoe je de babykamer inricht. Om je een beetje op weg te helpen, hebben we een checklist opgesteld met belangrijke momenten in je zwangerschap. Vraag hulp wanneer je dat nodig hebt en probeer te genieten van de twee baby’s in je buik.

Ook Rijksoverheid heeft een handige checklist die je precies vertelt wanneer je wat moet regelen bij een tweelingzwangerschap. Zo ben je helemaal goed voorbereid.

Eeneiig of twee-eiig tweeling?

Als er uit één bevruchte eicel twee baby’s groeien, dan spreken we van een eeneiige tweeling. Van de zwangerschappen gebeurt dit in ongeveer een derde van de gevallen. Het DNA van de kinderen is nagenoeg gelijk, waardoor ze precies hetzelfde lijken. Een eeneiige tweeling is altijd van hetzelfde geslacht. Bij een twee-eiige tweeling heb je een dubbele eisprong gehad waarbij beide eitjes bevrucht zijn. Ze hebben allebei hun eigen DNA en lijken daarom net zoveel op elkaar als normale broertjes en zusjes. Een twee-eiige tweeling kan van hetzelfde geslacht zijn, maar kan net zo goed uit een jongen en een meisje bestaan.

Krijg je een medische indicatie bij tweelingzwangerschap?

Als je zwanger bent van een tweeling, krijg je automatisch een medische indicatie. Dit betekent dat je artsen je extra goed in de gaten zullen houden om tijdig te kunnen ingrijpen als er iets fout dreigt te gaan. Je zult hierdoor niet bij een verloskundige onder behandeling zijn, maar bij een gynaecoloog. Het betekent verder dat je waarschijnlijk vaker op controle moet komen en vaker het ziekenhuis zult bezoeken dan andere zwangere vrouwen. Je wordt zorgvuldig gecontroleerd op een verhoogde bloeddruk, bloedarmoede, oedeem en zwangerschapsvergiftiging. Dit houdt tevens in dat je in het ziekenhuis bevalt, onder begeleiding van een gynaecoloog. Je krijgt een medische indicatie, omdat je een grotere kans op problemen hebt tijdens een tweelingzwangerschap.

Welke complicaties kunnen er voorkomen als je zwanger bent van een tweeling?

Hieronder volgt een lijst van complicaties die tijdens een tweelingzwangerschap vaker voorkomen dan normaal:

Tweelingen Transfusie Syndroom (TTS)

Soms delen de baby’s dezelfde placenta, met name bij eeneiige tweelingen, wat TTS als gevolg kan hebben. De verdeling van het bloed van de baby’s is dan niet goed. De ene baby kan juist te weinig bloed krijgen en de andere baby te veel. Dit komt bij ongeveer 10 tot 15% van de eeneiige tweelingzwangerschappen voor. TTS kan leiden tot ernstige ziekte of overlijden van één of beide tweelingen. Als er tijdens de echo tekenen zijn van TTS dan kan er via lasertherapie een ingreep worden gedaan, zodat het bloed niet langer wordt gedeeld. Er is ook een verhoogd risico op een vroegtijdige bevalling.

Hoe komt het eigenlijk dat er tweelingen worden geboren? Onderstaande factoren spelen een rol bij het ontstaan van een tweelingzwangerschap.

Heeft erfelijkheid invloed op het ontstaan van een tweeling?

De genetische aanleg van de ouders heeft invloed op het ontstaan van een tweeling. De tweelingen die geboren worden vanwege een erfelijk aanleg, zijn overigens bijna altijd twee-eiig. Als er twee-eiige tweelingen in je familie zitten, is de kans dat je zelf zwanger raakt van meer dan één kind dan ook groter dan normaal. Wanneer je zelf deel uitmaakt van een tweeling lijkt de kans zelfs nog groter. Zo is uit onderzoek gebleken dat een vrouwelijke, niet-identieke tweeling een kans van 1 op de 58 heeft om zelf een tweeling te krijgen. De aanleg voor een twee-eiige tweeling lijkt overigens voornamelijk via moederskant te worden overgeërfd. Deze tweelingen zelf bestaan voor het grootste deel uit meisjes. Of het krijgen van een eeneiige tweeling ook erfelijk wordt bepaald, is nog niet bekend.

Heb je een grotere kans op een tweeling als je op latere leeftijd zwanger bent?

Als je op latere leeftijd zwanger raakt, is de kans dat je een tweeling krijgt groter dan wanneer je jonger bent. Vooral vrouwen van rond de 40 jaar hebben een grotere kans op een tweeling, omdat op die leeftijd vaker meerdere eitjes tegelijk vrijkomen. Ook hier gaat het dus voornamelijk om twee-eiige tweelingen. In percentages uitgedrukt kun je stellen dat een vrouw van 20 jaar een kans van 1 op 100 heeft om een tweeling te krijgen, terwijl de kans van een vrouw van 35 jaar gestegen is naar 1 op 75.

Heb je een grotere kans op een tweeling bij vruchtbaarheidsbehandelingen?

Vrouwen die zwanger raken na een vruchtbaarheidsbehandeling waarbij hormonen zijn toegediend, hebben een grotere kans op een tweeling dan normaal. Hormonen kunnen er namelijk voor zorgen dat er meer rijpe eicellen tegelijk vrijkomen en bevrucht worden. Net als hiervoor resulteert dit dus voornamelijk in twee-eiige tweelingen. Voorbeelden van vruchtbaarheidsbehandelingen waarbij hormonen toegediend kunnen worden, zijn kunstmatige inseminatie (KID of IUI) en reageerbuisbevruchting (IVF). Bij IVF worden overigens vaak meerdere bevruchte eicellen teruggeplaatst in de baarmoeder. Het is vanzelfsprekend dat de kans op meerdere baby’s daardoor ook groter is.

Heeft je afkomst invloed op het ontstaan van een tweeling?

Ook afkomst bepaalt in sommige gevallen de kans dat een vrouw een tweeling krijgt. Bij vrouwen met een donkere huidskleur komen tweelingen bijvoorbeeld vaker voor dan bij blanke vrouwen. Uitgedrukt in percentages resulteert bij donkere vrouwen namelijk 1 op 79 zwangerschappen in een tweeling, terwijl dit aantal bij blanke vrouwen slechts 1 op de 100 is. Zo is bekend dat in bepaalde delen van Afrika uitzonderlijk veel tweelingen voorkomen. Soms zelfs bij 1 op de 20 zwangerschappen. In Azië zijn tweelingen vervolgens weer zeldzamer: daar resulteert slechts 1 op de 150 zwangerschappen in een tweeling.

Drielingen komen veel minder vaak voor; slechts bij 1 op de 8.000 bevallingen wordt een drieling geboren. De gevallen waarbij een vrouw spontaan zwanger raakt van meer dan 3 kinderen zijn nog veel zeldzamer.

Wanneer met verlof tweelingzwangerschap?

Als je een tweeling of meerling verwacht, kun je eerder met zwangerschapsverlof: 10 tot 8 weken voor de uitgerekende datum. De dag waarop je bevalt, hoort bij het zwangerschapsverlof. Je bevallingsverlof begint de dag ná je bevalling. Je bevallingsverlof telt minstens 10 weken. Het totale verlof duurt minimaal 20 weken. Daar bovenop is het mogelijk om nog eens 10 weken extra bevallingsverlof aan te vragen. Lees meer over zwangerschapsverlof bij een meerlingzwangerschap.

Beeld: iStock.com/SanyaSM